Jinabhadrasurijñānabhaṇḍāra Jaisalmer 408

Jaisalmer 408. XXX FIX HEADER XXX

More ▾
Title Haravijaya
Author Ratnākara
Physical description
Language/Script Sanskrit in Devanāgarī script.
Format pothi
Material digital
Extent something we need here.
  • ba and va not distinguished.
    • History
    Date of production 1228
    Place of origin Patan

    [floral] || cha ||_

    atha tām avisan nīlamaṇimaṃdirasaṃkulāṃ|
    viṃdhyabhūmim iva vyaktagaṃḍaśelā gaṇādhipaḥ||
    padmarāgamayāṭṭālaprakāśena prathīyasā|
    gaganāṃbhodhigarbhevavahninā_ racitaśriyaṃ||
    viditrasthānakopetā sukumārāṃgavarttanāḥ|
    vṛtte mitreva dadhatīm ākṣiptahṛdayāḥ striyaḥ||
    pauraiḥ sadāśeṣabhogabhāgbhir vvaikuṃṭhavibhramaṃ|
    bibhradbhir āhitābhikhṣāṃ samudragṛhakā⸤spadaiḥ||
    davatī badhyamagrāmamūrcchānāprakriyām iva|
    sakaloparatodārapauracīracitāṃ śriyāṃ||
    pravālamāṇibhir vvallī pāṇipadmeś ca yoṣitaḥ|
    padmāsaneś nalinī citratī_m upaśobhitāḥ||
    aṃśasā talpalopāttamanoharataratviṣaṃ|
    mātaṃgapṛṣṭhaveśorvvīm iva vistṛtadīrghikāṃ||
    vidvadbhir geyavaidagdhīm upakaṃṭhakṛtāspadaiḥ|
    tālākṣaraci¦_tābhikhyaiḥ kānanair upaśobhitāṃ||
    sasūkṣmatilakā vaktracchāyāṃ gārutmatīm iva|
    giraṃ ca sāmṛtodgāraṃ dadhatīṃ madhunīṃ striyaḥ||
    aṃtaryuktān mahāmātraiḥ patadgrahasamākulāṃ|
    niśāṃtāṃda¦⸤dhatīm ūrkkakṛtaṃ nakaluṣatviṣaḥ||
    adṛṣṭanigrahasthānāṃ prauḍhavādividhām iva|
    sadācāryahitacchāyāṃ nṛttalīlāviḍaṃbinīṃ||
    bhinnaṃ layam iva tredhā drutamadhyavilaṃbitaṃ|
    valibhaṃ_gaṃ dadhānābhiḥ kṛtaśobhā puraṃdhribhiḥ||
    daśaneṃduprabhālokaiḥ svacchamānasanirjjharaiḥ|
    madanastabakodbhedaiḥ strīṇāṃ hāser vvirājitāṃ||
    naktaṃ nakṣatramālābhiḥ_ kṛtamūlavibhūṣaṇaiḥ|
    aliṃdā nākulaṃ harmya gajair bbibhradbhir ājitāṃ||
    satkāṃcanaparīkṣāyā sadṛśaṃ dṛṣṭihāriṇīṃ|
    nikaṣopalasallekhām adabhrāṃ tibhrataṃ śriyaṃ||
    guruprastāvanādṛ¦⸤tyāṃ prakhyātodāttanāyakāṃ|
    nānārthaprakṛtiślāghyā nāyakaprakriyām iva||
    vyāptāḥ kṛtayugasthāstusthitiṃ bhobhir anuddhataiḥ|
    rathasaṃsthām ivoṣṇāṃśo rathyāvalivirā¦_jitāṃ||
    anātragotraskhalanām avipakṣām iva striyaṃ|
    śubhaprakṛtivistārā vīṇāvādyavivām iva||
    sārddhacaṃdrapatākaṃba dadhatas tena vīkṣitāḥ|
    tasyām asaṃyutā ha_stā iva devagṛhāḥ puraḥ||
    vyāloki viśmayavatā śubhamadhyamadarśanaḥ|
    sīmaṃtinījanas tena dadharmmāvyamikaśriyaṃ||
    sa kāṃcanojvalās tasyāṃ visphuranmaṇibaṃdhanāḥ|
    alaṃkārā¦Lvalī bāhulatāś caikṣata subhruvāṃ||
    prāptānalasanābaṃdha tena tatra gṛhāvalī|
    paṭalopahṛtācchāyā damayaṃtī ca vīkṣitā||
    tenaikṣita sudhāpāṃḍucchayasanmānasālayā|
    nagaryā da¦_dhatī sāmyaṃ krīḍāḥ kamalinī punaḥ||
    mahānappanalaṃkāraprasūtir aṃbalokitaḥ|
    tārako 'py amunā bibhral loko 'nākṣagataḥ śriyaṃ||
    vidagdhamaṃḍalīm ānāṃ goṣṭhī¦_baṃdhamanoramāṃ|
    sadākṛtigaṇopetāṃ sadvṛttiṃ sa vyalokayat||
    tenāṃganājanas tasyam anapekṣitabhūṣaṇaḥ|
    svarūpaśobhayākrāṃta śakrahasta ivekṣitaḥ||
    jaharṣa sāmānpaguṇaḥ dravya⸤saṃyogasusthitāṃ|
    trāṃ kiṇapratisiddhāṃtaprakriyān iva vīkṣya saḥ||
    saṃkrāṃtāyāṃjanacchāyapradehapratimādhva saḥ|
    praviśatsphaṭikāgārān aiṃdranīlān irākarot||
    apūrvvadarśanā_kūtakutūhalavaladṛśaḥ|
    ditijāstaṃ visṛṣṭānyakarṇṇavā niravarṇṇayaṃ||
    tatparijñānaśūnyena cetasāhitakautukāḥ|
    papracchur mmaṃḍalībaṃdhaiḥ ko 'yam ity asurā mithaḥ_||
    anye vijñāyamānatvād anyasyābhinivoditāṃ|
    sa sṛṇvann ātmano 'bhikhṣāṃ rājamārgān alaṃghayat||
    muktāpravālavaidūryaprāyaratnapariṣkṛtāḥ|
    jahautiṣadyāvīthīḥ sa siṃdhuve¦⸤lāviḍaṃbinī||
    prāptāvan adva daityeṃdrasiṃhadvāraṃ vibhūtimat|
    trailokyasaṃniveśasya pratyādeśam iva sthitaṃ||
    sanāgayakṣādaiteyabaddhādityamarudgaṇaṃ|
    anekāścaryasaṃdehaṃ¦_ viśvarūpam iva sthitaṃ||
    nānāsuragaṇākīrṇṇaṃ purīṃdarśayabhūtale|
    adṛṣṭapāraṃsaṃsārapratibiṃbam ivotthitaṃ||
    vikāsikiṃśukacchāyātvarādivivabhāvasoḥ|
    tatkṣa_ṇāpahṛtāṃ patraśukān aikṣata madhyathaḥ||
    caṃdrāṃśugaurasatpakṣmabālabhāgān pracetasaḥ|
    dadarśa yānahasāṃś ca ścāmarāṃ suhṛtān asau||
    caturdik_ sphaṭikāgāraprabhākṣīrapariplutaṃ|¦
    ⸤dadarśa coccaiśravasam uttiṣṭhaṃ tam ivodadheḥ|
    trailokyalakṣmyā sa dasallīlādolām ivāgrataḥ|
    vilolamuktapralaṃbavyājenamaṇi toraṇā||
    muktāc caṃḍīsitasaṭāvalī_¯¯¯¯¯¯|
    utpāteṃdukalā daityapralayāśaṃsinīr iva||
    adṛṣṭapāraparyaṃtān arppanīyākarān asau|
    dadarśa vigatā rājño digvibhāgān ivāgatāṃ_||
    utkhātaśeṣamāṇikyakaṃṭhakāśūnyakaṃdharāṃ|
    rabhasāliṃgitasvastrīstanavāsāvilorasaḥ||
    catuḥ prāsādalabdhāni devayānāni satvarāṃ|
    nirgatyārohato daityarājaputrā⸤n_ dadarśa saḥ||
    athāvibhūmi vinyastakarajānubhir ādarāt|
    nivedyatad dvāragatiḥ saṃbhartre pratihartṛbhiḥ||
    avajñādirasaṃbodhamuktayenviti tadgirā|
    nirdiśyamānamā¦_rgastai sa daityeṃdrasabhedisat||
    bhāsvan_ maṇiśirodaityabhogimaṃḍalasaṃkulaṃ|
    tavaihatimiracchāyātimiraplavapūritaṃ||
    vaidūryakuṭṭimacchāyājala¦_nirbbharasaṃplavaṃ|
    pratiṣṭhaḥ kṣaṇam aikṣiṣṭa pātālam iva tatsadaḥ|
    tatra siṃhāsanāsīnā꣹Ln vamālaśyāmahadviṣaṃ||
    sphuraddaṃṣṭrānanāṃ mūrtti kauśikīm iva bibhratīṃ||
    kuṃḍalāspadaratnāṃśubālātapavilaṃghitaṃ|
    bibhrāṇam aṇimitte 'pi roṣāruṇam ivānanaṃ||
    cāmarādhūnanavya_grakarapaṃkajayāniśaṃ|
    niṣevyamāṇam abhitas trailokyavijayaśriyā||
    bibhrāṇaṃ śoṇamāṇikyabhūṣāṃśucchuritāṃ vapuḥ|
    aśāṃtavajrasaṃpātavāhiśeṣam iva kvaci_t||
    jalakuṃjaranakṣatramālām amanamauktikaṃ|
    dadhataṃ vikaṭaṃ hāralatāṃ pīnena vakṣasā||
    diṅnāgadānavispaṃdakṛtapatrāṃkuraśriyaḥ|
    bibhratā bhuvanābhogaṃ vanatālatarur bhujāṃ||
    ⸤keyūraśitaratnāṃśujaladhārāś ca bibhrataṃ|
    vajrānalaśikhādāhaśāṃtihetor iva śrutāṃ||
    urasthale niṣaṇṇāyā ratnaparyaṃkavibhramaṃ|
    bibhrataṃ diggajādhīśadattabhaṃgaṃ suraśriyaḥ_||
    dadarśāṃdhakam āviddhamadhyaṃ kanakaśṛṃkhalaiḥ|
    nitaṃbaparivṛttārkaraśmirekham ivācalaṃ||
    trailokyaśrīśvareṇevamālānībhūtadordrutaṃ|
    vilokyeśaṃ nataśirā vina¦_yāt praṇatāma saḥ||
    atha bāhuṃ prasāryādir diṅnāgakarapīvaraṃ|
    ita iyy asureṃdreṇa nirdiṣṭa svayam atrike||
    hemapīṭham asau citraratnajālapariṣkṛtaṃ|
    adhyāsta lokasaṃlokameghaṃ meru¦⸤m ivonnatam||
    avilaṃbitasatkāraṃ tam uvācāṃdhakāsuraḥ|
    daṃtajyotsnācchalenāriyaśaḥpītam ivodgiraṃ||
    gaurīvigrahasaṃdhānasamā|sācitanirvṛteḥ|
    gaṇeśa kuśalaṃ kaścid avyā_hati pinākinaḥ||
    cireṇa bata kenāpi hetunā smṛtigocaraṃ|
    āgacchama vayaṃ śastuyonaha tvāṃ visarjjayet||
    jayaṃ lakṣeṇagūḍhasya purā jitamarutvataḥ|
    na māṃgeṣu_ ca saṃjātaḥ tādṛśā pulakodgamaḥ||
    ninnyājaprītipiśuna śaśiśekharaśāsanāt|
    cakṣuṣi tvayi sauhānmarasasyaṃdini yādṛśaḥ||
    ime vajrakaṇā harṣasphuṭadvraṇamukhodgatāḥ|
    ro¦⸤māṃcodgamakārkkaśyam aṃgeṣu vikayaṃti me||
    saptalokādhipatyena na tathonnatim āgatāḥ|
    yathāviṣkṛtasaṃbhrāṃtabhavasaṃbhāvitā vayaṃ||
    karttavyaṃ tan na paśyāmi kṛtakṛtyo 'pi dhū¦_rjjaṭiḥ|
    yaś cetasi nidhāya tvāṃ prāhiṇodaś madaṃkitaṃ||
    tadāvedaya saṃdeśam iṃdumauler vvivakṣitaṃ|
    kutūhalaṃ dadāty asmān mano nodāsituṃ yataḥ||
    ity ukte¦_ tena dattāṃśupuṣpitādharapallavaḥ|
    avāptāpasarā vaktuṃ dūta ity upacakramaṃ||
    kalyāṇīṃ giram utsraṣṭuṃ viralā eva jānate|
    satyāṃ lekhā vilikhituṃ citrakarmmavido yathā||
    ⸤saṃrabhatve 'pi satataṃ vispaṣṭaparighaṭṭanaṃ|
    tava jātaṃ dviṣaś cakraṃ śuṣke geyam ivāpadaṃ||
    tvayā naiyāyikenaiva satpakṣāśrayaśālinā|
    heto vidadhatā ratna parapakṣo¦_ nirākṛtaḥ||
    uparyeva nava sthāsnu saraccaṃdrāṃśupāṃḍuraṃ|
    yaśacchattram ivābhāti cchastraṃ yaśa ivojjvalaṃ||
    vaidarbhīṃ bibhṛyuḥ śailā niḥśīmitamarutvataḥ|
    vajrā_nilaśikhājālapluṣṭapakṣāḥ kathaṃ nu te||
    sphuraty api taṭaṃ siṃdhor nna muktākiraṇacchāaṭāḥ|
    sā va saṃkecitānistrīmukhābjā kīrtticaṃdrikāḥ||
    pluṣaty arīṃ dritāpas te ni⸤rvvāpayati cetarāṃ||
    dāhātmakatvam adhikaṃ vahner ekāṃtikaṃ punaḥ|
    krūre 'pi nardavopātā vāmācāre 'pi dakṣiṇāḥ||
    pāpe 'pi śuddhamatayaḥ tvādṛśā bhuvi durlabhāḥ|
    anekā_janyaśobhī tvaṃ karttālaṃkṛtavigrahaḥ||
    tvam ūhivān_ muktakarām asaṃgo 'pi jayaśriyaṃ|
    daśām anuguṇaṃ dagdhvā nādhāraṃ tāpayaty alaṃ||
    na snehaṃ kṣapayaty uccair vvaṃśa_dīpo 'paro bhavān|
    vyajeṣṭa gocarātīta guṇagauravato 'dhikaṃ||
    agādham api duḥkhābdhiṃ surāsuraviloḍitaṃ|
    kathaṃ śaśadharādhīnavṛddhikṣayatayāniśam||
    sādṛśyaṃ tava dugdho⸤dasiṃdhunā yanaso bhavat|
    viralāsthādṛśo loka dordaṃḍadalitadviṣaḥ||
    nidagdhāśeṣabhuvanāḥ kiyaṃto vahnayaḥ kṣaye|
    svacchad biṃbitaniḥśeṣanītisaṃgrahasusthitaṃ|
    tva_m eva mānasaṃ vatse prajñāvibhramadarppaṇaṃ|
    dorddaṃḍadalitoddāmasaṃgrāmorātimaṃḍalaḥ||
    na bibharṣi guṇottuṃga gavam anyāsureṃdravat|
    guṇān_ staba girāṃ nātho_ vakti tenāthavāpy alaṃ||
    siṃdhos taṭīṣu sikatāgaṇān_ gaṇayitāsta kaḥ|
    itthaṃ saṃsadi vaktuṃ me citraṃ yat_ kṣīyate na vāk|| ꣹
    Lkva vā vākyavikalpena guṇānāṃ ca tathāvidhiḥ|
    itthaṃ pratāpasaṃpattiparākrāṃtamahībhṛtaḥ|
    na tulyonmādanaṃ yuktaṃ tava grīṣmagirer iva||
    evam āha vibhurmmānyaṃ jagat_ sarvvasthitikra¦_me|
    niyojya druhiṇomaiṃdrāv audāsīnye 'smi nirvṛtaḥ||
    surāsuracamūrvvaṃśasaṃtānasthitir ādarāt|
    kasyapo mānasotpattipadmatāṃ parameṣṭhinaḥ||
    sa labdhātmabhuvo 'nujñāṃ¦_ citrasaṃgacikīrṣayā|
    upāyatātmano yogyā vidhivaddakṣakanyakā||
    danudityaditistāsāmudabhūvan_ tataḥ kramāt|
    dānavāś caiva daityāś ca devāś ca balaśālinaḥ||
    prātikūlaka⸤tāṃ matvā miṣās teṣāṃ svayaṃbhunā|
    vāsaḥ pātālamūle ca sumerau ca vyasūcyata||
    prasāṃtaraṇasaṃraṃbhaṃ svadharmmāvasthitaprajāṃ|
    tena niḥśeṣam evāsīt_ trailokyam anupaplavat||
    a_tha durvvāradorddaṃḍadarppakaṃḍūpratāvinaḥ|
    ācchinnaddhāma devānāṃ hiraṇyākṣamahāsuraḥ||
    jayaghne suraśatrūṇāṃ piṣatāṃ krodhamūrttinā|
    trailokyopaplavārakṣābaddhaka_kṣeṇa sauriṇā||
    ninye ca marutāṃ mṛtyu nihanyāsuramaṃḍalaṃ|
    trailokyaśrī punar līlācāmaravyagrahastatāṃ||
    yāte kāle 'tha durvvāradarppakaṃḍūtidurddharaḥ|
    hiraṇyakasipur jiṣṇos ta⸤m etya punar ācchinat||
    nadvakṣo 'dadaradvajradhārādanalakarkkaśaṃ|
    nṛsiṃhamūrttinakharair nakharāgrair janārdanaḥ||
    ittham anyāṃś ca ragato viprakartṝn mahāsurān|
    anayaddī_pracakrāgnijvālāpaṃjarayaṃtraṇāṃ||
    jyotsnā caṃdrakrameṇeva kṣīyate vṛddhim eti ca|
    śūrāṇāṃ tu raṇe kīrttir gatā na vinivarttate||
    tadahany adhunā prāgvad avigrahapari_grahaḥ|
    rasātalanivāsena saṃvibhāgaṃ mahāsurāḥ||
    pureva lokapālānāṃ daityānāṃ ca niratyayā|
    anāviṣkṛtasaṃraṃbha sthitir astu yathāyathaṃ||
    dhāmāny apīṣuṣām itthaṃ premṇā ni⸤janijāni ca|
    satvāviṣkṛtasaṃraṃbhā parasparagṛhāgamāḥ||
    śāsati tvayi pātālaṃ tridivaṃ ca puraṃdare|
    sasurāsuracakrasya trailokyasyāstv anāmayaḥ||
    nivarttite 'pi ro¦_dhe 'pi yuvayor adhunā mithaḥ|
    apahastitaniḥśeṣavairaṃ prema vijṛṃbhitāṃ||
    atisaṃgharṣataḥ siṃdhumaṃdarācalayoḥ purā|
    prāk kālakūṭasaṃbhāraḥ paścād amṛtam u¦_tthitaṃ||
    iti sthite samu|tsṛṣṭaṃ vigrahaikarasasthiteḥ|
    maratvatā śataṃ manye sakṣameva nava kṣamaṃ||
    yasya hāralatānyāsabhāsurā pheṇasaṃhatiḥ|
    vyāvarttyamānā namucet kaṃṭhinaḥ ⸤kaṃṭhim acchinat|
    yasyājyāpi dadhaty ete vajravidbhinnapakṣatīḥ||
    sābhrāḥ pārśvabhujo baddhavraṇapaṭṭā ivārddhayaḥ|
    yasyāṃtavajradahanajvālājālām iva jvalat||
    cakāra_ nīrasaṃ daityanārīhṛdayamaṃḍanaṃ|
    taddordaṃḍamadoddāmadaityadānavasūdanam||
    vajrodbhāsikaraṃ kau vā mitraṃ na bahu manyate|
    suraiḥ sahāmavakrīḍakalpavallī¦_gṛheṣu naḥ||
    āpānagoṣṭhībaṃdhena baṃdhuprīti vivarddhatāṃ|
    sadānanirjjhareṣv ārād gaṃḍaśaileṣu daṃtināṃ||
    anāyasumukhas tāvan nipataṃtu śilīmukhaḥ|
    avāptanarakāḥ saṃ⸤gān manubhūvanmahāsuraāḥ||
    krūrāsipatrasaṃpātanirargalakadarthanāt||
    suraditisutasainyakānāṃ sarabhasam āplutikevalīlayāṃ
    bhavatu kucataṭīnitaṃbabimbaskha_lanavijarjjaramaṃdharāpagāyāḥ|
    ity atyudīrya girim ujvaladaṃtaratna-
    niryatpratāpavalitāṃ cirarāma dūtaḥ|
    tasthau taduttaraviśeṣaparīpsayā ca
    daityādhi_pasya vadane vinidhāya dṛṣṭiṃ||

    cha ||

    iti haravijaye mahākāvye dūtavyādvāro nāma dvātriṃśaḥ sarggaḥ||