Stein 189

|| ⸤śikhaṃḍināmā pramatho vakṣyamāṇaṃ vacanam avādīt_ sabhābhavanam āsthānagṛhaṃ L⸤tadbhittir eva taṭasthas tadāśliṣṭānāṃ sphūrjatāṃ ghanānāṃ gambhīro yo ninadaḥ tatprati⸤śabdatsavat sāndram_ śikhaṃḍī mayūro pi sa ca ghanagarjitapratinādena sāndraṃ bhava⸤ti

tiryagvakṣasi vikṣiptaṃ vaikakṣyakam udāhṛtam_ nīhāraśailo himavān

upavītasū⸤tro dhikāro niyamo yasya yajñopavītīkṛta ityarthaḥ |

anaghān apratihatān_ ayugā⸤rciḥ | saptārcir agniḥ

trailokyadaravarti samastam asaṅkhyaṃ ca yad vāṅmayam abhidheya tatsthā ⸤eva varṇā dehas sa garbhīkṛtas svīkṛto yayā

vini¯¯muṣāṃ niścitavatām_ vāco ⸤mālinyam apabhraṃśavaśāt_ uccais saṃskāreṇa mahatī

mantreṇa kṛtasaṃskāraṃ rūpaṃ yasya ve⸤ṇvādes tadīyo ravo viṣaṃ nāśayati yad uktam_ vīṇāveṇumṛdaṅgadarpaṇataleṣv āro⸤pitaḥ kīcako daṣṭānāṃ viṣapaṅkalepam acirād dhyātas samutpuṃsayed iti

viviktaḥ ⸤śobhanaḥ | āmaṃ phalaṃ śalā¯¯ syāt_ |

saṃhāretyādi paṃcabhiḥ kulakam_ pratāpaḫ pra⸤kṛṣṭas tāpo pi bhayāt prakaṭite mīnakūrmayo rūpe yena anyatrapakṣe kṣīṇajalatvā⸤t prakaṭitaṃ mīnakūrmarūpaṃ yasyeti vigrahaḥ | maṃḍalāgraṃ bimbaprānto pi

tāṇḍavita⸤m ākṛṣṭam ata eva kīrtilatāyā ālavālaṃ dhanuḥ nāmnaḥ amara iti saṃjñāyāḥ

⸤kalaiva kalikā hareṇa śaśikalātmata eva | avataṃsīkṛtānena tu sarveṣām i⸤ti vyatireko dhvanitaḥ

pattraṃ phalakam_ atrapiṣṭa lalajje

so py andhako bhavatām ati⸤yojyapakṣe vaskandyamadhye bhavatīti kākuprayogaḥ |

mṛgeṣu samareṣu katham api ⸤phalādinā

ekatra vastuni śaktīnāṃ viratiḫ parisamāptir nāsti yato bhāvānā⸤m atiśayaẖ kriyāsu pariniṣṭhāṃ nāgataḥ

yān asurān eṣa sarvādhipatyamānayat te pi ⸤pratyekasaṃhatyāvaskandharabhasena suraiḥ jetuṃ na śakyante kimuta tatprabhur andhaka ⸤ityapiśabdārthaḥ

yatretyādi paṃcabhiḥ kulakam_ abhiyogo dhāṭiḥ

śikṣā a⸤bhyāsaḥ

raṇeṣv anatirauddhatyaṃ tadbhāji sati yasminn arisenā samānāpi naiva kiṃ⸤cid aceṣṭata stimitaivābhūt_ yataḫ pratipatti padātiṃ padātiṃ prati mūḍhāḥ kiṃñcid api ka⸤rtum ajā¯¯ kevalaṃ labdhādhikaprahārāsram asṛṅmumoca | mānaḫ parimāṇam_ a⸤tha coktiḥ prāptādhikā kṣatir bādhā yayā sā khaṃḍitā satī preyasi caraṇānate ⸤pi mānavaśāt pratipattimūḍhā kiṃkartavyatāśūnyā kiṃcid api nāceṣṭata tūṣṇīm e⸤vābhūt_ kevalam asraṃ vāṣpaṃ asṛjad iti

mauktikaśilā sthūlataramauktikam_

⸤kālahetuḥ nāma daityaḥ antakasya ca ketuḥ smṛto pi kampo karoti

yasyetādi paṃcaL⸤bhiẖ kulakam_ vaṃśaḥ kulaṃ veṇuś ca

vidūro vālavāyaśailaḥ deśaviśeṣā ity anye

⸤avacikāyoccitavatī

uddāmā udbhaṭāḥ uddāmānaś conmuktaśṛṃkhalāḥ nāgā⸤s sarpāś ca kaṭakā madhyabhāgāḥ skandhāvārāś ca dharaṇībhṛto girayaḥ kṣitīśāś ca

⸤hiraṇyakaśipos suto nuhrādasaṃhrādaprahrādānām anyamaḥ triṇatā kuntajātīya⸤m āyudham_ unnatāgrā uccaskandhāḥ

yasminn ityādi paṃcabhiḥ kulakam_ atigā⸤ḍharuco madābhāvād utkaṭavyathāḥ

jaḍimā śūnyatvam_ loṭhanatā parāvṛttiśīla⸤tvam_ atimātiś śatruḥ nāyakas senāpatiẖ kāmī ca

dhaṃmilaẖ keśapāśaḥ sa śa⸤ttrupratīkāre nivṛtte saṃyamyata ity ucitam_

śāntir maraṇam aśreyenivṛttiś ca nā⸤sti pratirathas samaḫ prātipakṣo ¯¯ty apratiratho nāma yathārthanāmā daityaḥ mantraś ca vai⸤dikaẖ kaścid evaṃnāmā malinā vicchāyā dṛṣṭiś ca | śoko na malinākhyā bhavati ⸤yasyā lakṣaṇam_ praspandamānapakṣmāyā nātyarthaṃ mukulaiḫ puṭaiḥ malināntā ca mali⸤nā dṛṣṭiḫ pihitatāraketi

yasyetyādi paṃcabhiḥ kulakam_

satāṃ cakkrasya nandako ⸤hlādakaḥ śobhanaṃ cakkraṃ nandakākhyaś ca khaḍgo yasya tadbhāvena juhuṣāṃ tyaktāvatāṃ kutsi⸤taṃ kṣaumaṃ vāsoviśeṣo yeṣāṃ tādbhāvasya sthitir yasya śaurer jambyapatyasya śatṝṇām a⸤dṛśyata | yathā pralayeṣu jagatāṃ teṣāṃ hi tadā sthitiḥ śaurer acyutasya kukṣau udare ⸤matā dṛṣṭā

avanitālu pātālam_

haṭhaẖ kṛtasurapuṣpadarśanena jātodvegatayā kālu⸤ṣyam akṣṇām indrasya

abhyeyuṣām ityādi paṃcabhiẖ kulakam_ aṃjalibandhas sevārtham_ ⸤urvītṛṣṇā bhūmāv abhilāṣaḥ yaś ca dayālus santāpakṣapaṇodyatas sa pānārtham añja⸤libandhaṃ vidhāyāgatānāṃ dhānajalair uruṃ tṛṣṇāṃ nirasyati

anekaśatāni pattrā⸤ṇi vāhanāni śarāś ca yeṣāṃ teṣām arigaṇānāṃ sevāspadam āhava eva sarobhū⸤s tatra bhrāmyan_ sarobhūr api śatapattrāṇi padmāni śarāni rāśirāṭikāvṛndaṃ teṣāṃ ⸤bahunāṃ sevāsthānaṃ rājahaṃsas surājāpi akhaṇḍayad iti khaṇḍanaṃ nārśanaṃ daśanaṃ ⸤ca śuklā nirdoṣā api pakṣās sahāyā api

anuvelaṃ muhurmuhuḥ

jaṭā mūlaṃ ⸤āhitaẖ kṛtaḥ

karā raśmaya eva kesarāḫ pakṣmāṇi ca pallavāḥ kāladamanākhyo ⸤surakuṃjaro daityavaraḥ kāladamanāsura eva kuṃjaro gajaḥ |

utkhātetyādi paṃ⸤cabhiḥ kulakam_ utkhāta utkṣiptaḥ dugūlena dugūlavac ca śuklāṃ

vailakṣyaṃ trapā gopa⸤yitum iti gupeḫ puṭapuṭety atra paṭhitasya caurādikasya prayogaḥ

yasya saṃbandhinā L⸤pārṣṇiprahārarabhasena khaṃḍitābhir antarlīnatayā ca śalyāyamānābhir asthiśilā⸤bhir ābhivyāptam ata eva nirmadatvād akaluṣaṃ kapolaprāntam airāvaṇo pi dhatte sa hy e⸤tenna haṭhahṛtas svayam etena surādhipaṃ prati samavāya niyukto vailakṣyākṣiptahṛda⸤yatayā tad abhimukham agacchann evam abhibhūtaḥ

gavākṣanāmā daityaḥ anubandhum anusa⸤rtuṃ yodhayituṃ vā jālaṃ vyājaḥ gavākṣe ca vātāyane racitajālake jyotsnānaprave⸤śavaśād andhakārasya na sthitiḥ

sad ityādi kalāpakaṃm_

khāḍgamarīcikā daṇḍa⸤kānāṃ mṛgatṛṣṇikā api chāyā ātatapratipakṣo pi | ūṣmā santāpo pi |

utsṛṣṭikā⸤ṅkākhyo daśarūpakaprakāraḥ tathā ca bharataḥ karuṇarasaprāyakṛto nivṛttayuddhoddhatu⸤prahāraś ca kāryāẖ kāryavidhijñais satataṃ hy utsṛṣṭikāṃkas tv iti

unnidratā svāpavigamo ⸤vikasitatvaṃ ca sumanaso devāḫ puṣpāṇi ca |

niśśreṇītyādi kalāpakam_ nirgatā⸤ś śreṇayo mahākulaprasūtā yasyāḥ niśśreṇiś cādhirohiṇī

akṣmāyi vidhūnitam_ ⸤kṣmāyī vidhūnane | ajaghnuṣībhir ākrāntavatībhis

talaḥ prasārito hastaḥ

viḍambito ⸤bhibhūto nukṛto vā prajaṅghaṃ prakṛṣṭajaṅgham api

yasyetyādi paṃcabhiẖ kulakam_

baṃhi⸤mā bāhulyam_

āpītais taraṅgais tāmrāḥ cīnapiṣṭaṃ sindūram_

pratāpaḥ śauryaprabhāvaḥ ⸤ātapaś ca tigmabhāsi śatrau ravau ca paryantaḫ patito lambamānaś ca maṃḍalāgraḥ kṛpāṇo ⸤maṇḍalasya cāgraṃ prāntaḥ chāyā kāntir ātapābhāvaś ca drumo daityabhedas taruś ca

vyuham i⸤tyādi paṃcabhiḥ kulakam_ samāracaya kṛtavantaṃ pūrvaval loṭ_

vivaśīkṛto dhi⸤ṣṭhitaḥ vigrahaś śarīram api daityāriḥ viṣṇus tena māyākṛtastrīrūpeṇāmṛtaṃ jahra ⸤iti prasiddhaṃ |

yasyāriveśmasv avasaṃpannāś cittrapuruḍā dṛṣṭyunmīlanābhāvād asthirāṃ ⸤lakṣmīṃ ivācintayan_

ekāṅgulīniveśaẖ kapole cintāvaśāt_

dhūmaketur nāma ⸤daityaḥ durnimitasūcakaṃ ca jyotiḥ dṛḍho nucchedyaḥ mūlaṃ rāṣṭram_ kīrtir eva patākā ya⸤ś ca ketudhvajas sa dṛḍhamūlabandho vaijayantīruddhagaganavartmā samunnatadaṇḍaś ca bha⸤vati

lakṣmītyādi daśabhiẖ kulakam_ paryucchvasantas tyaktadāridryabhāratayā duẖkha⸤m utsṛjanto budhā yasyām_ phalabandhaḫ pātreṣu pratipādanādaraḥ viśrāṇanaṃ dānaṃ ta⸤darthaṃ yad amalaṃ jalaṃ tad evāpi dhārā tatpātena cchinnamūlā latāpy ullasaẖ kusumā ⸤satphalā ca kenacid vimalajalāsidhārāpātacchinnamūlā kriyate

udanaṃsīt_ ⸤unnanāma

viṣyaṇṇas sruteḥ ṭaṅkaḥ sundaraṃ rūpaṃ tadracanāvasare pariṣekārthaṃ lagno yaL⸤ḫ paṅkaḫ pānākhyaṃ mārjanadravyaṃ taccarcācihnitam iva athavā ṭaṅkenāyas tāḍanena ⸤ghaṭṭane kriyamāṇe pariṣekaparyaṅkasya lohaparamāṇūnāṃ parasparapreyavi⸤niveśitasya kardamasya carcayāṅkitam ivetyarthaḥ

viśvākṛter viśvarūpasya sataḥ ⸤arkaśaśinor maṇḍale eva bījakośā karṇike

helayā mathitau raktakarda⸤mamadhye tilagnau madhukaiṭabhāv eva ṭiṇṭitau matkuṇau yasyāṃ sā vivṛttilīlā⸤yāḥ śobhābhūt_

śikhaṃḍaḥ cūlā

keśināmā aśvarūpo daityaḥ | avaṭīsīmni ku⸤haramārge

sphuṭaṃ kolasya varāhasya ca rūpaṃ yasyām_ anyatra sphuṭās sūkarās siṃ⸤hā rūpāś ca mṛgā yasyām_ vyavasthā vividhā daśā

hṛdayaṃ paramārthaḥ

nayād avāptā ⸤nītilabdhā daityānāṃ śrīś cetohāriṇī na tu yādavena hariṇā prāptā sā hi tasyai⸤va prītyai bhavati nānyeṣām iti vyatireko tantreṇa bhaṇitaḥ

bhinnasya bhedam upagata⸤syetarasya cābhinnasya prakṛtivargasya kāryajñāne dūtam eva praṇidhiṃ cāram āhuḥ ⸤bhinnetarāḫ prakṛtayo yasya tathāvidhaṃ maṇḍalaṃ vā rāṣṭram_

uditaẖ kathitaẖ

kim apa⸤raṃ nirūpite pi naye nyāye kasmāt punar eṣa bhagavān kāryeṣu dolādhirūḍhas tiṣṭhatī⸤ty etad avitarkyatattvaṃ na jānīmaḥ

dūtyaṃ dūtatā dūtavaṇigbhyāṃ ceti yaḥ ||

|| iti ⸤haravijaye ṣoḍaśas sargaḥ ||