Muktabodha E-Text

Muktabodha E-Text

More ▾
Title Śi­va­saṃ­hi­tā
Physical description
Language/Script [Sanskrit in Latin script.]
Format e-text
Material digital
Extent 1 chapter. For the time being. Chapters 2-5 will be added in due course.
History
Date of production 2007 CE.
Place of origin India

(From 1v1)

tṛ­tī­yaḥ pa­ṭa­laḥ

hṛdy asti pa­ṅka­jaṃ di­vyaṃ di­vya­li­ṅge­na bhū­ṣi­tam |
kā­di­ṭhā­ntā­kṣa­ro­pe­taṃ dvā­da­śā­rṇa­vi­bhū­ṣi­tam || 3-1 ||
prā­ṇo va­sa­ti ta­trai­va vā­sa­nā­bhir alaṃ­kṛ­taḥ |
anā­di­ka­rma­saṃ­śli­ṣṭaḥ prā­pyā­ha­ṅkā­ra­saṃ­yu­taḥ || 3-2 ||
prā­ṇa­sya vṛ­tti­bhe­de­na nā­mā­ni vi­vi­dhā­ni ca |
va­rta­nte tāni sa­rvā­ṇi ka­thi­tuṃ nai­va śa­kya­te || 3-3 ||
prā­ṇo 'pā­naḥ sa­mā­naś cā­dā­no vyā­naś ca pa­ñca­maḥ |
nā­gaḥ kū­rma­śca kṛ­ka­ro de­va­da­tto dha­na­ñja­yaḥ || 3-4 ||
daśa nā­mā­ni mu­khyā­ni ma­yo­ktā­nī­ha śā­stra­ke |
ku­rva­nti te 'tra kā­ryā­ṇi pre­ri­tā­ni sva­ka­rma­bhiḥ || 3-5 ||
atrā­pi vā­ya­vaḥ pa­ñca mu­khyāḥ syur da­śa­taḥ pu­naḥ |
ta­trā­pi śre­ṣṭha­ka­rtā­rau prā­ṇā­pā­nau ma­yo­di­tau || 3-6 ||
hṛdi prā­ṇo gude 'pā­naḥ sa­mā­no nā­bhi­ma­ṇḍa­le |
udā­naḥ ka­ṭha­de­śa­stho vyā­naḥ sa­rva­śa­rī­ra­gaḥ || 3-7 ||
nā­gā­di­vā­ya­vaḥ pa­ñca te ku­rva­nti ca vi­gra­he |
udgā­ro­nmī­la­naṃ kṣu­ttṛ­ḍjṛ­mbhā hi­kkā ca pa­ñca­maḥ || 3-8 ||
ane­na vi­dhi­nā yo vai bra­hmā­ṇḍaṃ ve­tti vi­gra­ham |
sa­rva­pā­pa­vi­ni­rmu­ktaḥ sa yāti pa­ra­māṃ ga­tim || 3-9 ||
adhu­nā ka­tha­yi­ṣyā­mi kṣi­praṃ yo­ga­sya si­ddha­ye |
ajjñā­tvā nā­va­sī­da­nti yo­gi­no yo­ga­sā­dha­ne || 3-10 ||
bha­ved vī­rya­va­tī vi­dyā gu­ru­va­ktra­sa­mu­dbha­vā |
anya­thā pha­la­hī­nā syān ni­rvī­ryā­py ati­duḥ­kha­dā || 3-11 ||
gu­ruṃ sa­nto­ṣya ya­tne­na ye vai vi­dyām upā­sa­te |
ava­la­mbe­na vi­dyā­yās ta­syāḥ pha­lam avā­pnu­yāt || 3-12 ||
gu­ruḥ pitā gu­rur mātā gu­rur devo na saṃ­śa­yaḥ |
ka­rma­ṇā ma­na­sā vācā ta­smāt sa­rvaiḥ pra­se­vya­te || 3-13 ||
gu­ru­pra­sā­da­taḥ sa­rvaṃ la­bhya­te śu­bham ātma­naḥ |
ta­smāt se­vyo gu­rur ni­tyam anya­thā na śu­bhaṃ bha­vet || 3-14 ||
pra­da­kṣi­ṇa­tra­yaṃ kṛ­tvā spṛ­ṣṭvā sa­vye­na pā­ṇi­nā |
aṣṭāṃ­ge­na na­ma­sku­ryād gu­ru­pā­da­sa­ro­ru­ham || 3-15 ||
śra­ddha­yā­tma­va­tāṃ puṃ­sāṃ si­ddhir bha­va­ti ni­ści­tā |
anye­ṣāñ ca na si­ddhiḥ syāt ta­smād ya­tne­na sā­dha­yet || 3-16 ||
na bha­vet saṃ­ga­yu­ktā­nāṃ ta­thā 'vi­śvā­si­nām api |
gu­ru­pū­jā­vi­hī­nā­nāṃ ta­thā ca ba­hu­saṃ­gi­nām || 3-17 ||
mi­thyā­vā­da­ra­tā­nāṃ ca ta­thā ni­ṣṭhu­ra­bhā­ṣi­ṇām |
gu­ru­sa­nto­ṣa­hī­nā­nāṃ na si­ddhiḥ syāt ka­dā­ca­na || 3-17 ||
pha­li­ṣya­tī­ti vi­śvā­saḥ si­ddheḥ pra­tha­ma­la­kṣa­ṇam |
dvi­tī­yaṃ śra­ddha­yā yu­ktaṃ tṛ­tī­yaṃ gu­ru­pū­ja­nam ||
ca­tu­rthaṃ sa­ma­tā­bhā­vaṃ pa­ñca­me­ndri­ya­ni­gra­ham |
ṣa­ṣṭhaṃ ca pra­mi­tā­hā­raṃ sa­pta­maṃ nai­va vi­dya­te || 3-18 ||
yo­go­pa­de­śaṃ saṃ­prā­pya la­bdhvā yo­ga­vi­daṃ gu­rum |
gu­rū­pa­di­ṣṭa­vi­dhi­nā dhi­yā ni­ści­tya sā­dha­yet || 3-19 ||
su­śo­bha­ne ma­ṭhe yogī pa­dmā­sa­na­sa­ma­nvi­taḥ |
āsa­no­pa­ri saṃ­vi­śya pa­va­nā­bhyā­sam āca­ret || 3-20 ||
sa­ma­kā­yaḥ prā­ñja­liś ca pra­ṇa­mya ca gu­rūn su­dhīḥ |
da­kṣe vāme ca vi­ghne­śaṃ kṣa­tra­pā­lāṃ­bi­kāṃ pu­naḥ || 3-21 ||
ta­ta­śca da­kṣāṃ­gu­ṣṭhe­na ni­ru­ddhya piṃ­ga­lāṃ su­dhīḥ |
iḍa­yā pū­ra­yed vā­yuṃ ya­thā­śa­ktyā tu ku­mbha­yet ||
ta­tas tya­ktvā piṃ­ga­la­yā śa­nair eva na ve­ga­taḥ || 3-22 ||
pu­naḥ piṃ­ga­la­yā­pū­rya ya­thā­śa­ktyā tu ku­mbha­yet |
iḍa­yā re­ca­yed vā­yuṃ na ve­ge­na śa­naiḥ śa­naiḥ || 3-23 ||
idaṃ yo­ga­vi­dhā­ne­na ku­ryād viṃ­śa­ti ku­mbha­kān |
sa­rva­dva­ndva­vi­ni­rmu­ktaḥ pra­tya­haṃ vi­ga­tā­la­saḥ || 3-24 ||
prā­taḥ­kā­le ca ma­dhyā­hne sū­ryā­ste cā­rddha­rā­tra­ke |
ku­ryād evaṃ ca­tu­rvā­raṃ kā­le­ṣv ete­ṣu ku­mbha­kān || 3-25 ||
itthaṃ mā­sa­tra­yaṃ ku­ryād anā­la­syo dine dine |
tato nā­ḍī­vi­śu­ddhiḥ syād avi­la­mbe­na ni­ści­tam || 3-26 ||
yadā tu nā­ḍī­śu­ddhiḥ syād yo­gi­nas ta­ttva­da­rśi­naḥ |
tadā vi­dhva­sta­do­ṣa­śca bha­ved āra­mbha­sa­mbha­vaḥ || 3-27 ||
ci­hnā­ni yo­gi­no dehe dṛ­śya­nte nā­ḍi­śu­ddhi­taḥ |
ka­thya­nte tu sa­ma­stā­ny aṅgā­ni saṃ­kṣe­pa­to mayā || 3-28 ||
sa­ma­kā­yaḥ su­ga­ndhiś ca su­kā­ntiḥ sva­ra­sā­dha­kaḥ |
āra­mbha­gha­ṭa­kaś cai­va ya­thā pa­ri­ca­yas tadā ||
ni­ṣpa­ttiḥ sa­rva­yo­ge­ṣu yo­gā­va­sthā bha­va­nti tāḥ || 3-29 ||
āra­mbhaḥ ka­thi­to 'smā­bhir adhu­nā vā­yu­si­ddha­ye |
apa­raḥ ka­thya­te pa­ścāt sa­rva­duḥ­khau­gha­nā­śa­naḥ || 3-30 ||
prau­ḍha­va­hniḥ su­bho­gī ca su­khī sa­rvā­ṅga­su­nda­raḥ |
saṃ­pū­rṇa­hṛ­da­yo yogī sa­rvo­tsā­ha­ba­lā­nvi­taḥ ||
jā­ya­te yo­gi­no 'va­śyam etat sa­rvaṃ ka­le­va­re || 3-31 ||
atha va­rjyaṃ pra­va­kṣyā­mi yo­ga­vi­ghna­ka­raṃ pa­ram |
yena saṃ­sā­ra­duḥ­khā­bdhiṃ tī­rtvā yā­sya­nti yo­gi­na || 3-32 ||
āmlaṃ ka­kṣaṃ ta­thā tī­kṣṇaṃ la­va­ṇaṃ sā­rṣa­paṃ ka­ṭum |
ba­hu­laṃ bhra­ma­ṇaṃ prā­taḥ snā­naṃ tai­la­vi­dā­ha­kam ||
ste­yaṃ hiṃ­sāṃ ja­na­dve­ṣañ cā­ha­ṅkā­ram anā­rja­vam |
upa­vā­sam asa­tyañ ca mo­kṣañ ca prā­ṇi­pī­ḍa­nam ||
strī­sa­ṅgam agni­se­vāṃ ca ba­hvā­lā­paṃ pri­yā­pri­yam |
atī­va bho­ja­naṃ yogī tya­jed etā­ni ni­ści­tam || 3-33 ||
upā­yaṃ ca pra­va­kṣyā­mi kṣi­praṃ yo­ga­sya si­ddha­ye |
go­pa­nī­yaṃ sā­dha­kā­nāṃ yena si­ddhir bha­vet kha­lu || 3-34 ||
ghṛ­taṃ kṣī­raṃ ca mi­ṣṭā­nnaṃ tā­mbū­laṃ cū­rṇa­va­rji­tam |
ka­rpū­raṃ ni­ṣtu­ṣaṃ mi­ṣṭaṃ su­ma­ṭhaṃ sū­kṣma­ra­ndhra­kam ||
si­ddhā­nta­śra­va­ṇaṃ ni­tyaṃ vai­rā­gya­gṛ­ha­se­va­nam |
nā­ma­sa­ṅkī­rta­naṃ vi­ṣṇoḥ su­nā­da­śra­va­ṇaṃ pa­ram ||
dhṛ­tiḥ kṣa­mā ta­paḥ śau­caṃ hrīr ma­tir gu­ru­se­va­nam |
sa­dai­tā­ni pa­raṃ yogī ni­ya­mā­ni sa­mā­ca­ret || 3-35 ||
ani­le 'rka­pra­ve­śe ca bho­kta­vyaṃ yo­gi­bhiḥ sadā |
vā­yau pra­vi­ṣṭe śa­śi­ni śa­ya­naṃ sā­dha­ko­tta­maiḥ || 3-36 ||
sa­dyo bhu­kte 'pi kṣu­dhi­te nā­bhyā­saḥ kri­ya­ta bu­dhaiḥ |
abhyā­sa­kā­le pra­tha­maṃ ku­ryāt kṣī­rā­jya­bho­ja­nam || 3-37 ||
tato 'bhyā­se sthi­rī­bhū­te na tā­dṛṅ ni­ya­ma­gra­haḥ |
abhyā­si­nā vi­bho­kta­vyaṃ sto­kaṃ sto­kam ane­ka­dhā ||
pū­rvo­kta­kā­le ku­ryāt tu ku­mbha­kān pra­ti­vā­sa­re || 3-38 ||
tato ya­the­ṣṭā śa­ktiḥ syād yo­gi­no vā­yu­dhā­ra­ṇe |
ya­the­ṣṭaṃ dhā­ra­ṇād vā­yoḥ ku­mbha­kaḥ si­dhya­ti dhru­vam ||
ke­va­le ku­mbha­ke si­ddhe kiṃ na syād iha yo­gi­naḥ || 3-39 ||
sve­daḥ saṃ­jā­ya­te dehe yo­gi­naḥ pra­tha­mo­dya­me |
yadā saṃ­jā­ya­te sve­do ma­rda­naṃ kā­ra­yet su­dhīḥ ||
anya­thā vi­gra­he dhā­tur na­ṣṭo bha­va­ti yo­gi­naḥ || 3-40 ||
dvi­tī­ye hi bha­vet ka­mpo dā­rdu­rī ma­dhya­me matā |
tato 'dhi­ka­ta­rā­bhyā­sād ga­ga­ne­ca­ra­sā­dha­kaḥ || 3-41 ||
yogī pa­dmā­sa­na­stho 'pi bhu­vam utsṛ­jya va­rta­te |
vā­yu­si­ddhis tadā jñe­yā saṃ­sā­ra­dhvā­nta­nā­śi­nī || 3-42 ||
tā­vat kā­laṃ pra­ku­rvī­ta yo­go­kta­ni­ya­ma­gra­ham |
alpa­ni­drā pu­rī­ṣaṃ ca sto­kaṃ mū­traṃ ca jā­ya­te || 3-43 ||
aro­gi­tvam adī­na­tvaṃ yo­gi­nas ta­ttva­da­rśi­naḥ |
sve­do lālā kṛ­miś cai­va sa­rva­thai­va na jā­ya­te || 3-44 ||
ka­pha­pi­ttā­ni­lāś cai­va sā­dha­ka­sya ka­le­va­re |
ta­smin kāle sā­dha­ka­sya bho­jye­ṣv ani­ya­ma­gra­haḥ || 3-45 ||
atya­lpaṃ ba­hu­dhā bhu­ktvā yogī na vya­tha­te hi saḥ |
athā­bhyā­sa­va­śād yogī bhū­ca­rīṃ si­ddhim āpnu­yāt ||
ya­thā da­rdu­ra­ja­ntū­nāṃ ga­tiḥ syāt pā­ṇi­tā­ḍa­nāt || 3-46 ||
sa­nty atra ba­ha­vo vi­ghnā dā­ru­ṇā du­rni­vā­ra­ṇāḥ |
ta­thā­pi sā­dha­yed yogī prā­ṇaiḥ kaṃ­tha­ga­tair api || 3-47 ||
tato ra­ha­sy upā­vi­ṣṭaḥ sā­dha­kaḥ saṃ­ya­te­ndri­yaḥ |
pra­ṇa­vaṃ pra­ja­ped dī­rghaṃ vi­ghnā­nāṃ nā­śa­he­ta­ve || 3-48 ||
pū­rvā­rji­tā­ni ka­rmā­ṇi prā­ṇā­yā­me­na ni­ści­tam |
nā­śa­yet sā­dha­ko dhī­mān iha lo­ko­dbha­vā­ni ca || 3-49 ||
pū­rvā­ji­tā­ni pā­pā­ni pu­ṇyā­ni vi­vi­dhā­ni ca |
nā­śa­yet ṣo­ḍa­śa­prā­ṇā­yā­me­na yogi puṃ­ga­vaḥ || 3-50 ||
pā­pa­tū­la­ca­yā­nā­ho pra­da­het pra­la­yā­gni­nā |
ta­taḥ pā­pa­vi­ni­rmu­ktaḥ pa­ścāt pu­ṇyā­ni nā­śa­yet || 3-51 ||
prā­ṇā­yā­me­na yo­gī­ndro la­bdhvai­śva­ryā­ṣṭa­kā­ni vai |
pā­pa­pu­ṇyo­da­dhiṃ tī­rtvā trai­lo­kya­ca­ra­tām iyāt || 3-52 ||
tato 'bhyā­sa­kra­me­ṇai­va gha­ṭi­kā­tri­ta­yaṃ bha­vet |
yena syāt sa­ka­lā­si­ddhir yo­gi­naḥ sve­psi­tā dhru­vam || 3-53 ||
vā­ksi­dhiḥ kā­ma­cā­ri­tvaṃ dū­ra­dṛ­ṣṭis ta­thai­va ca |
dū­ra­śru­tiḥ sū­kṣma­dṛ­ṣṭiḥ pa­ra­kā­ya­pra­ve­śa­nam ||
vi­ṇmū­tra­le­pa­ne sva­rṇam adṛ­śya­ka­ra­ṇaṃ ta­thā |
bha­va­nty etā­ni sa­rvā­ṇi khe­ca­ra­tvaṃ ca yo­gi­nām || 3-54 ||
yadā bha­ved dha­ṭā­va­sthā pa­va­nā­bhyā­sa­ne parā |
tadā saṃ­sā­ra­ca­kre 'smin nā­sti yan na sa­dhā­ra­yet || 3-55 ||
prā­ṇā­pā­na­nā­da­biṃ­du­jī­vā­tma­pa­ra­mā­tma­naḥ |
mi­li­tvā gha­ṭa­te ya­smāt ta­smād vai gha­ṭa ucya­te || 3-56 ||
yā­ma­mā­traṃ yadā dha­rtuṃ sa­ma­rthaḥ syāt ta­dā­dbhu­taḥ |
pra­tyā­hā­ras ta­dai­va syān nāṃ­ta­rā bha­va­ti dhru­vam || 3-57 ||
yaṃ yaṃ jā­nā­ti yo­gī­ndras taṃ tam ātme­ti bhā­va­yet |
yair indri­yair yad vi­dhā­nas tad indri­ya­ja­yo bha­vet || 3-58 ||
yā­ma­mā­traṃ yadā pū­rṇaṃ bha­ve­da­bhyā­sa­yo­ga­taḥ |
eka­vā­raṃ pra­ku­rtī­ta tadā yogī ca ku­mbha­kam ||
da­ṇḍā­ṣṭa­kaṃ yadā vā­yur ni­śca­lo yo­gi­no bha­vet |
sva­sā­ma­rthyāt ta­dāṃ­gu­ṣṭhe ti­ṣṭhed vā­tu­la­vat su­dhīḥ || 3-59 ||
ta­taḥ pa­ri­ca­yā­va­sthā yo­gi­no 'bhyā­sa­to bha­vet |
yadā vā­yuś caṃ­dra­sū­ryaṃ tya­ktvā ti­ṣṭha­ti ni­śca­lam ||
vā­yuḥ pa­ri­ci­to vā­yuḥ su­ṣu­mnā vyo­mni saṃ­ca­ret || 3-60 ||
kri­yā­śa­ktiṃ gṛ­hī­tvai­va ca­krān bhi­ttvā su­ni­ści­tam |
yadā pa­ri­ca­yā­va­sthā bha­ved abhyā­sa­yo­ga­taḥ ||
tri­kū­ṭaṃ ka­rma­ṇāṃ yogī tadā pa­śya­ti ni­ści­tam || 3-61 ||
ta­taś ca ka­rma­kū­ṭā­ni pra­ṇa­ve­na vi­nā­śa­yet |
sa yogī ka­rma­bho­gā­ya kā­ya­vyū­haṃ sa­mā­ca­ret || 3-62 ||
asmin kāle ma­hā­yo­gī paṃ­ca­dhā dhā­ra­ṇaṃ ca­ret |
yena bhū­rā­di­si­ddhiḥ syāt tato bhū­ta­bha­yā­pa­hā || 3-63 ||
ādhā­re gha­ṭi­kāḥ paṃ­ca liṃ­ga­sthā­ne ta­thai­va ca |
ta­dū­rdhvaṃ gha­ṭi­kāḥ pa­ñca nā­bhi­hṛ­nma­dhya­ke ta­thā ||
bhrū­ma­dhyo­rdhvaṃ ta­thā paṃ­ca gha­ṭi­kā dhā­ra­yet su­dhīḥ |
ta­thā bhū­rā­di­nā na­ṣṭo yo­gī­ndro na bha­vet kha­lu || 3-64 ||
me­dhā­vī sa­rva­bhū­tā­nāṃ dhā­ra­ṇāṃ yaḥ sa­ma­bhya­set |
śa­ta­bra­hma­mṛ­te­nā­pi mṛ­tyus ta­sya na vi­dya­te || 3-65 ||
tato 'bhyā­sa­kra­me­ṇai­va ni­ṣpa­ttir yo­gi­no bha­vet |
anā­di­ka­rma­bī­jā­ni yena tī­rtvā 'mṛ­taṃ pi­bet || 3-66 ||
yadā ni­ṣpa­ttir bha­va­ti sa­mā­dheḥ sve­na­ka­rma­ṇā |
jī­va­nmu­kta­sya śāṃ­ta­sya bha­ved dhī­ra­sya yo­gi­naḥ ||
yadā ni­ṣpa­tti­saṃ­pa­nnaḥ sa­mā­dhiḥ sve­ccha­yā bha­vet |
gṛ­hī­tvā ce­ta­nāṃ vā­yuḥ kri­yā­śa­ktiṃ ca ve­ga­vān ||
sa­rvāṃś ca­krān vi­ji­tvā ca jñā­na­śa­ktau vi­lī­ya­te || 3-67 ||
idā­nīṃ kle­śa­hā­nya­rthaṃ va­kta­vyaṃ vā­yu­sā­dha­nam |
yena saṃ­sā­ra­ca­kre smin bho­ga­hā­nir bha­ved dhru­vam || 3-68 ||
ra­sa­nāṃ tā­lu­mū­le yaḥ sthā­pa­yi­tvā vi­ca­kṣa­ṇaḥ |
pi­bet prā­ṇā­ni­laṃ ta­sya yo­gā­nāṃ saṃ­kṣa­yo bha­vet || 3-69 ||
kā­ka­caṃ­cvā pi­bed vā­yuṃ śī­ta­laṃ yo vi­ca­kṣa­ṇaḥ |
prā­ṇā­pā­na­vi­dhā­na­jñaḥ sa bha­ven mu­kti­bhā­ja­naḥ || 3-70 ||
sa­ra­saṃ yaḥ pi­bed vā­yuṃ pra­tya­haṃ vi­dhi­nā su­dhīḥ |
na­śyaṃ­ti yo­gi­nas ta­sya śra­ma­dā­ha­ja­rā­ma­yāḥ || 3-71 ||
ra­sa­nām ūrdhva­gāṃ kṛ­tvā yaś ca­ndre sa­li­laṃ pi­bet |
mā­sa­mā­tre­ṇa yo­gī­ndro mṛ­tyuṃ ja­ya­ti ni­ści­tam || 3-72 ||
rā­ja­daṃ­ta­bi­laṃ gā­ḍhaṃ saṃ­pī­ḍya vi­dhi­nā pi­bet |
dhyā­tvā ku­ṇḍa­li­nīṃ de­vīṃ ṣa­ṇmā­se­na ka­vir bha­vet || 3-73 ||
kā­ka­caṃ­cvā pi­bed vā­yuṃ sa­ndhya­yor ubha­yor api |
ku­ṇḍa­li­nyā mu­khe dhyā­tvā kṣa­ya­ro­ga­sya śā­nta­ye || 3-74 ||
aha­rni­śaṃ pi­bed yogī kā­ka­caṃ­cvā vi­ca­kṣa­ṇaḥ |
pi­bet prā­ṇā­ni­laṃ ta­sya ro­gā­ṇāṃ saṃ­kṣa­yo bha­vet ||
dū­ra­śru­tir dū­ra­dṛ­ṣṭis ta­thā syād da­rśa­naṃ kha­lu || 3-75 ||
da­ntair da­ntān sa­mā­pī­ḍya pi­bed vā­yuṃ śa­naiḥ śa­naiḥ |
ūrdhva­ji­hvaḥ su­me­dhā­vī mṛ­tyuṃ ja­ya­ti so ci­rāt || 3-76 ||
ṣa­ṇmā­sa­mā­tra­ma­bhyā­saṃ yaḥ ka­ro­ti dine dine |
sa­rva­pā­pa­vi­ni­rmu­kto ro­gān nā­śa­ya­te hi saḥ || 3-77 ||
saṃ­va­tsa­ra­kṛ­tā'bhyā­sād bhai­ra­vo bha­va­ti dhru­vam |
aṇi­mā­di­gu­ṇāl la­bdhvā ji­ta­bhū­ta­ga­ṇaḥ sva­yam || 3-78 ||
ra­sa­nām ūrdhva­gāṃ kṛ­tvā kṣa­ṇā­rdhaṃ yadi ti­ṣṭha­ti |
kṣa­ṇe­na mu­cya­te yogī vyā­dhi­mṛ­tyu­ja­rā­di­bhiḥ || 3-79 ||
ra­sa­nāṃ prā­ṇa­saṃ­yu­ktāṃ pī­ḍymā­nāṃ vi­ciṃ­ta­yet |
na ta­sya jā­ya­te mṛ­tyuḥ sa­tyaṃ sa­tyaṃ ma­yo­di­tam || 3-80 ||
evam abhyā­sa­yo­ge­na kā­ma­de­vo dvi­tī­ya­kaḥ |
na kṣu­dhā na tṛṣā ni­drā nai­va mū­rcchā pra­jā­ya­te || 3-81 ||
ane­nai­va vi­dhā­ne­na yo­gī­ndro 'va­ni­ma­ṇḍa­le |
bha­vet sva­ccha­nda­cā­rī ca sa­rvā­pa­tpa­ri­va­rji­taḥ || 3-82 ||
na ta­sya pu­na­rā­vṛ­ttir mo­da­te sa­su­rair api |
pu­ṇya­pā­pair na li­pye­ta etad ākṣa­ra­ṇe­na saḥ || 3-83 ||
ca­tu­ra­śī­ty āsa­nā­ni sa­nti nā­nā­vi­dhā­ni ca |
te­bhyaś ca­tu­ṣkam ādā­ya ma­yo­ktā­ni bra­vī­my aham ||
si­ddhā­sa­naṃ ta­taḥ pa­dmā­sa­na­ñco­graṃ ca sva­sti­kam || 3-84 ||
yo­niṃ saṃ­pī­ḍya ya­tne­na pā­da­mū­le­na sā­dha­kaḥ |
me­ḍho­pa­ri pā­da­mū­laṃ vi­nya­sed yo­ga­vit sadā ||
ūrdhvaṃ ni­rī­kṣya bhrū­ma­dhyaṃ ni­śca­laḥ saṃ­ya­te­ndri­yaḥ |
vi­śe­ṣo 'va­kra­kā­yaś ca ra­ha­sy udve­ga­va­rji­taḥ ||
etat si­ddhā­sa­naṃ jñe­yaṃ si­ddhā­nāṃ si­ddhi­dā­ya­kam || 3-85 ||
ye­nā­bhyā­sa­va­śāc chī­ghraṃ yo­ga­ni­ṣpa­ttim āpnu­yāt |
si­ddhā­sa­naṃ sadā se­vyaṃ pa­va­nā­bhyā­si­nā pa­ram || 3-86 ||
yena saṃ­sā­ram utsṛ­jya la­bha­te pa­ra­māṃ ga­tim |
nā­taḥ pa­ra­ta­raṃ gu­hyam āsa­naṃ vi­dya­te bhu­vi ||
ye­nā­nu­dhyā­na­mā­tre­ṇa yogī pā­pād vi­mu­cya­te || 3-87 ||
uttā­nau ca­ra­ṇau kṛ­tvā ūru­saṃ­sthau pra­ya­tna­taḥ |
ūru­ma­dhye ta­tho­ttā­nau pāṇī kṛ­tvā tu tā­dṛ­śau ||
nā­sā­gre vi­nya­sed dṛ­ṣṭiṃ da­nta­mū­lañ ca ji­hva­yā |
utto­lya ci­bu­kaṃ va­kṣa utthā­pya pa­va­naṃ śa­naiḥ ||
ya­thā­śa­ktyā sa­mā­kṛ­ṣya pū­ra­yed uda­raṃ śa­naiḥ |
ya­thā śa­ktyai­va pa­ścāt tu re­ca­yed avi­ro­dha­taḥ ||
idaṃ pa­dmā­sa­naṃ pro­ktaṃ sa­rva­vyā­dhi­vi­nā­śa­nam || 3-88 ||
du­rla­bhaṃ yena ke­nā­pi dhī­ma­tā la­bhya­te pa­ram || 3-89 ||
anu­ṣṭhā­ne kṛte prā­ṇaḥ sa­maś ca­la­ti ta­tkṣa­ṇāt |
bha­ved abhyā­sa­ne sa­myak sā­dha­ka­sya na saṃ­śa­yaḥ || 3-90 ||
pa­dmā­sa­ne sthi­to yogī prā­ṇā­pā­na­vi­dhā­na­taḥ |
pū­ra­yet sa vi­mu­ktaḥ syāt sa­tyaṃ sa­tyaṃ va­dā­my aham || 3-91 ||
pra­sā­rya ca­ra­ṇa­dva­ndvaṃ pa­ra­spa­ram asaṃ­yu­tam |
sva­pā­ṇi­bhyāṃ dṛ­ḍhaṃ dhṛ­tvā jā­nū­pa­ri śiro nya­set ||
āsa­no­gram idaṃ pro­ktaṃ bha­ved ani­la­dī­pa­nam |
de­hā­va­sā­na­ha­ra­ṇaṃ pa­ści­mo­ttā­na­saṃ­jña­kam ||
ya etad āsa­naṃ śre­ṣṭhaṃ pra­tya­haṃ sā­dha­yet su­dhīḥ |
vā­yuḥ pa­ści­ma­mā­rge­ṇa ta­sya sa­ñca­ra­ti dhru­vam || 3-92 ||
eta­da­bhyā­sa­śī­lā­nāṃ sa­rva­si­ddhiḥ pra­jā­ya­te |
ta­smād yogī pra­ya­tne­na sā­dha­yet si­ddham ātma­naḥ || 3-93 ||
go­pa­nī­yaṃ pra­ya­tne­na na de­yaṃ ya­sya ka­sya­cit |
yena śī­ghraṃ ma­ru­tsi­ddhir bha­ved duḥ­khau­gha­nā­śi­nī || 3-94 ||
jā­nū­rvor anta­re sa­myag dhṛ­tvā pā­da­ta­le ubhe |
sa­ma­kā­yaḥ su­khā­sī­naḥ sva­sti­kaṃ tat pra­ca­kṣa­te || 3-95 ||
ane­na vi­dhi­nā yogī mā­ru­taṃ sā­dha­yet su­dhīḥ |
dehe na kra­ma­te vyā­dhis ta­sya vā­yuś ca si­ddhya­ti || 3-96 ||
su­khā­sa­nam idaṃ pro­ktaṃ sa­rva­duḥ­kha­pra­ṇā­śa­nam |
sva­sti­kaṃ yo­gi­bhir go­pyaṃ sva­stī­ka­ra­ṇam utta­mam || 3-97 ||