Rajasthan Oriental Research Institute Jodhpur 11123

[description of manuscript]

More ▾
Title Ha­ra­vi­ja­ya
Commentary [ti­tle of co­mme­nta­ry]
Author [au­thor]
Commentator [co­mme­nta­tor]
Physical description
Language/Script [Sanskrit in Latin script.]
Format e-text
Material digital
History
Date of production unclear
Place of origin
Provenance [record of ownership]
Acquisition [how it was acquired]

śrī­ga­ṇe­śā­ya na­maḥ||

atha sa ma...nthagi­rau| sakala­rtubhir| ni¯ja­ni­ja­pra­sa­vo­jjva­la| śri­yā|
sa­mam| ' amesevi| ka...cid| upā­śritao| gi­ri­ja| 'ri­ja­yāna­gha­do­rdru­maḥ| 1
atha sa devo ma­nda­rā­ca­le gi­ri­ja­yā'va­la­mbi­to yu­ga­pad eva sa­rva­rtu­bhir a'se­vyata pra­sa­vāḥ ku­su­mā­ni arī­ṇāṃ vi­je­tṛ­tvād a'na­ghā accha­dma­cā­ri­ṇo 'pra­ti­ha­tā vā bhu­ja­ta­ra­vo ya­sya saḥ 1
ma­dhu­pa rāji pa­rā­jita nai jana ma­nas su­ma­nas | su­ra­bhi śri­yam|
abhṛta| vā­ri­ta­va­ri­ja­vi­pla­vāṃ| sphu­ṭi­ta­tā­mra­ta­tā­mra­vanaṃ| ja­gat| 2
ma­dhu­pā­nāṃ rā­ji­bhiḥ pa­rā­ji­ta­ma­nasvi­nī­ma­na­saḥ su­ma­na­saḥ pu­ṣpā­ṇi ya­tra tā­dṛ­śaṃ ja­gat su­ra­bher va­sa­ntasya śo­bhām a'va­hat su­ma­no­bhiḥ su­ra­bhi sā­mo­daṃ ja­gat śri­yaṃ da­dhre iti vā yo­ja­nā vi­pla­vo bā­dhaḥ sphu­ṭi­tā­ni bhi­nnā­ni ta­tā­ni āmrava­ṇā­ni ya­tra 2
dru­tam| ' apā­sya| ya­me­na| ni­ṣe­vi­tām abhina­vo­tkataye| iva| di­vā­ka­raḥ|
di­śam| ' aśi­śri­yad| ai­ḍa­bi­ḍāśra­yām| ' asu­ma­tāṃ| su­ma­tāṃ vi­da­dhat| sthi­tim| 3
ya­me­na se­vi­tā dig da­kṣi­ṇā tām a'pā­sya ra­viḥ aiḍabiḍo dha­na­daḥ āśra­yaḥ pa­tir ya­syās tāṃ di­śam utta­rām aśi­śri­yat se­vi­ta­vān utka­tā'nu­rā­gas te­ne­va utsu­ko hi kā­mi­ta­yā ya­me­ne­va ke­na­cid a'dhi­ṣṭhi­tāṃ yu­va­tim utsṛ­jya ka­sya­cid a'rthe­śva­ra­sya ra­ma­ṇīṃ prati­pa­dya­te asu­ma­tāṃ prā­ṇi­nāṃ su­ma­tām a'tīva śī­to­ṣṇa­yor a'bhā­vād a'tya­nta­ru­ci­rām 3
sthiLti|m' adhur| ma­dhu­rām| ' ava­la­mbi­ta|sta­va­ka­da­rpa­ṇa­pa­lla­va­pā­ṇa­yaḥ|
sa­ti­la­ko­jjva­la­pa­ttra­la­tā| gi­rer| ' ava­na­yo| va­na­yo­ga­kṛ­ta­śriya| 4
Lti­la­kais ta­ru­bhe­dair ujjva­la­pa­ttrā­bhiś ca la­tā­bhiḥ sa­ha­va­rta­mā­nā gi­ri­bhu­vo ramyāṃ sthi­tim a'dhā­ra­yan va­nā­ni ja­lā­ni kā­na­nā­ni vā ti­la­kaś ci­ttrakaḥ pa­ttra­la­tāḥ pa­ttra­bhaṃ­gāḥ ta­tsa­hi­tāś ca kā­mi­nyo ma­no­ha­ra­sthi­ta­yaḥ va­nā­nām a'tra kā­mi­tā pra­tī­ya­te sa­mā­so­kti­va­śāt 4
kṛ­ta­ku­śe­śa­yi­nī­ru­ca­yo| ma­dhu­vya­ti­ka­rād| ' ati­maṃthara­gā­mi­naḥ
ma­dhu­li­ho| di­va­sāś| ca| va­dhūr| vya­dhuḥ| pa­ra­va­tīr| ' ava|tī­rṇa­ma­no­bha­vāḥ| 5
ru­cir a'bhi­lāṣaḥ kā­ntiś ca ma­dhu pu­ṣpa­ra­so ma­dhuś ca va­sa­ntaḥ ava­tī­rṇa­ma­no­bha­va­tvāt para­va­tīḥ pa­ra­taṃ­trāḥ ma­dhu­li­ho bhra­ma­rāḥ 5
sphu­ṭam| ' ane­ka­ra­sā­bhya­va­hā­ra­taḥ| kṛtara­sā­ya­na­saṃ­gra­ha­su­sthi­tā|
ma­dhu­li­hām| ' asu­khā­ya­ta saṃ­hattir| vṛti­ma­tītim | ' atītya| kṛ­ta­sthi­tiḥ| 6
bhra­ma­rā­ṇāṃ saṃ­ha­tir a'su­khā­yata su­kham a'nva­bhūt su­khā­di­bhyaḥ ka­rtṛ­ve­da­nā­yāṃ kyaṅ ku­taḥ ku­su­mau­ṣadhi­saṃ­ba­ndhi­no ra­sa­sya saṃ­gra­haḥ pā­naṃ tena su­sthi­tā śo­bha­nam ā''sthi­tā uktaṃ ca ane­ka­ra­so 'bhya­va­hā­ro ra­sā­ya­nam iti 6
ma­dhu­ra­yā| pa­ra­pu­ṣṭagirā| śa­naiḥ| sa­va­ya­se| iva| sa­me­tya| ma­dhu­śri­yā|
mṛ­ga­dṛ­śo|| gha­ṭi­tāḥ| saha| va­lla­bhair| mudam| ' adhur| ...dama­dhu­rya­ma­no­hṛ­taḥ| 7
su­ra­bhi­tāṃ| da­dha­ti| pra­ma­dā­nvi­to| na­va­ma­dhū­pa­hi­ta­tvi­ṣi| caṇya­ke|
su­ra­ta­ha­rmya| ivā|ra­ci­ta|sthi­tir| na­va­ra­tām| va­ra­tāṃ| ma­dhupo| ' 'nva­bhūt| 8
ku­su­mi­tāḥ| gi­ri­kā­na­na­bhū­ma­yaḥ| kisa­la­yā­dha­ra­khaṃ­ḍa­na­lālasaiḥ|
pa­ra­bhṛ­taiḥ| śra­da­dhā­yi­ṣa­ta| pri|yās| sa­ma­da­nā| ma­da­nā­di­ta­ṣa­ṭpa­dāḥ| 9
ku­su­mi­tā ra­ja­sva­lā api pri­yāḥ prī­ti­he­ta­vaḥ ma­da­naḥ kā­maḥ pa­ra­bhṛ­tāḥ pa­re­ṇa po­ṣi­tāḥ pṛ­tha­gja­nā api ma­de­na mu­kha­rī­kṛ­tāḥ ṣa­ṭpa­dā bhra­ma­rā vi­ṭāś ca yā­bhiḥ 9
ma­dhu­rabhṛjṛṃbha|ṇa­vi­bhra­ma­mā­dha­vī­ma­dhu­ra­sā­sa­va­pā­na­ma­do­tka­ṭāḥ|
maLdhu­li­ho| vya­tha­ya­ntu| ma­lī­ma­māḥ| sma­ra­sa­hā| ra­sa­hā­va­vā­tīḥ| stri­yaḥ| 10
ma­dhur ety ādi­vi­śe­ṣa­kam iti ra­se­na vi­sṛ­ṣṭā­yāḥ sa­va­ya­so va­ca­ne­na Lāga­te pri­ya­ta­me vi­ṣa­ye āya­taṃ mā­naṃ mu­ñca­nti yās ta­thā­vi­dhā yo­ṣi­to babhū­vuḥ mā­dha­vī ati­mu­kta­ka­la­tā ma­lī­ma­sāḥ pā­pāḥ sma­ra­sya sa­hāḥ samuci­tās ta­ru­ṇīr ity arthaḥ 10
da­dha­du­da­ñci­ta­pa­kṣma­ka­rā­la­tāṃ ku­ra­va­ka|sta­va|ko| ma­dhu­bo­dhi­taḥ_
tad| asa­ma­ñja­sam| eeṣa| du­no­ti| yac| chu­ci­ta­yā| | ci­ta­yā| 'pi| vi­yo­gi­nīḥ| 11
pa­kṣma­bhiḥ kai­sa­raiḥ ka­rā­la­tā vyā­ptir bhā­sva­ra­tvaṃ vā śu­ci­ta­yā­py upa­la­kṣi­to yaṃ de­śaḥ yat tā­pa­ya­ti tad a'yu­ktam vi­ṣa­dātma­tvāt pa­ro­pa­tā­pa­nā­bhā­vāt ci­ta­yā pra­vṛ­ddha­yā pa­kṣmā­ṇi ne­tra­lomāny api ka­rā­laṃ bhī­ṣa­ṇam a'pi ma­dhu ma­dyam a'pi 11
tad| abhi...dhā­ya| tam| '' āna­ya| sa­tva­raṃ| madhu­ra­vā­di­ni| tat| tad| |iti| stri­yaḥ|
ra­sa­ni­yu­kta­sa­khī­va­ca­nāga­ta­pri­ya­ta­mā­ya­ta­mā­na­mu­co| ' 'bha­van| 12
tat ta­smāt tat tad bahu­vi­dham uktvā taṃ da­yi­taṃ sa­tva­ram ā''naya na va­yaṃ kā­la­kṣe­pa­sa­hi­ṣṇa­va iti bhā­vaḥ 12
ja­ra­ḍha­paṃ­ka...jabī­ja­sa­ma­tvi­ṣo| ma­dhu­ni| pā­ttu|m| ' alaṃ­pra­ja­ga­lbhi­re|
ma­dhu­liho| vi­ra­he| kṛta­di­ṅmu­kha­vya­va­dha­yo| va­dha­yo­ga­kṛ­taḥ| stri­yaḥ| 13
paṃ­ka­ja­bī­jaṃ pa­dmā­kṣaḥ vya­va­dhir ā''cchā­da­nam striyā vi­ra­he sati va­dha­yo­ga­kṛ­to ghā­tu­kāḥ strī­ha­na­nāc ca ma­dya­pā­na­prāga­lbhyam ma­li­nā­tma­nāṃ dvi­jā­nām sā­ha­saṃ ki­yat 13
su­ra­bhi­mā­si| ka­dā­cid| ' anujjhi| ja­ḍa­ta­yā| 'pi| na| vā­li­śa­tānvi­tāḥ
śa­ma­kṛ­tām| ' api| tā­ma­ra­sā­ka­rāḥ| sthi­ra­ta­rā| ra­ta­rā­gakṛto| ' 'bha­van| 14
ja­ḍa­ta­yā maunena na tya­ktāḥ vā­li­śa­ta­yā ca mau­gdhye­na na sa­hi­tā iti vi­ro­dhaḥ ja­ḍa­ta­yā śai­tye­nā'na­pā­kṛ­tāḥ na­vā­ni ca tāni ali­śa­tā­ni tair a'nvi­tāḥ 14
mṛ­ga­dṛ­śo| ma­la­yā­ni­la­nirdhute| sa­pa­di|na­ra­ja­sy| ' api sā­ga­saḥ|
na| da­yi­tān| ' abhi­cakrudhu­rū­rji­ta­smara­ta­yā| ra­ta­yā­na­sa­mu­tsu­kāḥ| 15
sa­ra­sa­maṃthara­tā­ma­ra­sā­da­rabhra­ma­ra­sa­jja­la­yā­na­li­nī| ma­dhau|
ja­la­dhi­de­va­ta­yā| sa­dṛ­śīṃ| śriyaṃ| sphuāata­rā­ga­ta­rā­ga­ru­cir| da­dhau| 16
ca­ra­ma­pā­da­vi­dhūLta­ra­jaḥ ka­ṇa­pra­ka­ra­dhū­sa­ra­pa­kṣa­ti­sasphumpuṭaḥ|
nya­vi­śa­tā| 'nu­gi­raṃ| ka­ma­lā­ka­rān| rra­sa­ma­nās| ma­ma­nā­dam| ' ali­vra­jaḥ| 17
Lca­ra­maḥ pa­ści­maḥ anu­gi­raṃ gi­ri­sa­mī­pe gi­reś ca se­na­ka­sye­ti sa­mā­sā­ntaḥ rase ma­dhu­ni mano ya­sya saḥ sa­ma­nā­daṃ tu­lya­dhva­niṃ kṛ­tvā 17
ta­ra­lapa­lla­va­tā­mra­ka­rā| ba­bhau| sa­ma­dhum| ulla­si­ta­bhra­ma­ro­tpa­lam|
ku­su­makeośam| i ivā| 'rpa­yi­tuṃ| latā| vi­va­li­tā| ba­li­tā­pahya­tas| ta­roḥ| 18
ku­su­mam eva ko­śaś ca­ṣa­kaṃ tam eva ta­ror nā­ya­ka­bhū­ta­syā­rpa­yi­tuṃ latā vi­va­li­tā saṃ­mukhaṃ pa­ri­vṛ­ttā ma­dhu ma­ka­ra­ndaḥ surā ca_ balī ha­la­dha­raḥ paḥ kā­ma­jva­ro 'pi 18
bhra­ma­ra­paṃ­kti­ni­bhena| ma­na­svi­nī| bhra­kuṭi­vaṃdhāa| ivā| 'ga­li­to| ' 'bha­vat|
ka­ma­labhūmiṣu| maānahatisphu­ṭa­pra­sa­ra­ke­sa­ra­ke­tu­śa­te| ma­dhau| 19
ke­sa­rā­ṇi ba­ku­lā­ny eva ke­tū­nāṃ dhva­jā­nāṃ śa­tā­ni ya­smin 19
śi­śi­ra­bhā|si| ci­re­ṇa| di­na­śri­yā| vṛkṛta­sa­mā­ga­ma­vi­ghna| uga|te|
ka­lu­ṣa­tā| ''pi| mu­khe| ma­dhu­saṃ­ga­mān| na| ni­śa­yā| ' 'niśayā­pi­ta­mā­na­yā| 20
ma­dhor va­sa­nta­sya sa­ṅga­mān ni­śa­yā mu­khe prā­ra­mbhe ka­lu­ṣa­tā nāpi na prāptā tadā di­śām a'ti­śa­ye­na vai­śa­dyāt ani­śaṃ sadā yā­pi­tam a'tivā­hi­taṃ mā­naṃ pa­ri­mā­ṇaṃ dai­rghya yayā va­sa­nte rā­trī­ṇāṃ na­vo­tpa­tteḥ kā­mi­nī dvi­tī­ya­kā­mi­nyā kṛ­ta­śa­ma­na­vi­ghna­tvāt ci­re­ṇā­pi samā­ga­te pre­ya­si na va­da­ne kā­lu­ṣyam ā''pno­ti ma­dya­saṃ­pa­rkāt ma­dhu mayam api māno ''bhi­mā­no 'pi 20
sa­ra­bha­saṃ| śa­ya­nī­ya| ivo| utta­ra­ccha­da­kṛta­tvi­ṣi| pī­ta­ma­dhū­tka­ṭaiḥ|
ma­dhu­ka­rair| vi­ni­pa­tya| sa­jā­tibhis| sa­ra­si­jo­ra­si| jo|ṣam| ' ava­sthi­tam| 21
sa­ra­si­jā­nām ura­si­ma­dhye bhra­maraiḥ jo­ṣam a'va­sthi­tam su­khe­na vi­śrā­ntam_ utta­ra­ccha­daḥ pra­ccha­dapa­ṭaḥ sa­jā­ni­bhiḥ sa­bhā­ryaiḥ jā­yā­yā niṅ 21
nidhuva­nā­vasare| kamitur| va­dhūr| ' ahṛ­ta| ku­ṭṭu­mi­te­na| bhṛ­śaṃ| ma­naḥ|
ta­ra­la­lo­cana­ni­rji­ta­vi­sphu­ra­tku­va­la­yā| va­la­yā­va­li­śo­bhi­nī| 22
kuṭṭiami­tā­khye­na ce­ṣṭi­te­na ma­naḥ kā­nta­sya va­dhūr ahṛ­ta sa­mo­va­rja­yat_ prā­ṇe­śa­gāḍha­bhu­ja­pā­śa­ni­pī­ḍi­tā­nām uddā­ma­ha­rṣa­bha­ra­ni­rbha­ra­mā­na­sā­nām hīā duḥ­kha­ya­sy alam alaṃ dṛ­ḍhatv iti mū­ḍha­vā­kyaiḥ sau­khye 'pi duḥkha ivakham iva ku­ṭṭa­mitaṃ va­da­nti 22
sma­ra­sa­kha­sya| pa­daṃ| su­ra­bher| i iva| sta­na­va­tī| da­dha­tī| sa­ma­mī­maLnat|
ala­ka­deśa­ni­ve­śapa­ri­sphu­ra­nna­va­ya­vāva­ya­vābha­ra­ṇāṃ| śri­yam| 23
Lsta­na­va­tī yu­va­tiḥ sma­ra­syā'sau sa­khe­ti va­sa­nta­sya saṃ­sthi­tim iva sa­ma­mī­manat_ saṃ­mā­na­yā­mā­sa yato navo ya­va­sya ava­ya­va eka­de­śo' 'ṅku­ra evā­bha­ra­ṇaṃ yatra tā­dṛ­śīṃ śri­yaṃ dhā­ra­ya­ntī 23
vida­dha­taḥ| pa­thikāakṣa­paraṇa| pra­ti| smṛ­ti­bhu­vo| ni­ja­śa­ktyupa­vṛṃ­ha­ṇam|
da­dhur| ' ahā­rya­taṭhās| sa­ha­kā­ri­tām| ' ana­va­mā nava­mā­dha­va­saṃ­gi­naḥ| 24
ahā­ryā gi­ra­yas te­ṣāṃ smṛ­ti­bhū­vaḥ kā­ma­sya śa­kter upa­ca­yaṃ ku­rva­ntaḥ ta­thā pa­thi­kā­nāṃ ha­na­naṃ ku­rvā­ṇa­sya ku­su­me­ṣoḥ śa­kti­po­ṣa­ṇaṃ pra­ti sa­ha­kā­ritāṃ sa­hā­ya­tvam uda­va­han_ sa­ha­kā­ri­ṇo hi pra­tya­yāḥ pra­kri­yā­nta­rasyaopā­dā­na­bhū­ta­sya kā­ryaṃ pra­ti śa­ktim upa­ci­nva­nti bī­ja­sye­va ja­lā­da­yaḥ 24ana­va­māḥ śre­ṣṭhāḥ mā­dha­vo va­sa­ntaḥ 24
ali­bhir| ' aṃjana­viṃ­du­ma­lī­ma­saiḥ| sma­ra­ba­lair| iva| ka­ṅka­ṭi­bhir| vṛte|
ma­ru­ti| sau­ra­bha­śā­lini||'bha­van| sa­ra­ti| ke| ra­ti­ke­li­ra­sā­ku­lāḥ| 25
janā ra­ti­krī­ḍā­ra­se­na vyākulā ba­bhū­buḥ ka­ṇṭa­ki­taiḥ sa­sa­nnā­haiḥ 25
vikaca­pa­ttra­pu­ṭaṃ| su­ra­bhi­śri­yas| sa­ra­sa­vi­bhra­ma­kāṃ­ca­na­paṃ­ka­jam|
vya­dhi­ta| caṃ­pa­kam| u unma­da­nā| va­dhū| ra­sa­ka­lā­sa­ka­lālaikura­vaiḥ| 25
kiṃ­ja­lkā­svā­da­ne­na ka­lair madhu­rair a'sa­ka­laiś cā­vya­kta­śru­bhir a'li­nāṃ ra­vaiḥ ca­mpa­kā­khyaṃ ku­su­maṃ sa­mu­dgata­ma­da­nā yo­ṣi­taś ca­kā­ra 25
ra­bha­sa­yo| upa­ga­tāḥ| pa­thi­kā| gṛ­hān| ma­dhuka­rāṃ­ja­na­cū­rṇa­va­śī­kṛ­tāḥ|
mu­mu­di­re| pa­ri­ra­mbha­su­khocchva­sa­nni­ja­va­dhū­ja­va­dhū­ta­ta­nu­kla­māḥ| 26
ra­bha­sā tva­rā ma­dhu­ka­rā evā­ñja­na­ma­yaṃ vaśī­ka­ra­ṇa­pra­kā­ra­cū­rṇam_ ni­jā­bhir va­dhū­bhir ja­ve­na dhū­tas ti­ra­skṛ­taḥ śa­rī­raśra­mo ye­ṣām 26
śi­va­pu­rīm| i aiva| śai­va­la­sa­cchri­yaṃ| ni­vi­śa­mā­nam| ' ana­rga­lam| ' abjinīm|
bhra­ma­ra­yu­gmam| ' ave­kṣya| na| kāḥ| pri­yair| yu­va­ta­yo| vata| yo­gam| u upā­ya­yuḥ| 27
śai­va­le­na śe­va­le­na satī śo­bha­nā śai­vaiś ca śi­va­bha­ktair lalasa­ntī śrīr ya­syāḥ va­te­ti vi­sma­ye 27
ma­dhu­ka­rā­ñja­na­viṃ­du­ma­no­ra­ma­pra­ka­ṭa­pa­ttra­latā­bha­ra­ṇo­jjva­lāḥ|
na| su­ra­bhāv| ' abha­va|nn| ' uati­mu­kta­ka­vra­ta­taLyo| ' ta­ta­yo­ga­gu­ṇa­śri­yaḥ| 28
ati­mu­kta­ka­vra­tateyo na tatāyoga gu­ṇa­śrīr yā­sāṃ tā­dṛ­śyo nā'bha­van_ saṃ­vi­stī­rṇa­śrī­yo­gā ba­bhū­bur ity arthaḥ pra­ka­ṭa­pa­trā­la­tāḥ śā­khā evā­bha­ra­ṇaṃ te­no­jjva­lā ra­bhyā pa­ttrala­tā­bhir ābha­ra­ṇaiś ca ujjva­lā vi­ta­ta­gu­ṇa­śo­bhāś ca yo­ṣi­to bha­va­nti 28
su­kha­ni­lī­naśilī­mu­kha­cūcu­kaṃ| ka­ma­li­nī­mukulā­mbu­ru­ha­sta­nam|
ada­da­rata| kamite| iva| na| rā­ga­vān| di­na­ka­ro| na| ka­rot|ka­ra­ko­ṭi­bhiḥ| 29 |
Lka­mi­tā kā­ntaḥ ada­da­rat_ bi­bhe­da_ atsmṛ­tva­ra­pra­the­ty ādi­nā ''bhyā­sa­kā­ryam a'da­ntā­de­śaḥ rāgo ''nu­ra­ktir a'pi ka­raḥ pā­ṇir a'pi 29
sma­ra­ma­ta­ṅga­ja­dā­na­ja­la­ccha­ṭā­vi­pi­na­vā­ri­dhi­vi­dru­mavi­bhra­me|
bhra­ma­ra­saṃ­ha­tir| 'āvi­ra­bhī­bha­vat| pra­ca­pa­lā| ca| pa|lā­śa­ta­rau| śri­yam| 30
pa­lā­śaḥ kiṃ­śu­kaḥ ta­tra bhra­ma­rā­ṇāṃ ca­pa­la­tvaṃ svām a'bhi­khyām ā''vi­ra­bī­bha­vat_ pra­ka­ṭī­ca­kā­ra vi­bhra­maḥ sa­dṛ­śaḥ 30
ani­mi­ṣā­kṣi­vilaoki­ta­vibhra­māṃ| su­ra­bhim| unma­na­so| na­va­mā­li­kām|
su­ra­va­dhūm| iva| vī­kṣya| ma­no­bhu­vo| 'na­va­śa­mā| va­śam| '' āśu| ma­dhau| ya­yuḥ| 31
ana­vaḥ ci­ra­pra­rū­ḍhaḥ śamo yeṣāṃ te mu­na­yaḥ kā­ma­sya va­śaṃ ya­yuḥ ani­mi­ṣair a'ni­mī­la­dbhir a'kṣi­bhir ālo­ki­to vī­nāṃ pa­kṣi­ṇāṃ bhra­ma­rā­ṇāṃ bhra­mo ya­syām_ ani­mi­ṣaś cā­kṣṇor darśa­na­sya vi­lā­so ya­syāḥ na­va­mā­li­kā vā­sa­nta­ta­ru­vi­śe­ṣaḥ ana­va­maṃ co­tkṛ­ṣṭam a'li­kaṃ la­lā­ṭaṃ ya­syāḥ 31
apa­ri­mṛ­ṣṭa­ka­poleata­la­sphu­ranmaṇi­ka­rā­li­ta­kāṃca­na­kuṃ­ḍa­laḥ|
¯nua| kha­lu| bhī­ru­ja­no| ' 'nubha­van| ma­dhau| na| samado| ' 'sa­ma­do­la­na­vi­bhra­mam| 32
bhī­ra­vo yo­ṣi­tas tā­sāṃ ja­naḥ asa­maṃ do­la­na­vi­bhra­maṃ do­lā­vi­lā­saṃ nā­nu­bha­van na api tu anu­bhū­ta­vān eva pa­ri­mṛ­ṣṭaṃ spa­ṣṭam 32
sma­ram| ' a¯dipad| ū...rdhva¯vi­lo­ca­naṃ| pu­ra­ripauor| iva| ya­cchi­khi­piṃ­ga­lam|
sphuṭad| ' aśo­kam| ' avekṣya tad| utsu­kā| na| ka|mi itā| ka­mi­tā­ram| ' alaṃ| va­dhūḥ| 33
adī­di­pad iti dī­pa­naṃ pra­bo­dha­naṃ da­ha­naṃ ca śi­khī va­hnis ta­dvat tena ca piṃ­ga­laṃ ka­pi­śaṃ va­dhūḥ kamitaraṃāraṃ kā­mu­kaṃ na ka­mi­tā kaṃ na prā­ptā nā­sau va­lla­bho yaṃ na itā 33
vi­dhu­ta­pa­kṣa­ra­jaḥ ka­pi­śa­bhra­ma­dbhra­ma­ra­saṃ­ha­tim| ' abja­su­kha­śri­yam|
masaca­ṭu­lāti­la­kām| i iva| pa­dmi­nī| gha...Lna­ra­sā| na­ra­sā­rtha­hṛ­dā| da­dhau| 34
su­va­rṇa­śṛṃ­ga­lā­baddho nā­nā­ra­tna­vi­bhū­ṣi­taḥ la­lā­ṭa­la­mbya­la­ṅkā­raś ca­ṭu­lā­ti­la­kaḥ smṛ­taḥ raso ma­ka­ra­ndo ja­laṃ vā na­ra­sā­rtha­hṛt_ sa­ka­la­ja­na­ma­no­ra­maḥ 35
||va­sa­ntaḥ||
śucidi­nā­ga­ti­rā| 'plu­ti­śī­ta­lās| sa­ra­sa­caṃ­da­na­paṃ­kambhto| ' 'ka­rot|
pri­ya­sa­khī| iva| va­taṃ­si­ta­ma­lli­kās| sta­na­va­tīr| nava­tī­vra­ta­nu­kla­māḥ| 35
Lśu­cir ā''ṣā­ḍho mā­saḥ āplu­tiḥ snā­nam_ va­taṃ­si­tā śe­kha­rī­kṛ­tā ma­llikā ku­su­bha­bhe­do yā­bhir yā­sāṃ vā va­ṣṭi bhā­gu­rir a'llo­pam a'vā­pyor upa­sa­rga­yor iti ava­śa­bdā­kā­ra­lo­paḥ 35
spṛ­śa­ti| ti­gma­ru­cau| kakubhaḥ| karauair| da­yi­ta­ye| iva| vi­jṛ­mbhi­ta­tā­pa­yā|
ata­nu­māna­pa­ri­gra­ha­yā| sthi­taṃ| ru­ci­ra­yā| ci­ra­yā­yi­di­naśari| 36
ka­rāḥ pā­ṇa­yo 'pi tā­paḥ khe­do 'pi mā­naṃ dai­rghyam a'bhi­mā­naś ca ci­ra­yā­yī­ni di­nā­ni grai­ṣmi­kā vā­sa­rāḥ atra tigma­ru­ceḥ ka­ku­bhāṃ ca kā­mi­tā pra­tī­ya­te li­ṅga­vi­śe­ṣo­pā­dā­nāt_ ya­thā sa­ra­le saha vā­sa­ra­śri­yā ni­bhṛ­taṃ kvā­pi ga­taḥ sa bhā­ska­raḥ vada tena vi­nā­bjinī ka­thaṃ kṣa­ṇa­dām a'dya na­tā­ṅgi ne­ṣya­tī­ti_ evaṃ ca di­na­śri­yo 'pi nāyi­kā­tva­pra­tī­tau da­yi­ta­ye­ty upa­mā­na­pa­dam a'ni­ṣṭā­rtham iti sa­hṛ­da­yāḥ 36
sa­ra­sa­caṃ­da­na­paṃ­ka­vi­le­pa­nā| kṛ­śa­ta­nur| dadha­tī| sa­ja­lā­rdra­tām|
pri­ya­ta­mārahitā| 'pi| viyogi­nī­sthi­tim| i itā| ti­mi­tā­kṣa­ra­sa­tka­thā 37
pri­ya­ta­ma­sa­hi­tā­pi kṛ­śā­ṅgī vi­ra­hi­ṇyā sthi­tim itā prā­ptā jalārdraṃ ja­la­knū­taṃ va­stram_ ati­mi­tā­kṣa­rā sva­lpa­va­rṇā 37
di­na­pa­teḥ| kṣi­tim| u utta­pa­taḥ| pu­nar| vi­ka­ṭa­ṭaṃ­ka­niku­ṭṭa­na­gha­ṭṭi­tam|
ga­la­ti| dhā­ma| kim| etad| iti| bhramaṃ| bhṛ­ta­vat_ī| ita­va­tī| ja­na­tā­kla­mam| 38
ṭa­ṅka­ni­ku­ṭṭa­nena śa­stra­kā­ha­tyā gha­ṭṭi­taṃ ca­li­tam_ ra­viḥ kila purā pri­ya­ta­mā­nu­rodhe­na duḥ­sa­ha­ta­raṃ dhā­ma tva­ṣṭuṣ ṭa­ṅke­na śā­ta­yā­mā­sa 38 ja­na­tā kla­mam ita­va­tī gatā 38
ru­ci­ra| gi­ri­kā­na­na­maṃ­ḍa­lī­śri­yam| adha­tta­ta­rāṃ| sma­radī­pi­kā|
sa­pa­di| ma­llikāa| ra­ci­ta­sthi­tir| na| na| gha| 'na­gha­nā­da­vi­haṃ­ga­mā| 39
dī­pi­kā lo­hā­di­ma­yī dī­pā­dhā­ra­bhū­tā ya­ṣṭir api malli­kā tai­la­bhā­ja­nam api gha­no ''na­ghaś ca ni­rdo­ṣo nā­daḥ kva­ṇi­taṃ ye­ṣām 39
gha­ṭi­ta­ṣa­ṭpa­da­pe­ṭa­ka­pā­ṭaLlā­pa­ṭa­la­sa­mpu­ṭa­pā­ṭa­na­pā­ṭa­vam|
sphu­ṭa­ya­tā| navabaṃ­dhur| ' asau­ra­bha­pra­sa­ra­tā| sa­ra­tā| ma­ru­tā| dadhaue 40
Lba­ndhu­ro ru­ci­raḥ sau­ra­bha­pra­sa­ro ya­sya ta­dbhā­vaḥ sa­ra­tā vā­te­na pe­ṭa­kaḥ samūhaḥ pā­ṭa­lā pu­ṣpa­bhe­daḥ sa­mpu­ṭā mu­ku­lāḥ 40
jita'm| ' ahaṃ| su­ku­mā­ra­ta­yā| 'nayā| pra­ti­ci­kī­rṣu| śi­rī­ṣa­mikṣi­tam|
ati­ru­ṣe| iva| vi­yo­ga­va­tīṃ| śū­caṃ| sa­ra­sa­hāsa­da­laṃ| sad| ' ala­mbha­yat 41
itī­va pra­ti­ka­rtum icchaḥ kā­maṃ śi­rī­ṣaṃ nāma ku­su­maṃ īkṣi­taṃ sadā''lo­ki­taṃ sat_ śu­cam a'la­mbhayat_ prā­pa­yā­mā­sa sa­ra­saḥ pra­tya­gro hā­sas ta­dbhe­do ye­ṣām 41
grī­ṣmaḥ||
da­dha­ti| ya­tra| payodha­ra­paṃ­kta­yo| gi­ri­śa­kaṃ­ṭha­ru­ciṃ| ja­la­maṃkutharāḥ|
sa| kṛtāanthava­dhū­ja­na­ve­pa­thū| ra­sa­ma­yas| sa­ma­yaḥ| sma| vi­jṛ­mbha­te 42
gi­ri­śo ha­raḥ gi­rau ḍaś cha­nda­sī­ti pra­tya­ya­dvā­re­ṇa cha­nda­si ni­ya­mi­ta­tvād gi­ri­śa­śa­bda­sya bhā­ṣā­yāṃ pra­yo­gaḥ pra­mā­da­jaḥ ra­saḥ sa­li­laṃ rā­gaś ca ta­nma­yaḥ 42
adhi­dha­ri­tri pa­yo­dha­ra­dha­ro­ṇīaśamayaś| cira­saṃ­bhṛ­ta­maṃ| ' ¯¯¯bha| ma­na­mi| mā­na­ka­laṃ­kam| ' api| stri­yaḥ|
adhi­dha­ri­tri| pa­yo­dha­ra­dhoroaṇī| ki|smu| rajo| smura­jo­rjita­ga­rji­tā 43
pa­yo­dha­rā­ṇāṃ dho­ra­ṇī paṃ­ktiḥ kimu bhu­vi rajo nāśama­yad iti nañ atra sā­ma­rthya­la­bhyaḥ 43
bhu­va­na­saṃ­va­na­nā­ta­nu­bha­sma­bhiḥ| ku­ṭa­jake­sa­ra­dhū­li­ka­ṇaiś| ci­tāḥ|
su­ra­bha­yo| ma­ru­taḥ| kṛ­ta­kāminī.sma­ra­vi­kā­ra­vi­kā­sam| ' avā­si­ṣuḥ| 44
saṃ­va­na­naṃ va­śī­ka­ra­ṇam ata­nuḥ kā­maḥ avā­si­ṣur va­vuḥ 44
pra­tha­ya­tā| na­va­caṃ­dra­ka­lāñchitām| anu­kṛ­ta­sma­ra­vai­ri­ta­nuṃ| śri­yam|
pha­ṇi­bhu­jā| sa­ma­ye| gu­ru­tāṃ­ḍa­va­vya­sa­ni­nā| saniLnā­da­gha­ne| sthi­tam| 45
sa­ni­nā­dāḥ pa­yo­mu­co ya­tra ta­smin kāle ma­yū­re­ṇa nṛ­tta­vya­sa­na­va­tā sthi­tam_ na­vaiś ca­ndra­kair lāñchi­tā la­kṣi­tā ca­ndra­sya ca ka­la­yā āñchi­tā saṃ­ga­tā 45
pra­ka­ṭa­jā­ti­śa­rī­ra­ru­co| dadhur| vana­bhu­vo| ' 'nta­ra­mā­rga­ga­tāṃ| śri­yam|
bha­ra­ga­la­nma­ka­ra­ndakāaṇa­ccha­ṭā­ka­va­la­nā­va­la­nā­ku­la­ṣa­ṭpa­dāḥ| 46
Lānta­ra­mā­rgo ga­ha­naḥ pra­de­śas ta­dga­tāṃ śri­yaṃ va­na­bhu­vo ''va­han_ jā­tir mālatī tayā śa­rī­ra­ruk_ sva­rū­pa­śo­bhā sā pra­ka­ṭā yā­sām ta­thā jā­ta­yaḥ śu­ddhavi­kṛ­ta­bhe­de­nā­ṣṭā­da­śa ṣā­ḍjī­pra­bhṛ­ta­yaḥ ta­tsva­rū­pa­sye­va ca rug yā­sām_ tāsām eva ca vi­śe­ṣo 'nta­ra­mā­rgo bha­va­ti dvi­śru­tya­dhi­ka­yor ni­ṣā­da­gā­ndhā­ra­yor ya­thākra­maṃ kā­ka­lya­nta­ra­sva­ra­saṃ­jña­tva­ka­lpa­nāt_ ka­va­la­nā grā­mas ta­da­rthaṃ va­la­nā pa­ri­bhra_ma­ṇam 46
vikaṭa­me­ka­la­he­ma­la­tā­spa­dāṃ| ru­ci­ra­tām| ' acirārcir| ' acū­cū­rat
sa­ja­la­me­gha­ga­tā|ṃśu| ma­na­svi­nī­ja­na­ta­yā| ''na­ta­yā| sakṛd īkṣi­tā 48
me­ka­lo vi­ndhyas tena vi­ndhya­sya sā­myam a'si­ta­va­rṇa­tvāt_ aci­rā­rciḥ sau­dā­mi­nī āna­ta­yā pu­naḥ pu­nar ullā­sa­ne­na dauḥ­sthi­tyam a'smā­su na ja­na­yi­ta­vyam ity āśa­ye­na pra­hva­yā 47
smṛ­ti­bhu­vo| ni­ja­kā­rmu­ka­ka­rṣa­ṇa­kla­mavi­ni­śva­si­tair| i iva| mā­ru­taiḥ|
mṛ­ga­dṛ­śām| u upa­va­lla­bhasm| u ulla­sa­tpu­la­ka­tā| 'la­ka­tāṃ­ḍa­vi­kair| da­dhe| 48
ala­kā­nāṃ tā­ṇḍa­vi­kair na­rta­kaiḥ 48
sphu­rita­śa­kra­śa­rā­sa­na­hā­ri­ṇā| ka­la­ya­tā| ca­tu­ra­ṅgabalaśriyam|
ka| iva| te| ' 'nu­kṛ­to­rji­ta­bhū­bhṛ­tā| gha­na­ca­ye­na| ca| ye| na| va­śī­kṛ­tāḥ| 49
śa­kra­dha­nur ma­no­ha­re­ṇa ga­va­la­sya ca ma­hi­ṣa­śṛ­ṅga­sya śyā­ma­ta­yā śo­bhāṃ gṛ­hṇa­tā ca gha­nā­nāṃ ca­ye­na bhū­bhṛ­te­va ca­tu­raṃ kṛ­tvā yena va­śī­kṛ­tās te ka iva janā na ke­cit_ rājā pu­naḥ sphu­ri­taṃ śa­kra­sy eva śa­rā­sa­naṃ hāraś ca ya­sya ta­thā vi­dhaḥ ca­tu­raṃ­ga­sya ca ba­la­sya ha­stya­śva­ra­tha­pa­tti­lakṣa­ṇa­sya sai­nya­sya śo­bhāṃ ka­la­ya­ti 49
sa­ha­ri­go­pa­kam| ai ai­kṣa­ta| bhū­ta­laṃ| vra­jam| i ivā| 'ñci­ta­lāṃ­ga­li­kaṃ| ja­naḥ|
kṣa­ṇa­ru­cāṃ| sa­ma­ye| sa­ma­da­dhva­na­ddha­na­va­re| na­va­re­ṇu­hṛti| kṣi­teḥ| 50
ha­ri­go­pā indra­go­pā­khyāḥ prā­ṇi­naḥ ha­ri­go­paś ca go­pa­rū­pa­dhā­rī vi­ṣṇuḥ bra­jo ga­vāṃ ni­vā­saḥ śre­ṣṭhā lā­ṅga­li­kā au­ṣa­dhi­vi­śe­ṣā ya­tra añci­taś ca pū­ji­to lā­ṅga­lī ha­la­dha­ro ya­tra ana­vo re­ṇuḥ ci­ra­saṃ­ci­taṃ ra­jaḥ 50
na­bha­si| ketaka­caṃ­dra­da­lo­jjva­le ku­ṭa­ja­pu­ṣpa­ca­ye­na| vi­kā­si|
hi­ma­vi­pā­ṇḍu­ru­co­ḍu­ga­ṇā­yi­taṃ| ka­la­ya­tā| ''laLya­tām| ' ata.........|noḥ| śri­yaḥ| 51
ata­noḥ kāma­sya ba­hu­lā­yāḥ śri­yā āla­ya­tvaṃ ka­la­ya­tā gṛ­hṇa­tā ku­ṭa­jā­khyaku­su­ma­ni­ca­ye­na na­kṣa­ttra­ga­ṇa­vad āca­ri­tam_ na­bha­si śrā­va­ṇe 'nta­ri­kṣe ca ca­ndrā­kā­rair da­laiḥ pa­lla­vaiḥ ca­ndra­sya ca da­le­na kha­ṇḍe­na ru­ci­ro­jjva­lena 51
vi­ki­ra| vāri| vi­lo­la­ya| vi­dyutaṃ| na­bha­si| ga­rja| ti­ra­sku­ru| diktaṭān|
iti| gha­no| viyu­tām| ' akṛ­tā| 'ca­ran| na| na| va­śāṃ| na­va­śāṃ­ti­pa­rā­ṅmu­khīm| 52
Lvāri vi­ki­ra ja­laṃ vi­ki­re­tyā­di­kam ā''ca­ran_ ja­la­do vi­yu­tāṃ vi­yo­gi­nīṃ na na va­śām a'pi tv ā''ya­ttām eva ca­kā­ra vi­ki­re­tyā­dau sa­mu­cca­ye ''nya­ta­ra­syām iti loṭ_ hi­rā­de­śaś ca sa­mu­cca­ye sā­mā­nya­va­ca­na­sye­ti āca­ra­nn ity asyānu­pra­yo­gaḥ 52
ava­sa­re| ma­li­no| ' 'py| u upa­kā­ra­kaḥ| kva­cid| iitī| iva| ra­vais| taru­ṇān|bhra­man|
sta­ni­ta­bhī­ta­pu­ra­ndhri­nigū­ha­na­sthi­ti­ma­to| ' 'ti­ma­to| ' 'bhi­da­dhau| gha­naḥ| 53
ni­gū­ha­ne­na sthi­ti­ma­taḥ su­khi­tān ittham iva ra­vais ta­ru­ṇān a'mbu­do ''bhya­dhāt_ abhi­ma­to 'tī­vā­bhi­pre­taḥ sa­mā­ga­ma­kā­ra­ṇa­tvāt 53
na­va­da­la­dva­ya­śo­bhi| gha­nā­ga­ma­śri­ya| ivā| 'bha­ra­ṇaṃ| śra­va­ṇā­śra­yam|
vya­dhi­ta| hāri| kadamvam| ' api| stri­yaḥ| sma­ra­va­śā| ra­va­śā­li­śi­lī­mu­kham| 54
gha­na­ta­masy| ' aba­lās| sa­ma­va­rtti­nā| da­dṛ­śi­re| vi­ra­haraṇaglapitā| na||
ja­ga­ti|| iva| da­rśa­yi­tuṃ| ta­ḍi­tpra­vi­ra­lā| ''vi.r| ' alā­ta­ni­bhā| 'bha­vat|
alā­tam uulmu­kam_ ta­tsa­dṛ­śī ta­ḍid ā''vi­ra­bha­vat pra­ka­ṭī­ba­bhū­va 54 sa­ma­va­rtī ya­maḥ 55
sphu­ṭa­ta­rā­ma­la­ka­nda­la­sa­cchriyaḥ| pra­ti­di­śaṃ| ka­ma­linyāa| ivā| 'ba­bhuḥ|
ma­dhu­ka­rai||r vi­ka­sadgi­ri­ma­lli­kā­śa­va­li­tā| va­li­tā| va­na­rāja­yaḥ| 56
āma­lais ta­ru­bhe­daiḥ ka­nda­laiś ca la­tā­viśe­ṣaiḥ satī śo­bha­nā śrīr yā­sām_ ya­dvā ama­laiḥ ka­ndair bi­sair anyair vā mū­lair la­sa­ntī śrīr yā­sām_ gi­ri­ma­lli­kā ku­ṭa­jaṃ ta­ccha­va­li­ta­tvād bhra­ma­rair va­li­tā ve­ṣṭi­tāḥ 56
ku­ṭa­ja­kaṃ­da­la­nī­pa­si­li­ndhra­jāṃ| suraLbhi­tāṃ| da­dhad| ' amvu­da­mā­ru­taḥ|
vya­dhi­ta| roāara­jaḥ­pra­sa­rojjhi­tā| na| na| va­dhūr| nna­va­dhūr ga­ta­ma­nma­thāḥ| 57
navo dhū­rga­taś ca pa­ra­dhā­rā­dhi­rū­ḍhaḥ kāmo yā­sāṃ ta­thā­vi­dhā va­dhūr a'bhra­pa­va­naś ca­kā­ra ku­ṭa­jā­da­yo vā­rṣi­kāḥ ku­su­ma­vi­śe­ṣāḥ 57
smṛ­ti­bhu|vo| vi­ra­he| na­va­mā­la­tī|mu­ku­la­mu­dga­ra| eva| va­dhūr| vya­dhāt|
sphu­ṭam| ' apaścima­ghā­ta­vi­mū­rchi­tā­ma­da­ra­sā­da­ra­sā­ra|va­ṣa­ṭpa­dāḥ| 58
Lmā­la­tī­ku­su­mam eva mu­dga­raḥ pra­ha­ra­ṇa­vi­śe­ṣaḥ sa eva smṛ­ti­bhu­vaḥ sa­kā­śād āga­te­nā'pa­ści­me­na pra­hā­rā­nta­rā­pe­kṣi­ṇā pra­hā­re­ṇa mū­rchi­tā yo­ṣi­taś cakāra mā­la­tī­ku­su­mam eva kā­ma­sya mu­dga­ra iti tu na yu­ktaṃ mu­dga­ra­śa­bda­syā'tra sā­pe­kṣa­ta­yā sa­mā­sā­pra­sa­ṅgāt_ ma­da­ra­se­na ma­da­ja­na­ka āda­raḥ saṃ­bhramo ye­ṣāṃ ta­thā­vi­dhāḥ sā­ra­vāś ca bhra­ma­rā ya­smin 58
hariradā­gra| ivo| utthi­ta­kā­li­ke| glapi­ta­mā­na­ta­mā| na­bha­si| sthitae
kam| i iva| nāma| na| bāhu|la­tā­nta­traṃ | pri­ya­ta­mā| 'ya­tam| '' āna­yad īpsi­tam| 59
āya­taṃ bhu­ja­la­tānta­raṃ pri­ya­ta­mā kam īpsi­taṃ pri­yta­maṃ nā­na­yat_ sa­rvam eva nija va­dhūḥ pa­ri­ṣa­ṣva­je ha­rir a'śvaḥ rado da­ntaḥ kā­li­kā me­gha­paṃ­ktiḥ aśvā­nāṃ va­yo­vi­jñā­na­ci­hnaṃ ca 59
va­rṣāḥ ||
sphu­ri­ta­cā­ru­ta­rā­pa­gha­naśri­yā| ...hṛda­ya­na­nda­na­śo­bha­naveṣā|
da­yi­ta­ye| iva| janaś ca| śa­ra­dā­śri­to| mu­dam| ' alaṃ| dama­la­gha­na­mā| 'ca­rat| 60
yo ja­naḥ su­ta­rāṃ da­ma­sya śa­ma­sya la­ṅghanam a'ka­rot_ apagha­nā me­gha­ra­hi­tā apa­gha­nāś cā­ṅgā­ni hṛ­da­yahā­ri­śo­bho nava iṣa āśva­yu­jo ya­syām hṛ­da­ya­na­nda­naś ca veṣo ya­syāḥ veśo veṣa āka­lpa ity ana­rthā­nta­ram 60
dru­ta­ga­ti­pravaṇās| tu­ra­gā| iva| kla­mabhṛ­to| di­va­sā| dhu­ta­ka­ndha­rāḥ|
śa­ra­dṛ­tor| da­dha­tīṃ| śri­yam| ū ūhire| ka­ma­la­ko­ma­la­ko­ra­ka­ha­sta­tām| 61
ko­ra­kaḥ ku­ṭma­laṃ ja­nā­nāṃ ha­ste ya­tra ta­dbhā­vaṃ da­dha­tīṃ śri­yaṃ śa­ra­ddi­va­sā da­dhuḥ tu­ra­ṅgā iva tair a'pi ka­ma­la­ha­stā śrīr uhya­te ta­tsa­nni­dhau śri­yaḥ sthā­nāt_ kaṃ ja­laṃ śiraś ca dhā­ra­ya­ntī­ti ka­ndha­rā ja­la­bhṛ­taḥ grī­vāś ca saṃ­jñā­yāṃ bhṛ­tṝ­vṛ­ji­dhāri­sa­hi­tam ida­ma iti khaś61
pa­ta­ti| vṛṣṭir| ' asau| ma­yi­nā| 'dhu­nā| di­na­ka­rā­ta­pa­se­va­na­lā­la­sam|
iti| vi­kā­sam| ' agād| i iva| cinta­yaś| ci­ram| u udā­ra­mu­dā yuta|Lm| ' amvu­jam| 62
urayā mudā yu­ktam itī­va ci­nta­yaj ja­la­jamā­ta­pa­se­vā­sa­spṛ­haṃ vya­ka­sat 62
ja­la­dakaālani...śāpa­ga­me | sphu­ra­tsphu­ṭata­rā­ma­la­caṃ­dra­ka­rā­ji­taiḥ|
kva­cid| ' avāpyata| ci­ttra­śi­khaṇḍi­bhir| nna| ru­ci­rā| ru­cir| '' āka­lu­ṣī­kṛ­taiḥ| 63
Lca­ndra­kair āji­tāḥ śo­bhi­tās taiś ci­ttraiḥ śi­kha­ṇḍi­bhir ma­yū­raiḥ ru­ci­rā rucir nā­la­bhya­ta ci­ttra­śi­kha­ṇḍi­naś ca sa­pta­rṣa­yaḥ taiś ca­ndra­ka­rair a'ji­tair api ni­śā­pa­ga­me­na dī­pya­te 63
ga­ga­na|m| ' īyi­vad| ' āplu­a­va­na­kri­yā­sa­ma­bhi­hā­ram| i ivā| 'mvu­mu­cāṃ| ja­laiḥ|
abhṛ­ta| caṃ­dra­ma­sā| sa­mam| u ucca­kai|r| ' avi­ka­laṃ| vi­ka­la­ṅka­ta­yā| śri­yam| 64
īyi­vat_ ga­tam_ sa­ma­bhi­hā­raḥ pau­naḥ­pu­nyam_ avi­ka­laṃ sa­ma­gram 64
bhu­va­na­tā­pa­vi­ghā­ta­vi­paryaya­sthi­ti­vi­la­kṣa­ta­ye| iva|| vi­pāṃ¯¯ḍa­vaḥ|
śaradi| nū­nam| ' ayu­kcha­da|kāna...nair| ' asa­ma­hā­sa|m| ' ahā­si­ṣa­tā| 'mvu­dāḥ| 65
tā­pa­vi­ghā­ta­sya vi­pa­rya­yo ''nya­thā­tvam a'trā­pa­ri­ghā­taḥ ta­tsthi­tyā vilakṣa­tā tra­pā ayu­kcha­dāḥ sa­pta­ccha­dāḥ te­ṣāṃ kā­na­nair a'yu­kcha­dā­nāṃ vā āna­nair mu­khair a'sa­ma­hā­saṃ kṛ­tvā ni­ya­tam a'mbu­dā ahā­si­ṣa­ta va­yam ā''na­tāḥ tā­po­pa­ghā­ta­pa­ṭa­vo na yū­yam itī­va vi­ka­sva­ra­tve­na hasitā ity arthaḥ hāso vi­kā­so ha­sa­naṃ ca 65
asa­li­lā­hi­maśītama­hā­hra­dāḥ| śa­śa­bhṛ­to| ja­na­tā­da­va­thu­chi­daḥ|
kusumaāaṇḍa­ga­taṃ| ma­dhu­pā­yi­nāsm| ' ada­la­yan| da­la­yaṃ tra­ṇam| ' aṃśa­vaḥ| 66
ca­ndrāṃ­śa­vo bhra­marā­ṇāṃ ku­mu­de­ṣu da­la­yaṃ­tra­ṇaṃ bi­bhi­duḥ da­va­ṣuḥ sa­ntā­paḥ 66
stha­ga­yi­tuṃ| pra­ti­kū­la­vi­lo­ka­nāḥ| kusumi­tāḥ| ka­ku­bho|' nu| vi­yo­gi­nām|
kiama­la­dhū­li|mu udā­na­ya­tā| 'dhi­ka|sta­va­na­to| va­na­to| ' 'ni­la­saṃ­ha­tiḥ|
Lru­cir| ' atanya­ta| nirjhari­ṇī­ta­ṭaiḥ| śa­ku­ni­pā­da­ha­tai|r ga­li­tā­mvu­bhiḥ|
na­kha­pa­dāṃ­ka­ni­ra­mva­ra­su­nda­rī­jagha­na­jā| gha­na­jā­la­ti­ra­skṛ­tau| 68
Lgha­nā­nāṃ jā­le­na ti­ra­skṛ­tir anta­rdhā­naṃ ya­tra ta­syāṃ śa­ra­di na­dī­ta­ṭaiḥ ja­gha­na­jā kā­ntir āta­tā śa­ku­na­yaḥ kha­gāḥ 68
ku­su­mam| '' ārtta­vam| u udva­had| u ucchva­san| ma­dhu| ka­rī­ra­ci­ta­sthi­ti| kā­na­nam|
na| na­va­mā| ...tuava­tāṃ| ma­dhu­pā­yi­nām| ' ala­sa­tā| lasatām| ' abha­vat| kvacit|||
ucchva­san ma­dhu ma­ka­ra­ndaṃ ya­tra gṛ­hī­tava­tāṃ bhra­ma­rā­ṇām a'la­sa­tā kvacin nā­sīt_ ku­su­mam a'py ucchva­sat_ vi­ka­svaraṃ ma­dhu­ka­rī­bhiś ca ra­ci­ta­sthi­ti kṛ­tā­va­sthā­nam_ ṛtuḥ prā­pto'syā­rtta­vam_ ṛto ra­ṇi­ty a'ṇ_ la­sa­tāṃ krī­ḍa­tām 69
na| kha­lu| bāṇa­ga­ṇe­na| śa­rā­sa­naśri­yam| ṛto|¯r dadha­to| vaita­thā| 'khya­tā|
priyavi­yu­kta­pu­ra­ndhrimanobhi­dā­ba­la­va­tā| ' 'la­va­tā­pa­kṛ­tākṛtā| da­dhe¯ 70
vi­ta­thā ni­ṣpha­lā ākhyā pra­tītir ye­ṣāṃ ta­dbhā­vo bā­ṇā­khya­ku­su­ma­sa­mū­he­na na dhṛ­taḥ vi­yo­gi­nī­ma­no­bheda­nāt_ bā­ṇāś ca śa­rāḥ sū­kṣma­śa­ra­vya­bhe­da­kā vi­ta­tha­pra­tī­ta­yo na bhava­nti śarā asa­nāś ca ta­ru­bhe­dāḥ śa­rā­sa­naṃ ca dha­nuḥ ala­vaṃ pra­bhū­taṃ tā­paṃ ka­ro­ti yas tena 70
sthi|tir| ' avā...pi| ra­sa­kri­ya­ye| iva| ca|| sphu­ṭa­ta­rā­ga­ma­śo­dhita­tā­ra­yā|
kṣu­pi­ta­kā­li­ka­ca­ndra­ru­co| ulla­sa­tka­ma­la| 'ma­la­yā śa­ra­daḥ śri­yā| 71
ra­saḥ pā­ra­taṃ ta­tkri­yā dhā­tu­bā­dhaḥ ta­ye­va śa­ra­cchriyā sthi­tir a'vāpi pa­daṃ ni­ba­ddham_ āga­maḥ pra­vṛ­ttiḥ śā­stra­saṃ­pra­dā­yaś ca tārā na­kṣa­trā­ṇi tā­raṃ ca ru­pyam_ ka­li­kā ka­la­ṅko mā­li­nyaṃ ca ca­ndraḥ śaśī su­va­rṇaṃ ca ka­ma­lā­ni pa­dmā­ni ka­ma­lā ca la­kṣmīḥ 71
pra­sṛtāama­nda­sa­mī­ra­ha­ti­kva­ṇatka­ṇi­śa­rā­śi­śa­rajjeaya­gho­ṣa­ṇām| |
ci­ram| i iva| vya­dhi| 'va­ni­maṃ­ḍa­laṃ| sa­ka­lasaṃmaṃ| kala...maṃdrara­vā­ku­lam| 72|
ka­ṇi­śaṃ sa­sya­maṃ­ja­rī ka­la­māḥ śā­li­bhe­dāḥ kalo ma­no­ha­ro ma­ndraś ca ma­ndraś ca yo ra­vas te­nā­ku­laṃ kṛ­tvā 72
śa­ra­di|i haṃ|sagaṇa­sya| kuṭumvainī­ra­sa­vi­tī­rṇa­bi­sa­sya| Lri­raṃ­sa­yā|
sa­ma­va­gā­ḍhum| ' adhau­ta­vi­ni­rma­laṃ| na­va­sa­ro| ' 'va­sa­ro| ' 'ticirād| ' abhūt| 73
Lna­vaṃ saro vi­lo­ḍa­yi­tuṃ haṃ­sā­nāṃ ga­ṇa­syā'va­sa­raḥ pra­saṃ­gaś ci­rād a'bhūt_ ku­ṭu­mbi­nyaḥ pri­yā haṃ­syaḥ 73
sa­li­la­todanmada­haṃ­sa­ra­vā­ku­lo| bha­va­na­mā­rga| ivā| 'mtima­no­ha­raḥ|
abhṛ­ta| niḥ­ku­ṭa­jāṃ śri­yam| u ucca­kaiḥ| sa| sa­ma­yo| ' 'sa­ma­yo­ga­śa­śi­pra­bhaḥ| 74
ni­ṣku­ṭa­jāḥ ku­ṭa­ja­ra­hi­tāḥ te­ṣāṃ vā­rṣika­tvāt_ ni­ṣku­ṭā gṛ­hā­rā­mās te­bhyaś ca jā­tāḥ asa­mo ''na­nya­sa­dṛ­śaḥ śa­śi­pra­bhā yo­ṣi­to 'pi śa­śi­naḥ pra­bhā yā­sām iti 74
ma­dhu­pa­śā­va­madhā­pa­ya­to| ucca­kair| ' avi­śa­dā­ra­vam| ' aṃ­ka­vi­vartti­nam|
sta­nam| i iva| sta­va­kaṃ| vra­ta­tiḥ| sra­va­nnija­ra­saṃ| ja­ra­saṃ| vya­ti­peyuṣī| 75
sara­bha­sāt| sa­pu­ras|sa­ra­sā­ra­sī­ra­sa­bha­rā­plu­ta­sā­ra­sa­rā­sitam |
sa­ra­sakaesa­ra­tā­ma­ra­saṃ| sa­ras| sa­ra­sa­tāṃ| ra­sa­tā­ma­li|nāṃ| vya­dhāt| 76
sā­ra­sī­ṣv a'nu­rā­ga­bha­re­ṇa pū­ri­tā ye sā­ra­sā la­kṣma­ṇās tair mu­khari­taṃ saro bhra­ma­rā­ṇāṃ kva­ṇa­tāṃ sa­ra­sa­tvam a'ka­rot_ raso rāgaḥ 76
prakeaṭa­tā­la­la­yaṃ| śu­ka­vā­ra­ṇe| ka­la­ma|go­pa­va­dhūr| na­va­gī­ta­kam|
mṛ­ga­ga­ṇa­sya| ma­naḥ| śru­ta­mā| 'kṣi­pat| pra­cu­ra­sa­sya­ra­sa­sya| ji­gha­tma­taḥ| 77
tā­laḥ ka­ra­yoḥ pa­ra­spa­ram a'bhi­ghā­taḥ te­ṣāṃ la­yaḥ śo­bhā śle­ṣo vā gī­tam eva gī­ta­kaṃ gā­nam_ gī­ta­kaṃ ma­dra­kā­divi­śi­ṣṭaṃ gī­taṃ pra­ka­ṭa­tā­la­la­yaṃ bha­va­ti ta­tra tā­lāś ca pu­ṭa­cāca­pu­ṭā­da­yaḥ te­ṣāṃ layo dru­ta­ma­dhya­ma­vi­la­mbi­ta­bhe­de­na tri­dhā kā­lā­nta­ra­sthā­yī uktaṃ ca tā­laḥ kā­lā­nta­ra­sthā­yī dru­tama­dhya­vi­la­mbi­taḥ tri­dhā laya iti pro­kto ba­da­rā­ma­la­bi­lvavad iti pra­cu­re sa­sye raso ya­sya ji­gha­tsa­tas tad evā­ttum icchataḥ 77
sru­ta­ma­do| gi­ri­kā­na­na­va­rtma­ni| pra­ti­ka­rī| iti| ka­rī­ra­ku­lā­ku­le|
marud| ' ayu­kcha­da­sau­ra­bhasaṃmbhṭataḥ kṣu­bhi­ta­tā­bhi­ta­tān| ' akṛ­ta| dvi­pāt| 78
sa­ma­daḥ pra­ti­ga­jo ''tre­ti bhrā­ntyā kṣu­bhi­ta­tā kṣo­bhas tayā vyā­ptān a'ni­laḥ ku­ñja­rān a'ka­rot 78
śa­rat||
hi­ma­ṛ­tau| na­li­nī| na­li­nā­na­na­śri­yam| u uḍha­ma­no­ra­ma­ka­rṇi­kām|
tu­hi­na­re­ṇu­ja­rā­ga­ma­viLbhra­mair| vi­ma­li­tā| ma­li­tā­pa­kṛ­taṃ| da­dhau| 79
Lhi­ma­ṛ­tāv ity atra ṛtya­ka iti pra­kṛ­ti­bhā­vaḥ ka­rṇi­kā bī­ja­kośaḥ ka­rṇā­bha­ra­ṇaṃ ca da­dhau śro­tre vi­ma­li­tā dha­va­li­tā ca ata evāli­nāṃ tā­pa­kṛt 79
ata­nu|śī­ta­pa­ri­pla­va­bhī­ti­taḥ| sa­hi­sa­mā­ru­ta­ve­lli­ta­yā| vabhau
sa­pa­ri­rambhāa| ivo|pa­va­na­dru­maś| ca­tu­ra­yā''tu­ra­yā| la­ta­yā|| kṛ­taḥ| 80
śī­ta­bā­dha­bha­ye­nā''tu­rye­va la­ta­yā kṛ­tā­liṃga­nas ta­ruḥ śu­śu­bhe ca­tu­ra­yā prau­ḍha­yā 80
ma­ru­ti| vāti| tu­ṣā­ra­ka­ṇā­ku­le| ka­mi­tur| '' āhi­ta­sī­tkṛ­ta­vi­bhra­mā|
abhi­mu­khaṃ| va­la­ti| sma| dhu­ta­sphura­tka­ra­ta­lā| ra­ta­lā­la­sa­yā| va­dhūḥ| 81
rate lā­la­sā ru­cir ya­syāḥ 81
||he­ma­ntaḥ||
sa­ma­ya| eva| guṇo| ' 'py| upa­yu­jya­te| sa­pa­ri­ra­mbha­ru­ciṃ| dayi|taṃ| striyaāḥ|
sta­na­yu­go­ṣma­bha­raḥ| śi­śi­rā­ga­me| yad| ' aka­ro|d' aka­ro­ṣṇi­ma­go­pa­tau 82
nā­sti ka­rā­ṇām uṣṇi­mā sa­ntā­po ya­sya tā­dṛ­śo go­pa­tir aṃ­śu­mān_ ya­tra 82
avi­ra­laṃ| gha­na­sā­ra­ca­yair| iva| sphu­ṭi­ta­pu­ṣpa­pa­rā­ga­ka­da­mva­kaiḥ|
chu­ra­ya­ti| sma| mukhā­ny| ' abhi­to| di­śām| ' ana­va­ro| na­va­ro­dhra­ma­hī­ru­haḥ 83
gha­na­sā­raḥ ka­rpū­raṃ mu­khā­ni va­da­nā­ny api ana­varaḥ śre­ṣṭhaḥ 83
stha­gi­ta­di­ṅmu­khahaiema­ra­jaḥ­plu­taṃ| ma­dhu­ka­raḥ| ka­ma­lāka­ram| atyajat|
tya­ja­ti| kaḥ| pra­kṛ­to­pa­kṛ­tiṃ| ja­naḥ| sapadi|| ''padi| nāma| ma­lī­ma­saḥ| 84
hai­maṃ tu­hi­na­saṃ­ba­ndhi ka­ma­lā­ka­raḥ śrī­pra­do 'pi āpa­di ma­li­naḥ ko nāma pra­ka­rṣe­ṇa kṛ­to­pa­kā­ram a'pi na mu­ñca­ti pra­ṇa­ya­pra­kṛ­tim iti pā­ṭhe sne­ha­kā­ra­ṇam ity arthaḥ 84
apa­ci­te­ṣu| pa­re­ṣu| vi­ṣa­sma­tām| upa­gtaṃ| ku­ṣu­me­ṣv| ' aham| utthi­tam
ta­pa­si| Lku­ndasm| itī|va| hasa­tkva­ṇa­nma­dhu­ka­rā­li­ka­rā­li­tam| ' abhya­dhāt 85
kva­ṇa­tāṃ bhrama­rā­ṇāṃ paṃ­ktyā­bhi­vyā­pta­tvād ittham iva ku­ndaṃ ta­pa­si mā­ghe ''bhya­dhāt_ ha­sat_ vi­ka­sat 85
da­yi­ta­kaṃ­ṭha­ga­tā| api vi­sphu­ṭa­nna­vala­va­ṅga­sa­mī­ra­ha­tāḥ| stiyaḥ|
hi­ma­ṛ­tor| uda­kaṃ­ṭhiṣato| da­yād| ' ara­śa­nair| ' aśa­nair| ja­gha­naiś| ci­tāḥ 86
Lhi­ma­rtor uda­yaḥ aśa­nair a'ma­ndam a'ṅga­nā uda­ka­ṇṭhi­ṣa­ta so­tka­ṇṭhā abhū­van_ la­va­ṅgaṃ pu­ṣpa­bhe­daḥ ara­śa­naiḥ śī­ta­va­śān me­kha­lā­śū­nyaiḥ 86
priya­vi­yu­kta­va­dhū­hṛ­da­yaiḥ| samaṃ| śi­śi­ra­vā­yu­bhir| etya| vika­mpi­tāḥ|
ku­su­mi­tāḥ| pha­li­nī­ta­ta­yo| ba­bhur| ma­dhura­sā­dhu­ra­sā­rthi­ma­dhu­vra­tāḥ| 87
pha­li­ni priya­ṅgu­la­tā sā­dhuḥ śre­ṣṭhaḥ ma­dhu­vra­tā bhra­ma­rāḥ 87
aga­ṇi­ta­pra­sa­vā­ntara­vi­pla­va­vya­ti­ka­rasphu­ṭa­sau­ra­bham| āśri­taḥ|
ali|r amaṃ­sta| ma­hat| ta­pa­sa|ḥ pha­laṃ| na­va­la­vaṃ­ga­la­vaṃ| ga­ha­ne| gireḥ 88
gi­ri­ga­ha­ne bhra­ma­ro la­va­ṅga­sya la­vam āśri­tas ta­pa­so mā­gha­sya pha­laṃ tapa­sas tat_ gi­ri­ga­ha­na­sthaś ca mu­nis ta­pa­so vra­ta­sya pha­laṃ dva­ndva­sa­hiṣṇu­tā­di sa­ma­nu­bha­va­ti pra­sa­vo ja­nmā­pi sau­ra­bhaṃ yaśo 'pi 88
dhṛ­ta­gu...rū­ṣma­pa­yo­dha­ra­maṃ­ḍa­lī­ni­vi­ḍa|pī­ḍi­ta­va­lla­bha­va­kṣa­sām|
kṣa­ṇa­da­yā| su­dṛ­śāṃ| surato­tsa­va­kṣa­ma­ta­yā| ma­ta­yā| ra­tir| āda­dhe 89
kṣa­ṇa­dā rā­tris ta­syāḥ su­ra­to­tsa­ve kṣa­ma­tvaṃ dī­rgha­ta­ra­tvāt 89
smṛ­tibhu­vā| hādi| śalyāa| ivaā| 'rpi­te| da­dha­ti| dā­rḍhyam| ' atī­va|| ca| khā­di­re|
na| ra­ja­nī­ra­ja­nī­ca­ra­yo­ṣi­tā| ja­ga­ti|| | vi­ra­he| ' 'va­ca­khā­di­re 90
ra­ja­ny eva rā­kṣa­sī tayā ca kā yo­ṣi­to nā­va­ca­khā­di­re sa­rvā eva gra­stāḥ khā­di­raṃ śa­lyaṃ kha­di­ra­dā­ru­ma­yaḥ kī­la­kaḥ 90
mṛ­ga­dṛ­śām| ' abha­vat| saha| Lva­lla­bhair| asa­ma­hā­sa­ra­tā| 'la­va­lī­la­tā|
śri­yam| ' adhān| ma­dhu| kṛ­ta­ṣa­ṭpa­dī­ra­sa­ma­hā| sa­ra­tā la­va­lī­la­tā 91
Lnā­sti la­vaḥ che­do ya­syās tā­dṛ­śī līlā ya­sya ta­dbhā­vo yo­ṣi­tām āsīt_ asa­ma­hā­sam asā­dhā­ra­ṇa­ha­si­taṃ ra­taṃ ni­dhu­va­naṃ ya­syāṃ sā ma­dhu­nā pu­ṣpa­rasena sa­ra­tā pra­va­ha­tā kṛ­taḥ ṣa­ṭpa­dī­nāṃ ra­sa­ma­ho rā­go­tsa­vo yayā sā la­va­lī­nā­ma lasatā ca śu­śu­bhe 91
kopaḥ| ka| eva| da­yi­te| tam| ihā|na­yes| tvam
āliṃ gatā| 'na­va­ma­ma|nda­ra­sā­nu­nī|ti|
tenā| ''ga­te­na| la­la­nā| ga­mi­tā| pra­sā­ra|m
āli­ṅga­tā| 'na­vam' amaṃ­da­ra­sā­nu­nī­ti 92
da­yi­taṃ pra­ti ca kopo yu­ktas tam ā''naya tvam ity āśa­ye­na yo­ṣid a'na­va­me śreṣṭhe ma­nda­ra­sya sā­nu­ni āliṅgiatā sa­khīṃ ja­gā­ma na­vam a'pū­rvaṃ a'ma­nda­rasā ba­ha­lā­nu­rā­gā'nu­nī­tiḥ prā­rtha­nā ya­tra ta­thā kṛ­tvā ...te­nā­li­ṅgatā pa­ri­ṣv aja­mā­ne­na sā pra­sā­ditaā... 92
la­kṣmīṃ| vahantam| ṛtu­bhir| nna­gam| i ity| u udaṃ­śu-
ra­tna­stha­lī­vi­ka­si­tā­mala­ke­sa­rā­gam|
...draṣṭau vi­bhun| ni­ra­ga­mal| lu­li­te| salīlam|
īṣan| mṛ­ṣan gi­ri­su­tām| ' ala­ke| sa­rā­gam| 93
stha­lī­ṣu vika­si­tā ama­lāḥ ke­sa­ra­rā­gā ba­ku­la­ta­ra­vo ya­sya taṃ gi­riṃ dra­ṣṭuṃ sarāgam a'lake gau­rīṃ spṛ­śa­nn īśva­ro 'pi vi­ni­rya­yau lu­li­te ku­ṭi­lī­kṛ­te 93

iti śrī­ra­tnā­ka­ra­vi­ra­ci­te ha­ra­vi­ja­ye ma­hā­kā­vye ṛtta­va­rṇa­no nāma tṛ­tī­yaḥ sa­rgaḥ 3||

iti ha­ra­vi­ja­ya­vi­ṣa­ma­pa­do­ddyo­te tṛ­tī­yaḥ sa­rgaḥ 3