Jinabhadrasurijñānabhaṇḍāra Jaisalmer 408

Siglum: J

Jaisalmer 408. XXX FIX HEADER XXX

More ▾

Title	Haravijaya
Author	Ratnākara

Physical description
Language/Script	Sanskrit in Devanāgarī script.
Format	pothi
Material	digital
Extent	something we need here.

ba and va not distinguished.

History
Date of production	1228
Place of origin	Patan

[floral] ||

sakalakūṭavahaṃtīva yo galaṃ kaliṃdakanyāsahitaṃ sabhāryayā|

suvasravaṃtyāś ca jalaḥ ⸤samīrayatkialiṃdasahitaṃ sahāryayā||

ravibiṃbam ivātiniryadaṃśucchuritākāśamahāsurāṇāgre||

dhānurācakṛṣe ripukṣayāya sphuṭaṭaṃkāraśriyaṃ dadhānaṃ||_

so 'bhramadvitatakārmuko raṇe mānasovadhirudāravājibhiḥ||

taccharoś ca viritarkkatejasāmānase 'vavirudāravājibhiḥ||

kṣayārkkavaivasvatakā¦_lavahnibhiḥ kathaiva kā śaṃharaṇakramodyataiḥ|

babhūva nātmāpy upamānam āhave durād aratvena kapālamālinaḥ||

gaṇasenayā pratidiśaṃ tarasā prathamāna¦⸤yā samamayā ca tat|

abhayaṃ surāripratinā mamiti prathamānayā samamayācata taṃ||

raṇavarma himādrijāpatāvavaterupyatha maṃgalecchayā|

svarasadmatuveva raṃbha_yā rucirākhaṃḍalayajñayā jage||

śaśilekhayā śirasi yasya mugdhayā| na vaśasya mānasamaresta naddhayā|

tam avāpya vairipṛtanā nanāśa sā navasa_syamānasaparaṃ stanaddhayā

viṣyaṃdisārdrarudhirāruṇadhāturāga-

raktāni tasya viśikhair viśikāsanāstaiḥ|

kṛttānyaloṭhiśata daityaśirāṃ gaṃḍa-

śai¦⸤laṃ śriyaṃ dadhati kāṃcanaśailasṛṃge|

ratalokahitakriyāsamānānavamā yasya titāṃsatāṃ sadastraḥ||

yudhi śaktir asau dviṣāṃ prahartuṃ navamāyasyati tāṃ sadastraḥ_||

turagakhuraśikhānipātapiṣṭatridaśamahīdvanitaṃcadhūlipuṃjaiḥ|

kapiśitabalamahārāricakraṃ sphuṭam iva bimbanādṛkṣasainyam āsīt||

senā_bhir asyākriyatāricakraṃkriyāsamājovanisaṃ śitābhiḥ|

yaśacchaṭābhir dadhato 'tha lakṣmīṃ mahāsamājāvaniśaṃsitābhiḥ||

sasṛje saravṛṣṭi¦⸤r aṃdhakādyair ditijais tatra hemapuṃkhaḥ|

vimukhīkṛyate sma sā pataṃtī haṭhahuṃkāraravaiḥ svayaṃprabheṇa||

gīrvvāṇavṛṃdam asurānipisaṃyugorvvi-

rāśikrameṇa sama_mardayataḥ samāyāṃ|

matto mataṃgaja ivāsu surojagaṃḍa-

nāgakrameṇa sa mamarda yataḥ samāyān||

tadguptyai raṇabhuvi naṃdiśenamukhyā daityeṃdraṃ prati¦_mumucur mahāstravṛṣṭīḥ|

śṛṃgīvātannakuliṣāśrubhinnamanvitābhiḥ sa drutam atha bhaṃguratvam āpat||

yudhi tannihatena vairiṇā sa hi dviṃbena ꣹ ⸤jaṭāsurājitaḥ|

atha bhīma ivābhyayukta tāṃ sahiḍiṃbena jaṭāsurājitaḥ||

ājaghnur atrāvasare 'va daityaḥgaṇādhipāḥ saṃgararāgabhājaḥ|

kodaṃḍasaṃvarttakame_ghacakraṃ kreṃkāragarjaravapūritāsāḥ||

jaghāna tāṃs tridaśaripauruṣaṃ sa hāravānakalayato 'vadhānataḥ|

jigāya ta stanitapathāṃbuvāhināṃ sahā_navānakalayato 'nadhānataḥ||

śriyam āpa sa caṃdraśālikāṃtāṃ ciram asevitapāṃḍurāṃ śaḥ| ꣹

Lsphuṭasaudhatalasthitāṃ tadānīṃ davadāyodhanavīkṣitāṃśrīḥ||

aupacchāṃdasakalaṃ || atanavavaitālīyaṃ ||

nijaghāna nāsuravarūthinī javāna batāyamāmāki raṇaṃ samāśritāṃ|

śriyam asya sūram atanoś ca mardadhanūvatāya¦_mānakiraṇaṃ samāśritāṃ|

śeṣaḥ kim eṣa na kim asya phalāsahasram

ālokyate himagirin nuna niścalaḥ kiṃ||

ity āhavābhimukham iṃdukalāvataṃsa-

māyāṃtam aikṣya sama¦⸤serata daityayodhāḥ||

raṇamūrddhni citraśastrajālavyadhamaṃdānavasādino 'bhiyātāṃ|

pramathā rabhasena yudhyamā vyadhamaṃdānavasādino bhiyā tāṃ||

ghaṭaparikaro 'tha nālikābhiḥ pra_kaṭitavistṛtakālakhaṃḍanābhiḥ|

divasa iva nipatya gṛddhracakrair yudhi vidadhe mṛtavigrahaḥ sa teṣāṃ||

sa prāsurejasyasurāṃ nihaṃtuṃ na hastirodhī yatate nave 'gāt||¦_

senārajobhiḥ samare ca tasminnahastinodhīyata tena vegāt|

surāribāṇair atha hanyamānas tadā cakaṃpe na mṛgāṃkamauliḥ||

bhujaṃgabhīmaiḥ kṣubhitāṃburāśistaraṃgabhaṃ¦⸤gair iva tīraśailaḥ||

sa surayuvatibhir mṛdhe vivalgaṃ navasavalaṃ nayanābhir abhramābhiḥ|

vidadhadasakṛdaikṣyataḥ svakāṃtyā navaśabalaṃ nayanābhir atramābhiḥ||

vakṣaḥ śi¦_lām enam atheṣubhir ullilekha

tasyāṃdhako 'viraṇasiṃdhu vivarttamānaḥ|

śṛṃgāgrakoṭibhir adhokṣavabāhuyatre-

maṃdīracakram iva maṃdarabhūdhareṃdraḥ||

abhāji śakreṃ_kitamasya kārmukaṃ namatsareṇāvihitasya sādinaḥ|

raṇe pṛṣaṃkāṃkirato 'tha śaṃbhunā na matsareṇāvahitasya sādinaḥ||

taṃ jaghāna ripumattakāminīvaktrapaṃkajaraṇa⸤kṣapākṛtā|

ardhacaṃdraviśikhena dānavo maṃḍalīkṛtadhanacyutena saḥ||

kīrttiṣv avasthitamanā bhayado bhuvātha

sadyojagāsu ravadhūnitayā samāṃsaḥ|

kīrttiḥ śriyā sa_muditaḥ samare cacāra

sadyo 'gajāsuravadhūnitayāsamā saḥ||

prahrādādibhir atha sainyabhāaṃgamājau paśyadbhis tvaritam upetya daityanāthaiḥ|

jaghne sma triśikhakṛ_pāṇabāṇavṛṣṭyā kalābhrair ivāśikharī saghoragarjjaiḥ||

raṇabhuvam ajito 'vakīrṇṇa dhāmnā samaravi mardanatāṃ tatāṃ tadāpat|

tridaśagirir api smarārisenāsmaravima⸤rdanatāṃtatāṃ tadāpat||

prasṛtavahniśikhāsaralāṃguliṃ śa yamahastam ivātha śilīmukhaṃ|

yudhi sasarjja tathā suravidviṣe sarvvapurasya nināya kabaṃdhatāṃ||

sa guṇair aguṇe¦_ṣu pi yaśaḥpadaṃ tato 'mṛduvāyaseṣu samado rasaṃ gataḥ|

rucimān_ dhanurmukharayatsv iṣaccamūmṛduvāya seṣu samadorasaṃgataḥ|

ekatra tridaśagaṇair abhidrutānām a_nyatra prathamabalaiś ca dānavānāṃ|

kīrttyaivāhavabhuvam ujjatām aśeṣāṃ paryāptā daśa kakubho 'pi no babhūvuḥ|

nākadviṣāmavagaṇaṃ yudhi cakṛvān_ sa-

māyāsabhājamahitāṃtaka⸤raṃhasaṃ taṃ||

tuṣṭāva sāṃbarasadā muditāvarugna-

māyā sabhājamahitāṃtakaraṃ hasaṃtaṃ||

daityāmīkeṣvāyasasannāhanipātādākarṇṇyoccais tārakhaṇaṃkaramasīnāṃ|

sasmāraugho¦_ nākasadāṃ parvvatapālīpakṣacchedakrūravirūkṣardhvanitāṃtanāṃ|

sa mānayāmāsa dṛṣāsamānayā saṃyati bhāsamānayā

samānayādreḥ sutāayāsamānayā samāna¦_yāto 'virahaṃ samānayā||

ditijasamitināyaketa nasminn atha caraṇavāsagṛhe viluptamānā|

samitipuraripoḥ priyeva tejenavanakharājivirājitorudaṃḍaḥ||

sa¦ ⸤mānasīmāṃtasamānasīmā siṃdhur vvidhāyārijanasya pīḍāṃ|

sahasanniveśaṃ sphuratkapolakāṃti|r asthāt_

nirāsa taṃ bānagaṇair gaṇādhipas tato 'sya tenāpratimena karmmaṇā||

ja¦_gāma vailakṣyagṛhītatanmukhatviṣeva sārddhaṃ paripāṃḍuraṃ yaśaḥ|

akṛta yudhivināyako vidviṣāṃ na ca kāmatanutāpadāvaṃ citaṃ|

āmṛtamamaravadhūḥ śritā vibhra_mānacakamana ca tanudātāpadākaṃcitaṃ||

bhogīṃdrabhogāyatabaddhaśobhapraveṣṭanābhiḥ sa raṇājirogyān|

vyarājata kṣīrasamudramaṃthasaṃraṃbhasajjīkṛtamaṃtharaśrīḥ|

muLkhaśriyaṃ bibhrad asau vinirjjitasvaraṃ tu daṃtena samāgatānāṃ|

jaghāna meghān_ vyatipetivān_ raṇe sveruṃtudaṃ tena samāgatānāṃ||

staṃberamā vinihitāṃcitadīnapiṣṭa-

vispa¦_ṣṭapāṭalisasaṃbhṛtakuṃbhaśobhāḥ|

saṃbhāvitāḥ pradhanamūrddhni dadhur mmadāṃbhaḥ|

saṃbhāriṇo gaṇapateḥ parivāralīlāṃ||

katham api sānakapaṭahā raṇabhūmīḥ prāpya_ vartmasā na kapaṭahā|

sthagitāśo 'bhanagaṃḍa dadharmukhe śaśaśobhanagaṃḍaṃ||

vyacaraṃtarasātha khaṇmukho yudhi yuktyobhayarūpayā śritaḥ|

asamārciraivāhutīrvvahatsphuṭasaṃpanna⸤vaṣaṭyadāḥ srajūḥ||

surayuvatijanasya tatra nānāsurabhidi vabhramadakṣatāmalāsīt||

saṃvarttameghamalināṃ dadhato 'titaikṣṇam

akṣuṇṇapāṭavajuṣaḥ pratipakṣabhede|

tasyo_dakhāniśata daityabhaṭaḥ kṛpāṇa-

paṭṭīśva gāḍhaparivāraguṇāḥ svasainyaiḥ||

raṇāṃgaṇorvvī dadhadāhitonmadadvipakṣayo dhāma sa kṛttadānavaiḥ|

cakāra bāṇai_r bbahudhāsutaskhaladvipakṣayodhām asakṛt tadā navaiḥ|

niḥśeṣā sakaṇakakaṃbunetraśobhaḥ saṃgrāmāvanakalasīṃ viloḍya śatroḥ|

rīhābhiḥ prakaṭitasāra eka uccair vvai⸤śākhaḥ sapadi babhūva bāhudaṃḍaḥ||

daityānabhimahitataro 'ddhā roddhā dalayati yatibhayahṛdyaḥ|

hṛdyaḥ sa gatihṛdasaṃkhye saṃkhye kṛtaratiratigurur āsīt|

mahājigo_ṣṭhīpratibaṃdhasauṣṭhavair vvida|gdhalokair iva karṇṇaśālibhiḥ|

tadāhave satkavikāvyapāyibhiḥ dadhe mukhaḥ śrīpṛtanāturaṃgamaiḥ|

sa senayā jaganmanomṛdurvvasī_kayā jitaḥ|

aviskhalaṃ tadā ruṣāmṛdurvvaśī kayājitaḥ|

gurumuṣṭighātaparipīḍitaṃ javādvinipātya vibhram atha kuṃjarānanaḥ||

paraśuprahāravikaṭavraṇorasaṃ sa sahasra⸤māyam akarot parāṅmukhaṃ||

kedārayaṃtaṃ samadattacālamarātilokaṃ saralāṃganānāṃ|

ke dārayantaṃ samadat tamālanīlaṃ hariṃ jetumalaṃ babhūvuḥ||

savisurāsurasāravasāsave_ suravaro vivarāsurasāsravaḥ|

sa varavīravasāvuruvairisūravasare rivasaṃ virarāsa saḥ||

maṇikaraśatabhāsurāṃganānā ditijacamūghaṭamānasaṃsadaṃ saḥ|¦_

akṛta ca samare surāṃganānāṃ matadanu dadhacchucimānasaṃ sadaṃsaḥ||

jetā vegān_s tīvrabhā vāyavīyān vṛtrātārāte baddhabhāvā yavīyān|

śrutvāhṛṣyaṃtatra cānūrapīḍāḥ proka⸤rttāsau dṛṣṭacānūrapīḍāḥ||

bhāty ākāśasyāmale yasya dehe vāsacchāyā sannavā pītaraṃgāḥ|

raṇe ratālair na riporvvarūthinī sahāsamāsannavadhe 'nukaṃpitā|

śaśaṃsa yaḥ¦_ śīriṇamahavaṃkriyāmahāsamāsannavadhenukaṃ pitā||

saṃpratyarātipṛtanā sarasā vijitya

tā rākṣa vīra samare cakitāḥ samāyā|

ity artha vāgbhir ajahātsa_ tu tāstatīnna

tārakṣavīrasamarecakitāḥ samāyā||

vahati karatalena baddharāgaṃ raṇadali tāmarase ca yaḥ sarāsāṃ|

avimayatanayo 'munā nijaghne raṇadalitāmarasaṃca⸤yaḥ sahāsaṃ|

nākaukasāṃ vidadhatīḥ pṛtanās tadānīṃ

vyāpāryamānakaravālalatā nikṛttā|

senāḥ śarair mmadhubhuvo 'nugato balena

vyāpāryamāṇakaravālalatā¦_ nikṛttā||

diśi diśi samayadbhir dūram anvīyamānaṃ

divasakaramarīṇāṃ cāmarair vījyamānāṃ|

samiti ripugaṇo 'nyair nābhisaṃraṃbhavegād

iva sakaramarī¦_ṇāṃ cāmarīr vvījyamānaṃ||

sthitavati tatra goptari bhaṭais tridaśāganābjinī-

savitari tuṃgatodayam anekaparājayorjjitāḥ|

ditijagaṇasya bhītim atidurddharatār na da⸤dhau kriyā

sa vitarituṃ gato 'dayam anekaparājayorjjitāḥ||

bibhradbhujau suraripuḥ pratipakṣabhānur

āhū tadā navacamūr avadhūyamānā|

āsvāsayatsumanasāṃ pra¦_timāś camūbhir

āhūtadānavacamūr avadhūyamānāḥ||

tridivavartma ghaṭitāḥ sahasātikaṃpayā

samadanāgamatayā tarasā rathino dadhau|

raṇamaye gahane_ valinā ruruce śriyā

samadanāgamatarasārathinodadhau||

puropadhānapaddhatīvasatiraṃbarastrīśriyā-

madhūnirasāpapanaktamānasānuttamā|

praviśya ca ratotsukā L꣹ navatamānavallīgṛhaṃ

madhūnī tarasā papāvanatamānasānutta_mā|

sa saṃyati patatriṇāṃ nijarucārikāṃtīr jayann

amarūrasamāṃsadorjitamadasamājojayan||

vyathāpagamaduddhatāṃ ditijamaṃḍalaṃ mṛtyunā

namaṃḍalasamāsadorjitamadaḥ samājo⸤꣹jayan||

diśi diśi vīrabhadra ucitāṃ niveśya pṛtanābhaṭānvidalaya-

pramathanavastuto 'tra samatāmakhe¦_dam akarod arātigajavān|

vigalitasaṃprahārarabhasāaṃ dadhānam amarārisainyamatanu

pramathanavastutotrasamatānakhedamakaro darātigajavān||

saśrīmānamṛdurnisa_rgagahanair darppānnikṛttadviṣo

vaṃśe cāruyaśaḥs tadā davadavaḥ sadyoritaśrīripoḥ|

dattārgho nayamārgagocaraguṇaḥ praṣṭībhavan_ dāruṇe

sevānamranamatkarāṃjalipuṭaivītāri⸤śaṃkaṃ suraiḥ||

itthaṃ durddharadarppadīrdrumatayā mṛduś camūrātatā

bhāsvān_ sānumatiḥ kṣapayā iva tadā sūdārasobhānugaḥ|

ṭaṃkārair vyathitārisaṃhati dhanur dhūnvaṃtukīrttī raṇe|

yenāsaṃ¦_jitasaṃjinīkamarajāhvamaṃtaṃ madhyaṃsayat||

śrīdurgadattavaṃśyaḥ sahṛdayagoṣṭhīrasena lalitārthaṃ|

idam amṛtabhānusūnur vyadhatta ratnākaraḥ kāvyaṃ||

āsanraṇe vida¦_litāḥ kariṇāṃ yaśāṃsi

maṃdā radā mahati bhīrucite 'napete|

rāgāṃbudhau muditadevavadhūkṛtābhir

mmaṃdāradāmahatibhī rucitena pete||

raṇabhuvamadhu jayāśaṃsayā daudrumālaṃba¦⸤no dārayan| vidviṣo 'tyūrjitā

nanu viṣakalitāpadosannayā saṃgarakṣobhayān nunamoheti bherūḍhayā|

nanu viṣakalitāpadosannayāsaṃgarakṣobhayā nuttamohetibherūḍha¦_yā||

kim iva tava bhayātibhīrīravair abhyadhāyīva koṇāhatiprastutair yadbhuvā||

itthaṃ vī_rāhatasuracamūrdattahastāvalaṃba-

saṃkarobhipramuditaruvā tasya nākārisainyaiḥ|

dyotaddānāsavasarabhasāpānalolālimālā-

sāṃdracchāyāsmitamukhapaṭaidāmadikkuṃja⸤raśrīḥ||

nānādhutyāgapekṣasarabhasarabhasakṣepagatyā dhunānā

nādāśaktāraṇatrāviralaviralavitrāṇasaktā sanādā|

nādhāvatsādipakṣebharasarasarabhakṣepaditsāvadhānā|¦_

nāhasaktarugbhīruriktā sahānā|

tāvac ca śaṃbhubhṛkuṭī nibhṛtaikasaṃkhyā|

saṃgrāmakānanakarālatamālavallyā|

cāmuṃḍayā vikaṭavikramasiṃdhuvīśyā

prāptādhi dai_tyadalano padhi ko 'pi kopaḥ|

vidalitadānavasārthabhayaśuṣkakarīṃdraṭākadānavasārthaṃ|

cakre 'ndhitāndhaṃ kabalaṃ tayā samīkaṃ yasya bahukavalaṃ||

caṃḍīdorddaṃḍacaṃḍaprasarasarabhaso⸤ttaṃbhitāstraprabaṃdhaḥ|

vyāpārāpārasīdaddititanutanujānekasaṃkīrṇṇamadhyā|

jajñā sā tat_ kṣaṇena kṣatajanadanadīmagnasūdvignalagna-

prāṃśustaṃberamāśvā samaravasumatī krīḍanaḥ kālarā_tryāḥ||

sārāviṣṭābhimānā janitatarunijakrodhadīprādharāsā

sārāvaprāsisūrāharaṇaraṇarahaḥ svarggakanyā vilāsā|

sānovinyāyataśrīranamamamanaraprā¦_tayuktā samāsā

sāmāsaktā yudāsīdamataśatamadacchedavṛṣṭāvarāsā|

ratnādrau caṃḍikāyā vikaṭakarikaṭāṭṭālakuṭṭākakoṭi-

truṭyaṭṭaṃkāriṭaṃkaḥkrakacakarikarā⸤꣹rāvagurvvī raṇorvvī|

preṃkhatkhaḍgāgrakṛttaprakaṭabhaṭaśiraḥ pīvaraskaṃdhacakra-

krīḍānṛtyan_ kabaṃdhakramavidhuradhurāvāribaṃdhārudābhūt||¦_

cha ||

iti haravijaye mahākāvye ṣaṭ_catvāriṃśaḥ sargaḥ||