Haravijayasāravivaraṇa

| atha | sa devo manthagi⸤rau mandare sarvarttubhiḥ samaṃ sevitaḥ prasavaḥ puṣpam || śatrujaye naghā niśchadmā⸤no bāhudrumā yasya |

madhu | jagac chobhāṃ dadhre bhramararājibhiḥ parājitāni tatāni⸤vistīrṇāni sāninīnāṃ manāṃsi yatra sumanobhiḥ puṣpais surabhivārijāni padmā⸤ni sphuṭitāni vikasitāny ata evāruṇāni tatāni vistīrṇāni āmravanāni ⸤yatra |

druta | yamena niṣevitāṃ dakṣiṇāṃ diśaṃ tyaktvā aiḍaviḍasya vaiśravaṇasyā⸤śrayām uttarām āśritavān asumatāṃ prāṇināṃ suṣṭhu matāṃ sthitiṃ kurvan | atha ⸤ca yathā kaścit krūrasevitāṃ yoṣitām upāsya jaḍaprāyāśrayām abhiyuṅkta ity a⸤rthāntarasya pratītiḥ |

sthiti | girer avanayaḥ bhuvas sthitiṃ babhruḥ avalambitastavaka⸤darpaṇāḥ pallavā eva pāṇayo yāsāṃ saha tilakākhyais tarubhir ujjvalaiś ca ⸤pattrair latābhiś ca vartante yāḥ vanena kānanena jalena vā yogaḥ sambandhaḥ ataś cāva⸤nivanayoḥ śṛṅgāratvam_ priyasaṅgatā hi kāntādarśaṃ bibhrāṇā tilakaṃ pattrala⸤tāṃ ca karoti ||

kṛta || bhramarā vāsaraś ca vadhūr avatīrṇakāmāḥ ata eva paravatī⸤ś cakruḥ | rucir ābhilāṣaś śobhā ca | madhunā kiñjalkena vasantena ca saṃbandhā⸤n mantharagāmitvam ubhayatrāpi |

sphuṭa | abhyavahāraḥ bhojanam_ rasāyanaṃ bhramara⸤mākṣikam atra | anyo pi paratādirasābhyavahārakṛtena rasāyanasaṅgraheṇa su⸤sthito bhavati | asukhāyata sukham anurabhabhūva ītim upadravam atītyātikrāmya ⸤|

madhu | vasantaśriyā vayasyayeva kokilāgirā karaṇabhūtayā mṛgadṛ⸤śo vallabhais saha yojitāḥ satyo mudaṃ harṣaṃ babhruḥ | damadhuryā munayaḥ |

sura | ⸤bhramaraḥ pramadānvitaḥ saharṣo navena madhunā vasantena kiñjalkena vā kṛtakāntau ⸤campakapuṣpeṇa varamaṇāṃ varatām utkṛṣṭatām atha ca jāmātratvam anubhūtavān | ⸤varo hi bhrapramadayā kāntayānvitaḥ suratagehe āste | tatrānakramena utkṛṣṭe⸤na dhūpenā hitā tviṭ_ |

kusu | kisalayāny evādhāraḥ | tatkhaṇḍanecchubhiḥ ko⸤kilaiḥ puṣpitā vanabhuva ādṛtāḥ priyā abhimatāḥ madanākhyās taravaḥ | ma⸤dena kiñcit kṣīvatayā nāditā rasitāḥ | ataś ca priyāḥ kāntāḥ iva tā api ⸤kusumitāḥ saṃjātarajodarśanāḥ sakāmāś ca |

madhu | manojñavikāsāyāL mādhavīlatāyā madhupānana mattā malīmasāś ca kṛṣṇā | atha ca pāpina iva | ⸤bhramarāh striyo vyathayantu | nāma yatra kuravakatarustavakāś citayā sphītādyā ⸤stacitayās taddhatvenopalakṣito pi viga(or ra?)hiṇir vṛṣayati tad ayuktam iti ⸤dvābhyāṃ kriyā | śatrau spaṣṭarasaḥ śṛṅgārādibhiḥ hāvo kṣibhrūvikārādinā | ⸤tatsūcako vyāpāraḥ

tadā he madhuravādini yasmāt kurabakastabako pi vyatha⸤yati | tat tasmāt tat tan nānāprakāraṃ kiñcid abhidhāyataṃ priyamānaye tirasena sa⸤khīṣu niyuktavacanā abhavan | ata eva gate sati priyatame dīrgham api ⸤mānaṃ muṃcaṃti yāḥ kecit tu sākhīvacanād āgateṣu priyatameṣu mānam muca ⸤tyajuḥ || ||

jara | pariṇataiḥ paṅkajabījaiḥ padmākṣastalyatviṣo bhṛṅgāḥ | madhu niḥ⸤śeṣeṇa pātuṃ pragalbhā āsan | vyavadhiḥ sthānaṃ | virahe sati striyo vadha⸤yogakṛtaḥ mārakāḥ |

sura | jaḍatā śaityam | na vairaliśatair bhramaravṛndair a⸤nvitāḥ | ataś ca yo jaḍatayā maurkhyenātyaktās te kathaṃ vāliśatayā mūrka⸤tvena yuktā na syur iti | virodhaḥ munīnām api rate surataviśeṣe rāgaṃ kurvanti ⸤ye |

mṛga | mṛgākṣyas sāgas sāparādhān api dayitān nābhicukkrudhur iti kkrudhi⸤druhīti caturthī bādhikā | krudhadruhor upasṛṣṭayor iti dvitīyā | ūrji⸤tata udbhaṭo pi yaḥ smaras tadbhāvena ratārthaṃ | yānaṃ gamanam || 17 ||

sara sarasaṃ mantha⸤raṃ ca kṛtvā tāmarasaviṣayenādareṇa bhramarāṇāṃ sajjaḥ pratyāsanno laya 'śe⸤ṣo yasyām | sphuṭatarā āgatā jātā rāgeṇāruṇatayā rucir yasyāḥ | apara⸤tra sarasām arthe ca ratā ye amarās teṣāṃ sādam avasādaṃ rāti dadāti yaḥ | ⸤ bhramaḥ bhramaṇam tena rasat saśabdaṃ ṭālaṃ yasya | tayā agamya mandarādrer yaḥ taras ta⸤raṇaṃ tena agena ca pārijātataruṇā rucir yasyāḥ iti vibhaktivipariṇāme⸤na yojyam |

cara | caramāḥ paścimāḥ | anugiraṃ parvate rasena yuktaṃ mano⸤ yasya samo nādo rutaṃ yatra tathā kṛtvā |

tara | pallava eva tāmraḥ karaḥ ⸤samadhuṃ kiñjalkaṃ puṣpako śaṃ taror arparhayitum iva vivalitā nā⸤yikāpi priyasya samadyaṃ kośaṃ caṣakam arpayati balī mahān | tā⸤paẖ kāmakṛto pi

bhrama || nibho vyājaḥ. kesarāṇi bakulāṇy eva ketuśatāni ⸤ yatra ||

śiśi | candre cirād apy upāgate niśāyā mukhe prārambhe madhor vasantasya Lsaṃgamāt kāluṣyaṃ nāpi na prāptum | aniśaṃ yāpitaṃ gamitaṃ vasantayogād eva ⸤ mānaṃ pramānaṃ | yathā nāyikayāś cānyayoṣitā kṛtapratyūhe cireṇāpi ⸤ prāpte preyasi madyasambandhād vadane kāluṣyaṃ na bhavati tata mānaḥ priyaṃ pra⸤ti |

sara | uttaracchadā bahiḥpattrāṇi pracchadapaṭāś ca madhu kiñjalkaṃ madyaṃ ⸤ cabdaṅgais sabhramarīkaiḥ śṛṅgāribhir iva joṣaṃ saprīti kṛtvā sthitam |

⸤nidhu | suratāvasāne vadhūḥ kuṭṭamitena kāntasya mano jahāra keśastanāparā⸤dhasya

padam iva sammatayātī | yatas sa kāmasya mitram | niveśo ra⸤canā | navo yavāṅkura evābharaṇam yatra tathāvidhām śriyaṃ dadhatī |

vida | ⸤ahāryaḥ parvatas tasya taṭāḥ kāmasya virahikṣapaṇaṃ prati nijaśakter va⸤rdhanaṃ kurvatas sahakāritāṃ sāhāyyaṃ dadhuḥ | atha ca sahakārākhyavṛkṣa⸤vattvam api yathā salilādayaḥ sahakāriṇo ṅkurādāv upādānakāraṇasya ⸤ bījādeḥ śaktiṃ vardhayanti | anavamā utkṛṣṭāḥ navaś ca mādhavo vasantaḥ |

a⸤li | kaṅkaṭitaiḥ kavacitair vāyau sarati vāti sati ke śṛṇgārieṇo rati⸤krīḍārasenākulānābhavan |

vika | vasantalakṣmyā vilāsārthahemapa⸤dmam iva campakaṃ kartṛ rasavaśān madhurair asakalaiś ca spaṣṭaiḥ bhramarāravaiḥ⸤r vadhūr utpannakāmāś cakāra |

rabha | bhramarā eva vaśīkaraṇārtham añjanacū⸤rṇam āśleṣasukhenāsvasantībhir nijavadhūbhir javena tvarayā dhūtaḥ śarīra⸤kramo yeṣām |

śiva | śaivalena śevālena satī śobhanā śaivānāṃ cānanda ⸤vaśāl lasatām krīḍatām śrīr yatra kāḥ sāraṃ tyaktvā priyaiḥ saha yogaṃ na gatāḥ ||

⸤|| madhu | pattrāṇi latāś caivābharaṇaṃ tenojjvalā ramyāḥ yoṣito pi pattrala⸤tābhiḥ kapolādisāḍanair ābharaṇaiś cojjvalā | atimuktakākhyāvrata⸤tayo latā | atatayogaguṇaśriyo nābhavan vistīrṇaguṇaśobhā āsann i⸤ty arthaḥ

mukha | bhramarā eva cūcukaṃ yatra na na adadarat | api tu bibheda ⸤kamitā kāntaḥ | rāga ujjvalyam anuraktatā ca | karau raśmihastau |

smara | ⸤kāma eva gajas tasya madacchaṭeva prakarṣeṇa capalā bhṛṅgāvalī | vanam e⸤vābdhis tatra vidrumabhūte palāśākhye tarau śriyaṃ prakaṭīcakāra |

a⸤ni | na nimiṣantīty animeṣāṇi igupadhetikaḥ | tathāvidhair akṣibhir vi⸤lokito vīnāṃ pakṣiṇām upacārād bhramarāṇāṃ bhramo vā yasya tāṃ navamāliLkākhyāṃ latām apsarasam iva nit nimeṣanetrāvavalokitavibhramam ⸤ anavamaṃ cotkṛṣṭaṃ alikaṃ lalāṭaṃ yasyāṃs tāṃ dṛṣṭvā anavamā 'ciraprarū⸤ḍhaśāntayo pi munayas sotkaṇṭhāḥ[pc] kāmasya vaśaṃ jagmuḥ |

apa | lalanājana⸤s samadas san_ ananyatulyaṃ dolāvilāsaṃ na na anvabhūt_ anubhūtavān eva | ⸤aparimṛṣṭetyādinātivegavattvaṃ

smara | yad agnivat piṅgalam_ ⸤aśokaṃ kāmam uddīpitavat_ tat sphuṭad vikasad dṛṣṭvā kaṃ kamitāraṃ ⸤priyaṃ vadhūr na itā śambhor cordhvanetre vahninā piṣaṅgaṃ san kāmam adhakṣīt_ ⸤lakṣyate |

vidhu | catulātilako lolāṭālamby alaṅkāraḥ | tattulyā kiñjalkaka⸤piśā bhṛṅgālī ghano raso makaranyaṃ jalaṃ vā yasyā narasārthakatvāt_ ⸤samastajanamanoharā kāminī ca ghanaśṛṅgāraārāgā narān āharati | vasantaḥ |

śuci | śucir grīṣmaḥ āplutir jalakrīḍā vataṃsitā avataṃsīkṛtā ⸤mallikā yābhiḥ | vaṣṭi bhāgurir allopam avāpyor upasargayoḥ | stanava ⸤tīḥ praśastakucā striyo navo virahasyānanubhūtatvāt_ | tīvraś ca śarīrakra⸤mo yāsāṃ sāpi ca sakramānāṃ vayasyānāmnānādi karoti

spṛśa | ci⸤rayāyidinānāṃ grīṣmadivasānāṃ śriya evaṃvidhayāsmitam_ | kakubhāṃ ⸤ sapatnītvam_ | karai raśmibhir api tāpaḥ santāpo pi mānaḥ pramāṇam api ⸤ tigmarucau rucirayā ceti sākūbhatam_ | caṇḍatvasaukumāryapratipā⸤danāt_ |

sara | kṛśāṅgī priyeṇārahitā svādhīnabhartṛkāpi virahiṇī⸤sthitiṃ prāptā | jalārdrāṃśukādidhāraṇāt_ | atiśayeḥ mitākṣarā pari⸤mitavarṇā ya kathā yasyāḥ |

dina | ṭaṅkeṇa śastrakeṇa nikuṭṭanam āhatiḥ ⸤sūryeṇa kila tvaṣṭur bhrame ātmānasaukhyadhāma śātitam abhūt_ | bhramaṃ bhrāntiṃ ⸤bhṛtavatī klamam itavatī gatā |

ruci | smarasya dīpikā | uddīpanavi⸤bhāvasannidheḥ | na na ghanāpi tu nibiḍā | anaghanādāninvotvothāravaḥ |

ghaṭi ⸤saṃlagnaṣaṭpadaṃ samūhasya pāṭalākhyapuṣpavṛndasya daśasampuṭapāṭa⸤nacāturyaṃ | prakaṭayatā vāyunā saratā prasāryatā satā navasya manoharasya ca ⸤saurabhasya yaḥ prasaras tadbhāvo dhṛtaḥ |

jita | śirīṣapuṣpam itīva pratikri⸤yām kartum icchur īpsitam_ sat | dṛṣṭamātram eva virahiṇīśokam...