Stein 189

⸤tapanabhayaṃ sūryāt trāsaḥ tapanaṃ ca tāpaḥ tad eva bhayam_ tato hi śrāntāyā yoṣito ⸤darpaṇaḫ patati uḍūni nakṣattrāṇi tatpaṃktir eva muṣṭibhūtā śṛṅkhalā tayānyatra vi⸤śaśre patitam_

kṣaṇadā rātriḥ tatrāhato mṛdaṅgaḥ priyaviyogaviklavā yoṣito ⸤yad vidadhe tad dhṛdayaśūnyatvam_ akarot_

indubimbaṃ candrasadṛśa ābhogo pi | timiraṃ ⸤cakṣurvikāro pi tārake kanīnike | asi | yātayāmāgatapraharā gatayauvanā ⸤ca

kaṭākṣaiḥ cakṣuṣo caturbhāgāvalokanair virūkṣake akṣiṇī yatra tathākṛtvā ⸤dṛṣṭair iti vā yojyam_

ardham aṇḍam uparitanaṃ brahmāṇḍakavāṭaṃ paricchettum iva ⸤karāḥ udahāsatadgatāḥ | ohāṅ_ gatau

kauśikasyendrasya dikpūrvā

pracurataro ⸤vego yasya vidhoś candrasya ca tāpaṃ dadāti yas sa raviḫ pūrvādriśṛṅgam abhajat_ si⸤ṣeve | tatkarāś ca diśo bhajann asevanta | te ci pracuratarās suprabhūtāḥ vidhutāpada⸤ś ca vināśitavipadaḥ |

māṃsyā oṣadhibhedasya malanaṃ madanaṃ tadvan malyamānamāṃsī⸤vanmalinaprabhāṇi māṃsalatvaṃ ca bibhrāṇāni tamāṃsi ca | karire kṣiptāni |

mṛgā⸤ṅkalekhaiva tadvac ca dhavalaṃ mṛṇālaṃ tatsahitaṃ puṣkaraṃ nabhaẖ karāgraṃ ca yasya cīnapiṣṭaṃ L⸤sindūram_ |

nayasya viśvasthitikāritayā nābhimadhyavartyaṃśumān prabhābhir navaṃ śa⸤balaṃ ca viyac cakāra | avaśaṃ khedanissahaṃ kṛtvā valantī nayane yāsāṃ tābhir a⸤ṅganābhiś ca taruṇā dṛṣṭāḥ

tamaso bhidurā bhedikā tamasā ca hetunā bhidurā sva⸤yam eva bhidyamānā kartarikarmakarmari ca vidibhidibhideẖ kurac_ vaikaṭi⸤kā maṇikārakā anuviddhā vyāptāḥ kṛtacchidrāś ca

ambarīśaṃ bhrāṣṭram_ bhṛjya⸤mānāḫ pacyamānāḥ

pradhādhena nidrāviratyā jṛmbhā vadanavikāsaḥ prabodhasya ca vi⸤kāsasya jṛmbhā samullāsaḥ sauryā sūryasambandhinyā bhayā prabhayā saurabhena ca cāmo⸤dena hṛdyāś śrīś śobhā lakṣmīś ca

bhānukiraṇasparśam iva niroddhuṃ bhramaraiḥ kumudā⸤ni pyadhiṣata pihitāni anye py abhipretajanasaṃpāditaṃ hastasparśam apy asa⸤hamānāḫ prabhūn avacchādayanti

apy adhatta sthagayāmāsa kṣaṇa eva samayas taṃ tā⸤van mātraṃ kālam avakāśaṃ nālampatana lebhire

utkalikā utkaṇṭhā api

catu⸤rabhramarau bharatoktau | hastāv api haṃsānāṃ pakṣāḫ patattrāṇi haṃsapakṣākhyaś ca hastaḥ ⸤nālaṃ daṇḍaḥ padmāni sarojāni nālapadmaś ca hastaḥ | uktaṃ ca . tisraḫ prasāritā yatra ⸤tathā cordhvakanīyasī | tāsāṃ madhye sthito ṅguṣṭhaḥ sa karaś caturas smṛtaḥ | madhyamāṅgu⸤ṣṭhasandaṃśo vakrā caiva pradeśinī | ūrdhvamukhyaprakīrṇe ca hy aṅgulyo bhramare kare | sa⸤māḫ prasāritās tisras tathā cordhvakanīyasī | aṃguṣṭhaḥ kuṃcitaś caiva haṃsapakṣa i⸤ti smṛtaḥ asaṃyutā eva hastaniṣpādyaḥ

karaḫ pāṇir api

harir indraḥ mukhaṃ vadana⸤m api | atamitamām atiśayena tāntam_ tamī rātriḥ

kūṭaẖ kadambakam_

uḍupaś ca⸤ndraḥ | uḍupāś ca yānapāttrāṇi diva eva maṇiḥ

ubhayatra rasena viṣamasthitī ra⸤sāyurbhramaraḥ kumudaṃ kamalaṃ ca | hedaharṣābhyām alihat_

viśadbhir ahimāṃśos sūrya⸤sya viśadasya ca himāṃśoś candramasaḥ kiraṇair bhinnā vikasitā ye dalānāṃ sa⸤ndhayas tair vimuktā baddhās santo bhramarā yena

pālī paṃktiś cakhaṃje skhalitam_

dalā⸤ny evārarayo dvārapaṭṭakāḥ maṃkhā bandinaḥ kamalapuṭānāṃ padmamukulānāṃ bhedanaṃ vi⸤kāsaḥ puṭabhedanaṃ ca nagaraṃ prabhāte samudghāṭitakavāṭaṃ paṭhaḍandivṛndaṃ ca rājā la⸤kṣmīniketanaṃ karoti

śaśiny adhomukhe sphuṭaṃ niścitaṃ prāptasaṃbhramāḥ kuto nyathā praka⸤mperan_ aveviṣata cakampire

tāvat patattrāṇāṃ paṃktiḥ bhramarair madhuve kampitā | yā⸤vat teṣāṃ patattrāṇām alinavegena kampināṃ kesarāṇāṃ rajasā sthagitanayanāste

taL⸤dalomāni ca kesariṇas siṃhāḥ

karaṭasthūlaṃ gaṇḍataṭaḥ kareṇuḥ gajaḥ | a⸤sādhur aśobhano pi |

navānāṃ yavānāṃ yavasāṃ ca ghāsānām aprāptiduẖkhāẖ khuradhāra⸤ṇīẖ khurādhāradalapān vidārayanto śvā vikaṭaṃ ¯¯saṃghāsa...matyākṣuḥ | pari⸤vardhako śvabhṛtyaḥ

bhujagabhujo mayūrāḥ |

anunāsikā ṅañaṇanamā varṇāḥ ⸤tad abhirāmasvaraṃ kṛtvā prasāritacaraṇaḥ kurkuṭo navarataṃ vavāśe

tat kumudam u⸤dare saṃkaṭaṃ kṛtvā yantritā baddhāḥ praṇodaiḫ preraṇaiḥ

teṣāṃ dvirephāṇām utplavana⸤m udgatiḥ viṣādena durgatā daridrās teṣām aviṣādinām amuditānāṃ sambandhi na ⸤kiṃcid dustaraṃ tair eva sambandhamātre ṣaṣṭhe tena na lokāvyayeti ṣaṣṭhīniṣedho na bhava⸤ti

sphuṭena dalamaṃḍalena satī śrīr yasyāḥ sphuṭadalaṃ kamalam aṇḍe brahmāṇḍe ⸤lasantī śrīr yasyā iti vā yojanā

analasā vegavantaḥ pakṣā yasya tadbhāveno⸤pacīyamānā tanūr nijaśarīrāṇi pakṣiṇaḥ prātarutpannajighamiṣākula⸤tvād adahan_ vyathayāmāsuḥ maraṇena khedaprāpteḥ vihagā vā śalabhā vivakṣitāḥ ⸤te prātaḫ pradīpeṣu tanmārgeṇa jigamiṣavaś śarīrāṇy adhākṣuḥ prātaḫ priyatama⸤syayā jigamiṣā tadvyākulāś ca vadhūḫ priyavirahāvasthās tathaivādahan_ tā a⸤py analasapakṣatayā vahnisāmyenopacīyamānā

khaṃjarīṭākṣāḫ pakṣī maṇḍalārthaṃ ⸤puṃḍarīkaṃ kamalam ātapatraṃ vā bimbaṃ yasya

viṭaṅka unnato deśaḥ tatra saṭaṅkaṃ sa⸤śobhaṃ kṛtvā ṭaṅkitābhir utkīrṇābhiś candrakāntaputrikābhiḥ śuśuce śuṣkam_

ra⸤tha eva plavo yānapātraṃ tadadhirūḍho ravis sāṃyātrika iva viyadabdhim āpadyata |

⸤sphuṭā madanākhyās taravo yasyāṃ nalaṃ ca naḍaṃ dadāti yā sā vanabhūr ahatā praśastā ⸤naladair vā māṃsībhir āhatā payogāṃ ca jalagatāṃ sthitiṃ bibhratī pakṣibhiḥ śritā ma⸤norathair iva prabhāte gacchantī suravadhūsaṃhatiḥ sāpi madanānalasya dāhena tāpaḥ pī⸤ḍā tena yogaḥ sphuṭo yasyām_ tādṛśīṃ sthitiṃ dhārayantī

vāsatīyī rātri tām anyatra ⸤nītvā prātar āgataṃ raviṃ krodhād iva draṣṭum akṣamā dyaur indumukhaṃ namraṃ babhāra

kuṭhāra⸤ḫ paraśuḥ

vandanamālā puṣpapattramayī srak_ sā priyāyasyāgacchate maṅgalāya dvārā ⸤ceruḥ pārikriyate

viṣade madhurase araṇaṃ gatir yasyāḥ tādṛśy anubandhena paunaḫpu⸤ṇyena kvaṇantī bhramarapaṃktir eva vallakī vīṇā sāpi viṣadā madhurā ca yā sāraṇā ⸤mūrchanā tadanusāreṇa kvaṇati

sandhirājiḥ dvayoẖ kavāṭayos saṃśleṣarekhā

aparatra L⸤deśāntare sapatnī gṛhe ca rāgo nurāgo pi karāḫ pāṇayo pi ity anena prakāreṇa ⸤kasya tvaṃ na kasyacid ātmīyaḥ dinātyaye khaṇḍanā tyaktvānyatra gamanaṃ tatsmaraṇāt se⸤rṣeva padminī bhramararavair ādityam ittham avādīt_

calanto lino bhramarā yatra pa⸤llavā eva hastās taiś ca cāru paṃkajaṃ kṛtvā kvacic caladaleti pāṭhaḥ tadā calā da⸤lānāṃ pallavāḥ khaṃḍā iti vyākhyā nāyikāś ca serṣyā kamalaṃ vikāsayantī ⸤preyāṃsam ācaṣṭe

yā śriyānvitā satī sakalam akāśata sarvam adidīpat_ ⸤antarbhāvitaṇyartho tra kāśiḥ sā divasasyāvataraṇalīlā kṣataṃ timiram eva ⸤malo yayā tādṛśī diśo vimalīcakāra | yathā śaratsaritaḥ sāpi saha kala⸤maiś śāliviśeṣaiḥ kāśaiś ca tṛṇaviśeṣair vartate yā tadbhāvena hetunā śriyā yuktā ⸤kṣatās teyasyālīyaḥ tv āntimayo matsyāḥ yayā sā kṣatatimiḥ | amalā ca jala⸤davigamā nirmalā bhavati

karai samāgam iti sākūtam arthābhidhānāt_

viga⸤litaṃ candramarīcaya eva kaṃcukaṃ nirmoko yasyāḥ daṇḍena ca danteṣu cālya⸤mānā bhujaṃgī bhayān nirmokam ujjhati

paryadevata śuśoca |

aruṇasyānūroḥ śi⸤kharā raśmayaḥ aruṇaśikhāś ca tāmracūḍāḥ kukkuṭāḥ padmāni kamalāni padmā ⸤ca lakṣmīḥ viṣadās sphuṭā marīcayo yasya tadbhāvenollasantyā śriyā śuśubhe amarā⸤vatyeva sāpi viśantībhir amarībhiś citā vyāptā

kāsaro mahiṣaḥ |

avidyamānā da⸤śanapaṃktir yatra tathāvidhaẖ kṛtaprakāśo hāso yasyeti vibhāvanā | kareṇa ca hataṃ mukhaṃ ⸤tāmratāṃ dhatte

paṃkasaṃparkasya tena ca mārjanaṃ śodhanam_ karāḫ pāṇayo pi

vidhau candra⸤masi daive ca

ghanā saurī bhā yasya ghanaṃ ca saurabham āmodo yasya

madhurarase kṛta⸤spṛhatvān mitho mahati kalahe ratā bhramarapaṃktiḥ lasacchriyā nalinyā nṛttakrīḍa⸤yevākulitābhūt_ sāpi gurubhiẖ kalair haraiś cāvarjanaśīlaiḥ tālaiḫ pūrvoktaiś śo⸤bhānārcīḥ nartakyāś ca nṛttamaye śṛṅgārādau rase spṛhā jāyate |

lakṣmyāḫ prasavasamaye vi⸤stīrṇasya ca garbhasya śayyā jarāyuḥ sā rudhirāruṇatvād anukṛtā yena

nihitaṃ si⸤ndūratilakarūpaṃ bhānubimbaṃ yasya mukhaṃ vadanam api

vigalito vistīrṇo rdhvakāra e⸤va paṭṭapūras tena śabalaṃ madhureṇa ca taraṇer ādityasya tāpena yo yogaḥ tena tāraṃ bhāsu⸤raṃ ghanavartmākāśaṃ dūram atyartham āsīt_ tathāndhakāro malinaḥ paṃkaplava evāśuddhatvā⸤c chavaḥ tena laṅghanaṃ yasya tasmin vartmani dūramo duẖkhena maraṇaṃ sa vigalito yasyās sā madhuniL⸤tena ramaṇena raṇitā kvaṇitā payaś ca gatā bhramarapaṃktir aramatyartham āsīt_

⸤bhānumarīcinicayasyāgnigarbhatvaṃ santāpakatvāt_ agniśaucaṃ nāma sicayaṃ ⸤yasyāgnimadhye śuddhiḥ

pādyaṃ pādyārcanāyodakam_ pādārghābhyāṃ ceti yat_ kisa⸤layavatpāṭalān aruṇān_ navāni ca kisalayāni yasyās tādṛśī pāṭalā ⸤kusumabhedo yeṣu

sphurato ruṇasya karāṇāṃ saṃbandhinām aṃśūnām ābhighātena ⸤bhagnaṃ bahu tamo yena lasantī ca śobhanānālpā ca śrīr yasya sa ravir vidāritaṃ dhātuma⸤yaṃ rodho yena tādṛśo gaja ivāśobhata | sa ca lohitahastābhighātenonmūlitatamā⸤latarur ata eva saṃpūjitānalpalakṣmīr bhavati

anucitaṃ vṛtavaśād ayogyam_

⸤kapiśā piśaṃgī kāpiśaṃ ca madyam_ suritā spaṣṭā nālikāsu ghaṭikāsu ⸤ramyā sthitir yeṣāṃ tādṛśāś caṣakāḫ pānapātrāṇi yasyām_

kulayaś caṭakāḥ śaku⸤ntāḥ tato nye vihagāḥ tatsamūhena tā¯¯bhyaḫ parāḫ prakṛṣṭā valabhyo gṛhāṇi tatra hitāḥ prī⸤tihetavo ye mattavāraṇāḥ pragrīvakās te ṅko lāṃchanaṃ yasyāḥ anyatra kuliśāni vajrā⸤ṇi kuntāḫ prāsāḥ | cakkrāṇi rathāṅgāny eva bhāsvanto ravayaḥ prakaṭāẖ kuliśādayo yasya ⸤tādṛśaṃ parabalaṃ śa...sainyaṃ tasya bhīr bhayaṃ tadartham īhitāś ceṣṭitā mattavāraṇā madagajā ⸤aṅke samīpe yasyāḥ niśāntāni gṛhāṇi

tamo mamṛduṣā mṛditavatā raviṇā diśo ⸤nirāsire dūre kṣiptāḥ timire hi sati nirantarās tā dṛśyante parapuruṣasaṃgamena ma⸤lināś ca kāntāẖ kopāruṇarucir manasvinī taṃ nihatya dūrāt pariharati

ūṣuṣībhir bā⸤dhitavatībhiḥ

āśā diśa āsthāś ca dundubhayo bheryaḥ dundubhiś ca daityabhedaḥ navam a⸤hno dinasyāgamena sammadaṃ vahantī prāpayantī anam asya cotkṛṣṭasya harasya śaṃbhor aga⸤mas sannidhānaṃ tena samadaṃ dhārayantī | harāgameṣu vā śaiveṣu śāstreṣu rajyante

sphuṭaṃ ⸤dalānāṃ namanaṃ yeṣāṃ tādṛśāḥ padmaṣaṇḍā abhavan_ teṣāṃ ca padmaṣaṇḍānāṃ sphuṭaṃ da⸤lanaṃ vikāsanaṃ tatra mano yasya tādṛśo ṃśumān abhavat_

āryamā ravir acakhaṇḍat_ khaṃḍa⸤yāmāsa mahasvī tejasvī

sanniveśanārthaṃ pallyaś śavaragrāmāḥ

pramadetyādi kalā⸤pakam_ antas sitetaravāṣpabinduvyājena preyaso rasārdratvacikīrṣayā navanave⸤va netramaṇḍalī prasarpati

anavamaṃ śreṣṭhaṃ | asitaṃ valakṣaṃ ca śubhraṃ tadbhāvena ramyaṃ naya⸤nadvayaṃ vṛṣṇikulam iva vilāsaśobhām alabhata tad apy anavamayoḥ kṛṣṇavalayor vā⸤sudevabalabhṛtoẖ kṛtaiḫ prahārair abhirāmam_

vyavasthā sthitiḥ

rāgaḥ prītir api sādhu śobhanaṃ L⸤kṛtvā maitrī sūryasaṃbandhinī sādhumaitrī ca satparicayaḥ

pādāẖ kiraṇāḥ pādau ca cara⸤ṇau ruciẖ kāntir abhilāṣaś ca haṃsas sūryas sitacchadaś ca

pātanabhayān namita unnami⸤taś cārdhvadeho yena baddhās sthirāḥ kramā yena vidhūtā ca pakṣapaṃktir yena

labdhasandhiḫ prā⸤ptavivaraṃ na bhavatīti māṇikuṃḍalaṃ maṇḍanasamaye vilambituṃ parivartayantī ⸤yoṣid āsīt_

kavāṭapaṭṭena sthagitaśarīrārdhatvād gaurīva māhīśvaraśarī⸤rāvacchāditaśarīrāv ādṛśyante |

mudrā saṃkocaḥ saugandhikāni kalhārāṇi ⸤teṣāṃ puṭāḫ patattrāṇi ta eva kuṭīrakroḍeṣu gṛhābhyanteṣu kārā bandhanasyānāni ⸤tanmuktair alibhis sūryabimbamanāvīva stutam iva

arkaprabhākapiśiteṣv avaśyā⸤yabinduṣu kṛtena madhusyandasandehena mugdhair ajñaiḥ

ratnacayas samudrā tamasas stome⸤na rāśinā saṃkocitaṃ sadambaraṃ vistārayantas taraṇikarā dūraṃ prasṛtāḥ ||

|| iti ⸤haravijaye ṣṭāviṃśas sargaḥ ||