Hahn 2007

This is a transcription of the Ka­pphi­ṇā­bhyu­da­ya from Michael Hahn's 2007 critical edition. Transcription done by Yuko Yokochi for Cantos 1-17 and 20, and Peter Pasedach for canto 19. Canto 18 has been transcribed by Alessandro Battistini from Hahn 2013, therefore it is not included in this file. TEI encoding for all cantos by Peter Pasedach.

More ▾
Title Ka­pphi­ṇā­bhyu­da­ya
Author Ra­tnā­ka­ra
Physical description
Language/Script Sanskrit in Latin script.
Format book
Material paper
Extent 239 pages.
History
Date of production 2007
Place of origin Kyoto

Published in 2007 by Hōzōkan Publishing Company in Kyoto.


X. Sa­li­la­lī­lā­va­rṇa­nam

atha va­na­ga­ha­nā­nni­rī­ya pṛ­thvī-
ta­la­bi­la­ni­rga­ta­nā­ga­nā­yi­kā­bhāḥ|
abhi­na­di di­na­kṛ­tka­rā­la­tā­pa-
kla­ma­va­śa­ma­ntha­ra­ma­ntha­raṃ ya­yus tāḥ|| 1 ||
pa­thi pṛ­thu­la­ni­ta­mba­bi­mba­cu­mbi-
skha­li­ta­vi­śṛ­ṅkha­la­me­kha­lā­ka­lā­pāḥ|
ka­li­ta­ka­la­ka­lā­ku­lā ba­bhus tāḥ
pra­vi­sṛ­ta­tū­rya­ra­va­sma­rai­ka­se­nāḥ|| 2 ||
api bhṛ­ta­ni­bhṛ­tā­ta­tā­ta­pa­trā
vi­ṭa­pa­va­tāṃ pi­ba­tāṃ pa­thi pra­tā­pam|
pra­ti­kṛ­tim aju­ṣa­nta jo­ṣam etā
bha­va­ti hi mā­rga­ga­taḥ kadā na se­vyaḥ|| 3 ||
uci­ta­kha­ci­ta­cā­ru­lo­la­cū­la-
ma­ṇi­ka­ṇa­kā­nti­ka­da­mba­ke­na kā cit|
sa­ma­ta­ta si­tam apy athā­ta­pa­traṃ
ci­ram iva ca­ndra­ki­sā­ndra­ca­ndra­kā­ṅkam|| 4 ||
pri­ya­ka­ra­ta­tam utta­rī­yam uccaiḥ
pra­ti­va­ni­tām abhi­taḥ pa­raṃ pa­ra­syāḥ|
ata­ta na ba­hir eva tā­pa­śā­ntiṃ
vya­dhi­ta mano 'py ati­tī­vra­tā­pa­va­ndhyam|| 5 ||
bhra­mi­tam abhi­mu­khaṃ pri­ye­na va­dhvā
vya­ja­na­kaṃ īkṣa­ṇa­go­ca­re pa­ra­syāḥ|
yad ani­lam ana­laṃ ta­yoś ca yo­gāt
sa­mam ava­mat tad abhūc ci­rā­ya ci­tram|| 6 ||
pu­la­ka­ka­ṇa­ka­rā­la­pā­ṇḍu­ga­ṇḍa-
stha­la­pha­li­ta­sphu­ra­dā­ta­pa­tra­kā­ntiḥ|
su­ta­nur ata­nu­gho­ra­gha­rma­śā­ntyai
vi­ni­hi­ta­ca­nda­na­rā­ji­ke­va reje|| 7 ||
ra­ci­ta­śi­khi­vi­ci­tra­pa­tra­rā­śer
adhi­va­su­dhā­sthi­tim uṣṇa­vā­ra­ṇa­sya|
pra­ti­kṛ­tim avi­la­kṣa­ṇāṃ mṛ­gā­kṣī
sa­ma­ta­ta nū­pu­ra­ra­tna­ra­śmi­rā­gaiḥ|| 8 ||
gha­ṭa­ya­si ca­ṭu­la­kra­mā­va­la­gne
kim asi ta­nī­ya­si tā­nta­tāṃ śla­tha­tvāt|
idam iva su­ta­nor ja­gau ma­ṇa­ntī
ma­ṇi­ra­sa­nā pa­ṭu­pā­da­yoḥ pa­ti­tvā|| 9 ||
ja­ḍa­pa­ri­ca­ya eṣa do­ṣa­po­ṣī
ti­ra­ya­ti nū­nam apa­tra­pāṃ pra­vṛ­ddhaḥ|
yu­va­ti­ga­ti­vi­ni­rji­tā ja­hur yan
mṛ­du­ga­ti­ga­rva­pa­ri­gra­haṃ na haṃ­syaḥ|| 10 ||
atha ta­da­va­ya­vā­va­ma­rśa­lī­lā-
ta­ra­la­ta­ra­ṅga­ka­rā­gra­ka­mpam ambhaḥ|
avi­va­ra­ra­va­vā­hi vā­ha­nī­yaṃ
pra­sa­bham ivā­hvad avi­hva­laṃ ma­he­lāḥ|| 11 ||
ama­la­ka­ma­la­ko­ma­lā­bhi­ve­llat-
pa­ri­ma­la­lā­li­ta­lā­la­sā­li­jā­laḥ|
ma­rud ata­nu­ta ma­nda­ro­rmi­mā­laḥ
śu­ci­ja­la­śī­ta­la­śī­ka­rā­rghaṃ āsām|| 12 ||
ka­la­yi­tum iva kau­tu­ke­na kā­ntāḥ
ku­va­la­ya­dṛ­ṣṭi­ku­lā­ni kū­la­va­tyāḥ|
va­pur ali­ba­la­pa­kṣma­la­kṣma­bhā­ñji
dru­ta­ta­ra­vi­dru­ta­nai­dra­mu­draṃ ūhuḥ|| 13 ||
mu­kha­pa­ti­ta­pu­ra­ndhri­sau­ra­bho­tkair
mu­ku­la­ku­le­ṣv ali­bhiḥ ku­lā­ya­lī­lām|
ka­la­yi­tum ala­sa­tvaṃ āla­la­mbe
bha­va­ti dṛ­ḍhā ma­dhu­pā­yi­nāṃ kva vṛ­ttiḥ|| 14 ||
atha sa­rid ara­vi­nda­vṛ­nda­sa­rpat-
pu­ru­ma­ka­ra­nda­pa­rā­ga­rā­ga­to 'bhāt|
gha­ṭa­yi­tum abhi­ṣe­kam aṅga­nā­nāṃ
pa­ri­hi­ta­ma­ṅga­la­pi­ṅga­lā­mba­re­va|| 15 ||
yu­va­ti­ṣu sa­ri­taṃ sa­khī­ṣv ivo­ccaiḥ
ci­ra­sa­mi­tā­su sa­mu­tsu­kāṃ sa­mī­kṣya|
vi­ka­ṭa­ta­ṭa­ni­ta­mba­cu­mba­nā­ya
vya­dhi­ta na ca­kra­vi­ha­ṅga­maḥ pra­sa­ṅgam|| 16 ||
śru­ta­ma­dhu­ra­ra­thā­ṅga­nā­ma­nā­da-
smṛ­ta­sa­ra­ma­sma­ra­śī­tkṛ­ta­sva­nā­nām|
smi­ta­ca­la­da­dha­raṃ sa­sa­ñja dṛ­ṣṭir
mu­kha­ka­ma­le­ṣu pa­ra­spa­raṃ pri­yā­nām|| 17 ||
sa­mam anu­bha­vi­tuṃ pri­yair vi­lā­sān
apa­ri­ci­taṃ pa­ra­mā­rtha­bhī­ra­vo 'pi|
pra­sa­bham apa­bhi­yaḥ payo 'bhi­ya­yus tāḥ
kim iva hi du­ṣka­ram asti rā­ga­vṛ­tteḥ|| 18 ||
pa­ya­si pa­ri­ṇa­tā vya­dha­tta va­dhvāḥ
pra­ti­kṛ­tir utta­ṭa­ko­ṭi­sa­ṅga­tā­yāḥ|
ja­la­ni­dhi­ja­la­jā­la­jā­ya­mā­na-
pra­ti­na­va­vi­ṣṇu­va­dhū­va­pu­rvi­lā­sam|| 19 ||
śra­va­ṇa­ku­va­la­ye­na ko­ma­lā­ṅgyāḥ
pa­ya­si pa­ri­cyu­tiṃ īyu­ṣā ca­lo­rmau|
adhi­ga­ta­ni­ja­ja­nma­bhū­pra­bhū­ta-
pra­ma­da­va­śād aśa­nair anṛ­tya­te­va|| 20 ||
pra­ti­na­va­va­ni­tā ni­tā­nta­tā­nter
ja­lam ava­tī­rya ta­tas ta­ra­ṅga­bhī­ruḥ|
aga­li­tam ala­gad gale sva­bha­rtur
vi­pad api ku­tra cit āva­het pha­lā­gryam|| 21 ||
pri­ya­kṛ­ta­pa­ra­nā­ma­pū­rva­se­kā
śi­śi­ra­ja­lair atha mo­haṃ āpa kāpi|
ta­nur api vi­ṣa­maṃ ta­no­ti tā­paṃ
sa­mu­pa­ci­ta­pra­ṇa­ya­sya kha­ṇḍa­nāṃ­śaḥ|| 22 ||
yu­va­ti­mu­kha­sa­ro­ja­lo­lu­bhā māṃ
bata ni­ya­me­na ni­raṃ­śam ujjha­ti śrīḥ|
iti pa­ya­si va­dhū­ni­ta­mba­bhi­nne
bi­sa­ku­su­me­na vi­ṣā­di­ne­va ma­mle|| 23 ||
gu­rum api gu­ru­ṇā kṛ­tāṃ kṛ­śā­ṅgī
na ka­ma­la­ku­ḍma­la­mā­li­kāṃ na da­dhre|
ja­na­ya­ti hi kim apy ana­lpam ojo
dṛ­ḍha­ta­ra­bhā­va­kṛ­taḥ pri­ya­pra­sā­daḥ|| 24 ||
sa­ra­bha­sa­la­la­nā­dṛ­ḍhā­va­gū­ḍhair
ata­nu­ta­raṃ sa­ma­vā­pya rā­gaṃ ābhyaḥ|
vi­yu­tim iva puro vi­śa­ṅka­mā­nair
avi­ṣa­ha­sa­ktim aka­mpi vā­ri­pū­raiḥ|| 25 ||
gi­ri­ta­ṭa­vi­ka­ṭair ni­ta­mba­bi­mbaiḥ
pra­sa­ra­ni­ro­dham avā­pya vāri tā­sām|
ni­ru­pa­ma­ta­ra­rū­pa­dṛ­ṣṭi­jā­ta-
sma­yam iva ru­ddha­ga­ti kṣa­ṇa­sya ta­sthau|| 26 ||
sa­ri­ti ma­ra­ka­tā­śma­bhā­si dṛ­śyā
vru­ḍi­ta­ta­nur vi­ra­rā­ja gau­ra­gā­trī|
ka­ṣa­dṛ­ṣa­di na­va­pra­mṛ­ṣṭa­ni­ryan-
ma­ha­si ma­hā­ra­ja­ta­sya rā­ji­ke­va|| 27 ||
uda­ra­bhu­vi ta­nū­da­rīr udā­raṃ
ru­ci­ra­ru­caś ci­raṃ īkṣi­tuṃ ca­ra­ntīḥ|
aja­ni ja­lam itas tato vi­sa­rpac-
cha­pha­ra­vi­vṛ­tti­vi­lo­ca­na­pra­cā­ram|| 28 ||
ta­ta­ta­nur anu­dī­rgha­vā­ri­mā­rgaṃ
pra­thi­ma­pa­raḥ pra­sa­ra­pra­vṛ­ttam agre|
nya­ya­ma­ya­ta ni­pa­tya ke­śa­pā­śas
ta­ra­la­ta­ra­ṅga­tu­ra­ṅgam aṅga­nā­yāḥ|| 29 ||
vi­ka­ca­ka­cam aśī­rṇa­śai­va­lau­ghe
pa­ri­ma­la­naṃ na­li­no­ttha­re­ṇu­ra­kte|
pa­ya­si paṭu na ni­śi­ci­kā­ya kā­yaṃ
ca­la­ti ca­lā­va­ya­vaṃ yuvā yu­va­tyāḥ|| 30 ||
upa­ri pa­ri­ga­la­dbha­yaṃ pa­ta­ntyā
pra­ta­ta­ta­ra­ṅga­bhu­ja­sya vā­ri­rā­śeḥ|
avi­di­ta­pa­ri­khe­da­yā sa­khe­daṃ
ra­ti­pa­ra­yā pu­ru­ṣā­yi­taṃ ka­yā­pi|| 31 ||
pra­sa­bha­ka­ra­bha­bhā­ga­nu­nna­nī­ra-
pra­ha­ti­ka­ṇa­tka­ṇa­kū­ṇi­tā­kṣi­ko­ṇā|
asa­ha­ta sa­ha­cā­ri­ṇā sa­hai­kā
smi­ta­ru­ci­śā­ri­ta­vā­ri vā­ri­lī­lām|| 32 ||
sta­na­ja­gha­na­vi­ma­rdam aṅga­nā­nāṃ
su­kṛ­ta­śa­tair api du­rla­bhaṃ yat āpya|
ada­dha­ta ka­lu­ṣa­tvam ambu­ve­gā
vi­ga­ta­vi­ve­kam idaṃ hi taj ja­ḍa­tvam|| 33 ||
sru­ta­va­sa­na­pa­yaḥ­ka­ṇā­pa­de­śāt
su­ci­ram anu­vra­ji­tā ivā­mbu­bhis tāḥ|
pra­tha­ma­ta­ṭa­ga­ta­pri­yā­tta­ha­stāḥ
sa­mu­da­ta­ran sa­mu­das ta­ra­ṅga­va­tyāḥ|| 34 ||
pa­ri­hi­ta­pa­ri­pā­ṇḍu­ro­tta­rī­yā
na­va­sa­li­la­plu­ti­ni­rma­la­tvi­ṣas tāḥ|
hi­ma­pa­ṭa­la­ju­ṣām anī­ṣad asthuḥ
śri­yam ati­śa­yya su­va­rṇa­va­lla­rī­ṇām|| 35 ||
sta­na­ja­gha­na­sa­mā­ga­ma­cyu­tā­nāṃ
vi­ṣa­ma­da­śā­nva­yi­nāṃ va­naṃ śri­tā­nām|
yu­va­ti­bhir ati­mā­tra­pī­ḍi­tā­nāṃ
pa­ram uda­pā­di vi­rā­gi­tā­mba­rā­ṇām|| 36 ||
abhi­ka­ba­ri vi­lā­sa­vā­sa­nā­yai
pa­va­na­dhu­taḥ su­dṛ­śāṃ kṣa­ṇaṃ pra­ṇī­taḥ|
ja­yam iva vi­mṛ­śan ka­caiḥ sva­kā­ntaiḥ
sa­ma­sa­rad acyu­ta eva dhū­pa­dhū­maḥ|| 37 ||
pri­ya­ka­ra­ma­la­nā­nni­ta­mbi­nī­nāṃ
va­pu­ṣi ma­no­ra­ma­kā­mya­kā­nti­kā­nte|
mu­ku­ra iva mu­hur mu­huḥ pra­mṛ­ṣṭe
pra­ti­pha­li­taṃ da­dṛ­śe va­puḥ sma­ra­sya|| 38 ||
unme­ṣi­bhū­ṣa­na­jha­ṇa­jjha­ṇa­nā­da­vā­dya-
nṛ­tya­tsta­nā­rpi­ta­ma­no­ha­ra­hā­ra­le­khāḥ|
ūhur vi­ci­tra­śu­ci­va­rṇa­ka­kā­mya­bhā­saḥ
sme­rāṃ śri­yaṃ sma­ra­ma­ho­tsa­va­bhū­ma­yas tāḥ|| 39 ||
iti āhi­ta­vi­va­ra­vā­ri­śi­vā­bhi­ṣe­kāḥ
tāḥ śī­tam ity atha sa­ve­pa­tha­vo va­da­ntyaḥ|
yū­nāṃ pa­raṃ pra­thi­ma­śā­li­ṣu mā­na­se­ṣu
prāk prā­vi­śa.mstad anu do­rdru­ma­pa­ña­jre­ṣu|| 40 ||

ka­pphi­ṇā­bhyu­da­ye ma­hā­kā­vye sa­li­la­lī­lā­va­rṇa­no nāma da­śa­maḥ sa­rgaḥ||