⸤|| iti dūtīvacanād āgatāḫ preyāṃsaḥ madyāni vadhūr apīpyat pāyayām āsuḥ piba⸤teś caṅ pare ṇo lopaḫ pivater īc ābhyāsasyety upadhālope bhyāsasya cet tve kṛte pīpya⸤nn iti rūpam_ |

āvaravyaḥ kalikā iti prasiddhā madhukalaśikāḥ tā api sa⸤līlahaṃsīvad udgrīvāḥ śuktayaḥ pānapāttrāṇi prāṇiviśeṣāś ca ālukā⸤bhir madhyadhānībhiḥ ko vā lakṣmīṃ vā tanvata | sarvām eva tene | ¯¯śabdaḫ pūrvaślokāpekṣa⸤yā vākyāntarasamuccaye | anyatra kāṃcanamayībhir vālukābhis sikatābhir itya⸤rthaḥ |

adṛṣṭacarī pūrvam adṛṣṭā | bhūtapūrve caraṭ_ kośaś caṣakam_

raṅgac calat_ ⸤pānī pānapātram_

karako madhukalaśaḥ

maireyaṃ madhuviśeṣaḥ recako bhramaṇa⸤m_

niravadyo niṣkalaṅkaḥ sadoṣas sakalaṅkaḥ sarātriś ca

kāṃsyaṃ caṣakam eva koṣaḥ ⸤kalikā yasya

aṅgulibhiḥ taraṅgitas surāpūro yatra | tathā kṛtvā caṣakapratibi⸤mbitaśaśimūrtim unmārṣṭum abhilaṣanty | āyasyati sma saṃrabdhā babhūva |

śītala⸤rajaẖ karpūrapāṃsuḥ laghutvād ūrdhvam aploṣaplutāni

madhurais svādubhir manojñaiś ca aṃ⸤citair manoharaiḥ dīrghaiś ca pañcabhiẖ kesaraiḥ lomaiś ca śobhā yasya

toṣāṃ niśvāsānāṃ ⸤rabhasya yo tiśayas tena vāsaraṃ saṃskāram iva kartum agre tiṣṭhat_ ivaśabdasya ⸤bhinnakramatve yuktir uktā

anyābhidhā sapatnīnāma rasacchaṭābhir iva dyutibhi⸤r āplāvitā panī śuśubhe |

āvarjitaṃ dattam udanaṃsīd unnanāma | yamaramanam āptāṃ ⸤suk ceti | sugiṭau

candrasya mūrtiśarīram_ candrasyeva mūrtir yasyās sā ca yoṣi⸤t_ pādāṅ kiraṇāḫ pādaś caraṇaḥ avamarṣas sparśaḥ tena prāntena subhagaḥ

masāro ⸤maṇiviśeṣaḥ prītyeva vikasvaraṃ kuvalayam eva cakṣur yasyāḥ saudaryaṃ bhrātṛtā tac ca ⸤dvayor api samudrāt_ udgamāt_

saṃvādinī samā tārakā yasya tena tārakāya⸤māṇenotpalena śobhinaḥ

babhāreti bharaṇaṃ poṣaṇaṃ dhāraṇaṃ ca mukulākhyā ⸤dṛṣṭiḥ yad uktaṃ sphuradāśliṣṭapakṣmāgrā mukulordhvapaṭāñcitā | sukhāmīlitatārā ⸤ca mukulā dṛṣṭir iṣyate | mukulānāṃ ca kuṭmlānāṃ dṛṣṭir darśanam_

sphuṭamala⸤tvāt sotpalasi¯¯rāvataṃsasadṛśam indubimbacandrakāntacaṣakasāmyān na la⸤kṣitaṃ yat tan madhunotkṣipyamāṇam ivāvirbhūtaṃ tatpṛṣṭhe plavanāt_

karkaryaḥ karikā ⸤āḍukā ity anye

samāne udare śete sodaryā bhaginī sodarādyat_

kiṃ sahakāreL⸤bhyas saugandhyaṃ kiṃ vā śvasebhya iti saṃśayāyotaśabdaḥ

kapiśaṃ madhu

niraṃkuśas svatantro ni⸤rastasṛṇiś ca rāgaḫ prabhā raṃjitaṃ mukhaṃ yatra yasya ca nirapekṣā nissaṃkocā ghṛṇā⸤śūnyā ca | pariṇaman_ kāye prasarpan_ āghrāṇaś ca svedaṃ mūtraṃ purīṣaṃ ca madaṃ cai⸤va mataṃgajaḥ | yasyāghrāya vimādyanti tam āhur gandhahastinam_

candrakalaiva ⸤tamālapattraṃ tilakaḥ

śuktau taralam utpalaṃ dṛśi tu lulitā tāraketi sā⸤myam_

cittrakāṇi tilakāḥ

strīṇi sthānāny akṣiprabhṛtīni uraẖkaṇṭhaśi⸤rāṃsi ca guṇaś śobhā dravyatādiś ca |

pakṣmāṇi kesarāṇy api

madirākhyā dṛ⸤ṣṭir uktaṃ ca . āghūrṇamānamadhyā yā kṣāmā cāṃcitalocanā | dṛṣṭir vikasitā⸤pāṅgamadirā taruṇe made |

surāsavaṃ surābhidhānaṃ madyam_

manmathaḥ śarībhūtasya ⸤cakṣuṣaḥ sandhānāyeva kāntāyāẖ karapadmaṃ pakṣaiva puṃkhabhāgas tatkoṭisaṃsparśe lo⸤luṃ babhūva | madavaśād akṣṇaḫ pakṣmaṇi karaspṛṣṭe jñātadayitayaiva smaraśaraḫ pri⸤yaṃ prati sandhitsita ity abhiprāyaḥ |

vikāsena vikāsaś śobhā tanmoṣamajjanakasya ⸤madhunaḥ karoty uttaṃsotpalanimīlanāt_ anapekṣya nairghṛṇyena

tāmraṃ śūlaṃ tasyaiva ⸤rucir yasya

udbhinnā vyaktā bālasya kuṭilāṅgulir evānukāriṇī nakhapaṃkti⸤r yasyāṃ

akramaṃ viśarārutayā

padmakśo nāmahastaḥ | uktaṃ ca . yasyāṅgulyas tu ⸤saralās sahāṅguṣṭhena kuṃcitāḥ | ūrdhvāntyasaṃyutāgrāś ca sa bhavet padmakośakaḥ ku⸤ruvindakośaṃ padmarāgaviśeṣacaṣakam_

parisrut surā dūrādhiroheṇa prakarṣa⸤gatyā abibhagaḥ adhārayan_

sitipaṃcaruhaṃ nīlotpalam_

adharakānter viśliṣṭa⸤bhedas samāno madasya rāgaḫ prabhā yayoḥ |

dṛṣṭer madainaiva raktatvād gottraskhalanajaḥ | kro⸤dho na dayitaviṣaye vyaktaḥ viṣādas tu hṛdaye dṛśaḥ stabdhatārakatvena niveditaḥ

⸤puṣpavarṣair natāṅgyaḫ priyatamāḥ stanalagnatvād abhinandita iva

saṃbhṛtya saṃghaṭaya | ⸤nidigdhām upacitām_ piculaḥ aśokavṛkṣaḥ |

ārūḍha pākāni pakvāni yā⸤ni phalāni tadviṣayavartinaḥ kīrāś śukā yāsām_ anvitaguṇās sadṛśyaḥ ⸤śukaśirīṣāṇāṃ tulyavarṇatvāt_

śaśiruco ṅganāḥ

caturam eva cātura prajñāditvā⸤d aṇ_ pānahetau caturatāratam yam atiśayas tasya bhedo nānātvam anubadhnanti yāḥ | pra⸤sādas svacchatā roṣo pagamaś ca

tasyākṣṇaḥ preraṇayā kṛto yaḥ karṇam asya bhaṃgaḥ tadbhaye⸤neva

vikasitotpaladarśanena sakhyā kasyāścid anumito madanaḥ vedasya cāsya vikāsasamayaL⸤ḫ prabhātaṃ tāvat tvayātra rantavyam ity āśayenotpalaṃ vikāsya kāntāyādarśayat_ ⸤tac cālokya sakhyā vaidagdhyād anumitaṃ samyak_

aṃśava eva pakṣmāṇi tai ramyāḥ ⸤smitastabakā yeṣāṃ tādṛśā vibhramapallavā yasya tadbhāvaṃ latā iva yoṣito ⸤madhor madyasya vasantasya ca prasaṅgam āsādya dadhuḥ

tena sapatnīsannidhau pāyane⸤na yathā | mattā na tathā pītena madyena

māno parādhāsahiṣṇutvaṃ tadrūpo valepo ma⸤daḥ tatsambhṛtam api dhairyam upoḍhānunayatvāt_ madhunīva magnam_ upoḍha dhṛtam_

⸤bahumato hitasaṃpādanādharaṇīyo tha ca priyatamaḥ

galitamānarug yasyāḥ

utka⸤liṅgās taraṅgā api makaraketus samudro pi

rāgo bhiṣaṅgo pi | padāni supti⸤ṅantāny api cetaso mado vaktrādīnāṃ tu rāgādaya iti virodhābhāsaḥ spaṣṭa eva

⸤anupaplutaḥ sandaṣṭakakākaliprabhṛtigītudoṣarahito rāgaś śāḍavā⸤digītaviśeṣo garbhe yatra rāgaś cānurāgaḥ | tasyānupaplutas tvam anuttānatā kala⸤svarāẖ kākaliprabhṛtayaḥ svarāvayavabhedāś śrutayaḥ tāsām asaṃkīrṇatayā ⸤kṛtaniyamā hāriṇaś ca ye śrutisamāhārarūpāḥ ṣaḍjādayaḥ svarās taiḫ prasṛtā ⸤sāraṇottaramadrādikā mūrchanā yasyās tādṛśī vallaky āśrāvitā vāditā yaiḥ

⸤bhāvo nubandhaś ca veṇuvādanaviśeṣau bhāvasya ca ratyākhyasyānubandhaḥ pravāhaḥ ⸤rāgaṣṭakchakārādir anurā...gaś ca

samā srotogatā gopucchād eti tridhā yatir dhvani⸤śūnyaḥ kālas samapāṇir ardhapāṇir iti trividhaḫ pāṇiḥ drutamadhyavilambi⸤tabhedena tredhaivānuraṇanarūpo layaḥ kalatalādayo vibhedā yasya tādṛśa⸤sya dhātoḥ vyaṃjanapūrvasya yad vācyaṃ tad vistāreṇa ramyām_ catvāro hi dhātavo vistā⸤rakaraṇāṃ vibaddhavyaṃjanapūrvāḥ vyaṃjanadhātoś calādayo bhedāḥ | uktaṃ ca . vistāra⸤ẖ karaṇaḥ caiva viśuddho vyaṃjanas tathā | catvāro dhātavo jñeyā vāditrakaraṇāśrayāḥ ⸤vyaṃjanadhātau puṣpaṃ kalatalaniṣkoṭitaṃ tathotsṛṣṭam_ rephe nubaddhasaṃjño nusvari⸤taṃ bindur avasṛṣṭam iti

anekaprakāraẖ kalpaẖ kalpanaṃ yasya tathāvidhena koṇa⸤sya vādanakāṣṭhikāyā hananena madhurasvarā kūrmī trisarikā sairandhrīti ⸤prasiddhā

hṛdayaṃ vakṣo manaś ca bhāvanā avadhānaṃ śraddhā vā

ārdro manoharo madava⸤śāt kuṇṭhākṣaratnena skhalitapadatvāc chuṣka ivārthaśūnyaṃ hi gītaṃ śuṣkam abhidhī⸤yate | ārdraś ca kathaṃ śuṣka iti virodhaḥ

śiṣyata iti śeṣam_ akaritari ca kāL⸤raka iti ghañ_ gītam eva śeṣaṃ gītaśeṣam_ karmasādhanaś śeṣaśabdo vidheya⸤valliṅgaḥ yathā mandākinyāḥ payaśśeṣam_ iti | bhāvasādhanaṃ tu puṃsyaiva saṃmataḥ

⸤suratam eva nāṭakaṃ tasya pūrvaraṅgaḥ prastāvakatvāt_

kāpi sundarī priyamukhāt_ ⸤kāpiśāyanaṃ madyam abhilaṣanty ā prabhātāj jāgaram aicchat_ na tu śāyanaṃ pṛṣṭhaṃ śa⸤yanasaṃbandhi talam_

bhāvāveśo gītasya hṛdayaḫ praveśas tena mīlite netre yatra ⸤tathā kṛtvā gītam ākarṇya punar apāyaḥ ¯¯nta tāẖ kāminaḥ madyam iti sāmarthyāt_ ||

⸤|| || iti haravijaye ṣaḍviṃśas sargaḥ ||