Jinabhadrasurijñānabhaṇḍāra Jaisalmer 408 J Jaisalmer 408. XXX FIX HEADER XXX Ratnākara Haravijaya Sanskrit in Devanāgarī script. HV-only ba and va not distinguished. 1228 Patan Peter Pasedach

[floral] || cha ||

yasyāmaravadhū dadhre madanān ṛjuhāvatāṃ| saṃgrāmakānanottālatālanistriṃśamaṃḍale|| vidyādhara¦꣹gaṇair darppād avasānaṃ suradviṣāṃ| tato 'tatītitottātīnānā nāna na nūnanā|| sa susāṃso 'susāsāsirirāraṃrārirair irat|

ekākṣarapadaḥ ||2||

sārāmarṣaṇikṛttārikaṃṭharaktahradākulā| samantapaṃcakorvvīva babhūva raṇapaddhatiḥ|| nāghyāniśata tonājo ke tucchatrapatā kayā| tatsenayā dadhe bhagnaketucchattrapatākayā|| so 'ma naṃdī dataś cakraṃ raṇaśrīnātamaṃḍalaṃ| eko 'py aneka ity ājo vicarattaikṣatāribhiḥ|| bhedenaibhaṃ raṇe tasmiṃ ravasāya kaṭaṃ kayā| ꣹ nāroci senayā tasya mavasāyakaṭaṃkayā|| daityā daityā ivoddāmadorddaṃḍabaliśālinaḥ| surāṃ surā ivānyonyaṃ vyatijaghnur mmahāhave|| viṣāṇamuśalair enam abhinaṃdaṃti¦ no rasāṃ| vyūḍhatvaṃ ke sma daityānāṃ mabhinaṃdaṃtinorasāṃ|| pratyajñāyi prasaratā vīreṇājāvadaṃtatā| nairguṇyam āśu bhajataḥ piber iva viṣāṇinaḥ|| raṇe śivā¦bhirama nāgapitaṃ nakale varaṃ| adṛśyatāsthiśeṣaṃḍa ꣹ gamitaṃ ca kalevaram| babhuḥ śrīvṛkṣakhajjūrīsanniveśamanoramāḥ|| turaṃgān_ kānanacchāyā paryāptavaṭavarṇṇakāḥ| abhāvi rabhasāṃnākastriyā mānavatāṃ tayā|| raṇadhūlyaā dadhe tasyāṃstriyāmā navatāṃtayā| yuṣmadaṃ^to5 'paratrātha bhramadignāgavibhramaḥ|| daityātmīmaṃtayāmāsa sāgaronmīnivodgataḥ| yudhi nighnaṃjayāvāptikāṃkṣi¦ṇo 'ti꣹smayācitaḥ|| sa prajñātatamo 'vy ekas tadānāhatalakṣaṇaḥ| bhīṣmo 'py asāṃtanavatāṃ vidadhāraṇadarśaṇe|| so 'bhūt_ svanaśriyābdotkamayūrāgamakṛttayā| icchayāsya bhaṭā¦ yoddhum ayū rāgam akṛttayā|| prabhaṃjano 'risenāsu tadāsāvacyuto raṇe| bhāsvān_ vapuṣi cābhāsīt_ kṣiṃ sann amaravidviṣāṃ|| sālo 'ṃśa salilollolaṃlolāsiṃ mūla꣹sāṃśalaḥ| līlālasaṃ lalā sāso 'salūsāsulū

dvyakṣaraḥ ||

ekastamarasā daityān vaṃśār iva suparvvaṇaḥ| kṣmābhṛt_ kaṭakasaṃcārīr bbabhaṃjāsurakuṃjaraḥ|| sāditānavatī¦ senā saṃyugaṃ rabhasāditā| sāditā yudhyamānena tenāreḥ sahasā ditā||

saṃdaṣṭakī ||

ghanasaṃtasamacchāyā nīlavajrāvarūthinī| tīkṣṇavartmabhir ākīrṇṇā¦ pātālorvvīva bhogibhiḥ|| sārābhāśu śubhārāsā sāratāmamatārasā| yānyānaghaghananyāyā sā matātatatāmasā||2||

anulomapratilomapāda¯

sa karttāṃtikasi¦꣹ddhāṃtaprakriyām iva tāṃ javāt| tadā vilupyajākeṃdrāmavadhīdavadhānataḥ| babhūvur naṃdino rājād āmṛgālohitā dṛṣaḥ|| na yasya pratibhātyārādasṛtālo hi tādṛṣaḥ|| sa tasya valgatā dehādasināpātayacchiraḥ| dinānyaya ivāstādreḥ sphuradarkkasya maṃḍalaṃ|| balaṃ vismayi śailāder uru dhuryatayobhayaṃ| tenāsta divyāḥ khaṃ draṣṭuṃ rurudhuryatayo 'bhayaṃ|| abhraṃkaṣatvaṃ dadhataḥ kaṭakacchāyayānvitāḥ| vibabhuḥ subhaṭas tasya senorvvīkulaparvvatāḥ| dikcakrapraṇatābhītidāna꣹vācā rurutsatāṃ| kīrttis teṣām agādbhagnadānavā cārurutsatāṃ|| āsphālya nikvaṇanmaurvvītaṃtrīkaś cāpavallakī| gaṃdharvvapṛtanā daityaiḥ sārvvaṃ raṇanalīlyadhāt|| tejo 'hṛta surārīṇāṃ manṛjjvālābhidhāvatāṃ| sthitir gatyā raṇe yeṣām anṛjvālābhi dhāvatāṃ|| sphuṭārddhacaṃdram uddāmavāhinīpātasaṃkulaṃ| maheśvaraśiraśchāyaṃ śvasannāgaṃ raṇāṃgaṇaṃ|| viveśa viśvasāveśaḥ śaśīva śivaseśivaḥ| śaivaḥ śivośaśāvesiśivāvaṃśaṃ ꣹ ꣹ vaśī viśāṃ||

cha ||

dvyakṣaraḥ ||

dadhatkarāṃgulīgāḍhābhogīṃdrakṛtaveṣṭanāṃ| sa śaktim asurāṃbhodhi¦māthimaṃdīravibhramān|| saṃgrāmabhūmi karuṇām adadhat tāmasāvṛtaḥ| yaśo nighnanṛpucamūmadadhattāmasāvṛtaḥ|| tam abhīyus tanucchāyāmitināstritadiṅmukhāḥ| satākāvarddharūthinyaḥ kṣayakālaniśā iva|| ꣹ sa vyapādakṣatāśastāḥ saṃnayo dhāmahāsinā|

samudgakayamakaṃ kāṃcīgomūtrikāmurajālabaṃdhāś

kṛtāṃtanagarīsālavavalayaṃ ca kṛtaṃ dhanuḥ|| dadhattenātha yuyudhe taārakārakṣas mahāhave|| śubhadātā tathā daityānavaśyaṃdanave gataḥ|| tatsainikātsamīke 'tha tamūracitasacchriyaḥ| kṣeptuṃ jagattrayāpāyasamareṇa ivācalāt|| śaśikeśāṃśako 'śūkakauśikīke śiśuḥ śukī| śaṃ śaśākaikaśo 'śokakekīśākāśakauśikaḥ||

dvyākṣaraḥ ||

lakṣmīḥ ṣaṭcaraṇacchāyāśobhīty asurasainikaiḥ| dadṛṣe tasya vaktrāṇi padminīvāvitasthuṣī|| manvānāsta ṣaṇaiḥ saṃkhyaite purastāt puraṃ jitaṃ| tejo 'rkkam iva bibhrāṇaṃ tepurastādṛpujitaṃ|| sudarśaraśrīdviṣatā sa cakribhuvam aāśritaḥ| śirāṃsi pīvaracchedaskaṃdhacakrāṇi śātayaṃ||7|| śūrīśaśiśurāśāśrīrorāṃśurararārarau| śarīrāḥ śīśaraiḥ sārā viśaśīrariśaḥ śamaṃ||

dvyarakṣaraḥ||

upasaṃgā iva gatāḥ kriyāyogena śūnyatāṃ| āsaṃstasya hatā bāṇair aprāptagatisaṃjñikāḥ|| spṛṃhāṃ kenākarot tasmai sajjātīyāya sāravān| taccamūṣadviṣaḥ saṃkhye sajjātīyāya sā ravān|| tam atyair ketumālīti ravāṃjanamalīmasaiḥ| anvīyamāno ditijaiḥ prāvṛṭ_ kaṇa ivāṃbudaiḥ|| kṣunnaṃ tena samudvartma tadīye dānavarttibhiḥ| vyaroci ca gajaiḥ saṃkhye tadīye dānavāarttibhiḥ|| tadāsau vīrakopātuśubhalakṣmīparigrahaḥ| ṣaḍjanyāsata bibhran mukhāni gayam a¦bhyayāt|| vidadhe nighnatā tena tamastārābhinādayaḥ| tatsenayā śaraiś cakre tamastārātināyadā|| udasāhi sa saṃhārasahasrakarabhāsuraḥ| yuyutsāsāhasotsāhaśā¦libhiḥ sahasāsuraiḥ|| kekīrako 'kukārākaḥ karikākārakārikak| kairākekarakairākonarokaikarukorukaiḥ||

dvyakṣaraḥ ||

pātārakāṃtasthitispaṣṭadṛṣṭavṛṣṭabharaujasā| sa śakyā dīprayā hāralatayā ca śriyaṃ dadhau|| cetasā baddharoṣeṇa mānināgaganāminā| tato raṇabhuvaṃ caṃḍī tāmatā ca mitāmitā||

yukpādapratilomaḥ || caturaṃgarathapāṭhaḥ

tannikṛttaviparyāsaniviṣṭagrīvatāṃ gataḥ| adṛṣṭacaramājo 'śvas taṭaḥ pakṣam ivaikṣataḥ| nābhācchrutir ivāhīnā sadoṃkārata¦yā na yā| adohi bhartu saṃgrāmasado 'ṃkāratayānayā|| sāmapramāṇaniṣṇātair aśūnyā bhaṭamaṃḍalaiḥ| niṣadyeva tadā mṛtyo sphuṭadaṃṣṭrā cakāsatī|| reṇurororuṇārṇṇorurā¦ṇāraṇiraṇūraṇaiḥ| nārānaiṇāriṇā rīṇā| raṇenā rīraṇāriṇā||9||

adhāravāṇaṃtāṃ vairiramaṇīkucamaṃḍalaiḥ| sārvvaṃ dadhānā daityaughānavetya sadṛśātma¦naḥ|| sāratārahitāvyāsā sā vyā kṣata¯sādhvasā| sadhvyasādharmyadhīrāsā sārādhītiratā rasā||

saptadaśākṣaraṃ padyaṃ ||

raṇasiṃdhuṃ sumanasāṃ tadānīm uttitīrṣatāṃ| sāritrā¦sakṛdutkṛṣṭākarṃṇāṃtā naur ivābhavat||

vāditā tarasā bhīmā bherīṇāṃ sakalā tatiḥ| sāditā tatra sāyāmā sārīṇāṃ sabalā gatiḥ||

gomūtrikābaṃdhaḥ ||

tasyākṛtasya¦ saṃgrāme vajranābhasya bhasmasāt| tadāta eva tadrāsīdaryasyāṃdaḥ suradruhān| rathamardo bhuvastasyā natatsthāvatarāmadāt|| anarjitavapuḥ sāpi na tasthāvarā madāt| aṃbhodharacchavīnvārāśobhāṃ ca yudhi bibhrataḥ| vājino vāhayāṃ cakruḥ kṛpāṇāṃś cāvikābhaṭāḥ| tāyamānaghanacchāyā yācchānaghanamāyatā| nālpakapratimāsthā꣹su susthāmā¦tiprakalpanā||2

anulomapratilomapāda

saṃyuge 'nargalā| sthāmapātitagrahatārakaiḥ| yugāṃtotpātade|śīyaina sāsahyata dānavaiḥ||2 kṣatārkkaruk_ tayā dadhre tadāśvasitamā navaḥ| tadrūpa vīkṣya ko na sya tadāsvasiti mānavaḥ|| jayaśrīrabhasākṛṣṭiprasāritakaropamaiḥ| savyāpasavyanikṣiptai꣹꣹nighna|tī vidviṣaḥ śaraiḥ| yā hatārigaṇājasramavadātā na suṃdarān| yātā gajamadānaṃdahariṇāsravatāsurān||3

samaṃjasabaṃdho gūḍhāvaślokaḥ ||

tayāghāni ruṣā vajraketuḥ ketur divaukasāṃ| vikiraṃtyā raṇe dṛṣṭiṃ kṣayolkāpuṃjavibhramān|| māyāmūrttidviṣaḥ saṃkhye sāsrākṣīdamitāyudhā| tatsenā ca bhayā cakre sāsrākṣī damitā¦ yudhā|| dorddaṃḍadarpodrekkeṇa sāvajñāṃ carato yudhi| pramathān_ dānavānīke pāriplavāatayā sakṛt|| śāśīḥ śaṃśaṃsā śiśusūs tassāśasāśu śaśīśaśat| śaśāsāsāsu śesāsu sāṃśuḥ saṃ śaśasāśiśūḥ||

dvyakṣaraḥ ||

sahasradhā vitajyo 'pi sthitam ātmānam āhave| nināya paṃcatām eva dvi¦śaṃ māyāśatākulaṃ|| sa śaṃkhye svaḥsadāṃ śaśvadeva tārā dhanāyate| tena cakrur mmati nānyadevatārādhanāya te|| tatsaṃgrāmāṃtarikṣaṃ ca veṣīmārgapariṣkṛtaṃ| vicitramaṃḍalata¦yā vidadhāratarāṃ śriyaṃ|| gajaḥ pariṇaman_ dadhre daṃtakośamanaṃgadaṃ| dviṣatāṃ yudhi vyadhattārādattako 'śamanaṃ gadaṃ|| tigmāṃśurasasaṃparkāt_ sphuraṃtī karavālikā| kubjāpy eka¦sya saṃgrāme caturaśrāṃ śriyaṃ dadhau|| jaghne siṃhatanuś caṃḍyās sarujjitaruvāribhiḥ| kodaṃḍasphālanottālaravakātaritadviṣaḥ| yodhāstat_ puruṣatve 'pi visṛṣṭadvaṃdvatāṃ yayuḥ|| caṃḍī śenāsu kupyaṃtī sādīpiṣṭāsu rāhave| śriyamaikṣiṣṭa tat_ khaḍge sādī piṣṭāsurāhave|| suradaṃṣṭrākarālatvaṃ dadadbhir dānavān raṇe| nānārīkānanaiḥ kiṃ¦ tu pṛtanāsu na bhūbhṛtaḥ|| bhāsitānutimātrāsu sanyāsaikaratā śutā| nāṃganāśarasaṃsthāsu sā yātā kṛttivāsasā| sāsavāttikṛtāyāsā susthā sarasanāṃganā| tāsu tārakasainyāsu sutrāmātisutāsitā||2

anulomapratilomaiḥ

tatra sphuṭarasaiś citraiḥ suślokavinibaṃdhanaiḥ| anekasarggai saṃgrāme mahākāvyāyate¦ bhaṭaiḥ| rājitānumatāvāraravā tāmasakāyasā| sāvakāsarasārāvavarā sāranutājirā||

asaṃyogākṣarāmekapāṭhanaṃdikāvarttavadhāḥ ||

ketanāṃśukaśītāṃśu rathaplavakṛtāspadaṃ| saṃgrāmajaladheḥ pāraṃ pṛtanāsvarimaṃḍalaṃ| ślāyāsasu saseyāsu sāyasāsu yiyāsu tat| sāsismāsūyayeyāsu seyāyāsususūḥ susat||

dvyakṣaraḥ ||

tayā¦ kārmukamākṛṣṭaṃ nāśāraṃbhe suradviṣāṃ| dhudadārayadoṃkāram iva kreṃkāram āhave|| yo 'nukurvvan_ mṛdhe dharmmanaṃdāmodararaṃ jitaḥ| na kenacidviṣābhīkṣṇamānaṃdāmodaraṃjitaḥ|| sa tayā nāgam ārūḍhe vipāṭhair vvisarīkṛtaḥ| babhrāma gahanāgāve grathatatva ivāhave||

naiṣkuryeṇa raṇe caṃḍī samagrāvā savājibhiḥ| nāsahyatāribhiḥ śakyā samagrā vāsavājibhiḥ| anyonyayodhanaḥ smarvvādurbbaraḥ prasarodburāḥ| tāmabhīyustamaskāṃḍakalolā iva ye dviṣaḥ|| tāṃcchitāsaravitrāsā trāvirasatācchitāṃ| sādhva¦sāvahitāyāsaṃ saṃyātā iva sādhvasā||

anulomapratilomapādaḥ pādātyaṃtayamakaṃ ca ||

śriyaṃ catrīyamāṇena caritena dadhatyasau| sajjātirekāmaṃśeti surairāsūyam āhave|| jayajāyuyujo yujjijyāyo yojyajyayejyayā|| yājyāyā yuyuje yeye 'yeyayā yājajāyayā||

dvyakṣaraḥ ||

bibhratī hetisaṃdohanaḥ krau¦kraughākulatāṃ dviṣaḥ| veleva pṛtanā viśvakṣayovṛttasya toyadheḥ|| sā dadhatyānanaṃ tulyamaghāni vidhunānayā||

parācīnaṃ vidhāyāsu sainyaṃ samaradurdamaṃ|| sāṃjasoja¦sikasyārādhūmrākṣasyodajāsayat|| raābhā vivibhārāsā rājitāgagatājirā|| tātājite tejitātā vigatena nate gavi||

sarvvatobhadraḥ ||

natānaāmanatānāṃ ca samaṃ vyavajahāra sā| nināyorjityamekeṣāmanyeṣāṃ jīvitaṃ kṣayaṃ|| ahanyata balaṃ teṣāṃ sadā nagajayā tayā| reje vīravarūthinyā sādānagajayātayā| ꣹bibhratī subhaṭenoccair ākalpasthiticārutāṃ|| āliṃgyata raṇe kīrttiḥ svarganārī ca tat_ kṣaṇāt| tāṃs tathāviślithanmaulibandhān āhitavepathūn|| vīrā^sannapātatvād asārāt sākṛtāhave| tārottā¦ratarī tīratarutorītiruttarāḥ|| tītītārātirātoru taratātiruttattiraḥ||

ekāṃtaritadvyakṣaraḥ ||

vaiṣṇavī samarekrīḍāvihāraikayavasyayā| gadayā daityalokasya śirāṃsi yudhi bhiṃdatī||7|| dviṣataḥ surasainyāni marāṃci trāyate sma yā| sā babhāra śriyaṃ saṃkhye parāṃ citrāyate 'smayā||

kālarātriṃ yavenā¦straparyastakulaparvvatāḥ| vapuṣābhraṃkaṣeṇātha bhītidā suravidviṣāṃ|| jānujenānujānī jānānājānananeja|naṃ| nijājinenājijājau jānānūnānajījanat||

dvya¦kṣaraḥ ||22

bhramayaṃtyā jvalacchūlaṃ māheśvaryāstadābhavat| nabhaḥ puratrayaploṣaśikhineva pisaṃgitaṃ|| adabhrabhītide 'niṃdye dakṣamānacchasādi¦ni| bhramatatagamāsāde hīnatatvamagacchati||

arddhabhramaḥ ||

samare lakṣabhadrāś caketumāle nirargalaṃ| tasminnavaninirmāṇavibhāga iva durggame||

samaṃjasabaṇdhomūḍhaślokaḥ ||

ratnākṣamālā bibhrāṇa raṇaśrīmaṇimekhalāṃ| brāhmī saraṇasaṃraṃbhavibhramā śriyamāsadat||

aprāptāṃ saṃyuge prāṃśuketudaṃtini śātutāṃ|| kurvvatī viśikhaistāṃ sma ke tudaṃti nisā tutāṃ|| anyatra yudhyamānaiṃdrī daityānāṃ hṛdayāvidhāḥ| kṛtamārgaṇakṛtyāsīt sahasreṇaiva cakṣuṣāṃ|| gīrvvāṇajanataābhyetya tuṣṭāvasarato 'nu tāṃ| dviṣo vīkṣya raṇādbhītyā tuṣṭāva sarato nutān|| bibhratī ratnakodaṃḍapariveṣavibhīṣaṇaṃ| sodvṛtārikulotpāta|caṃdrabiṃba¦m ivānanaṃ|| ralīlolārirallālīr līlālūrairilallalāḥ| rolollalairarālailīruraroronirīrarat||

dvyakṣaraḥ ||23||

śikhaṃḍījitapiṃcchaśrīnamravaktrena kekinā| uhyamānā jvalacchaktiḥ kaumārī raṇamāsadat|| vinirdhūtaravidyautāmahnoṣṭāśāṃtareṇunā| gāṇasainyena sā lakṣmīmahno 'ṣṭāśāṃtare 'ṇunā|| bibhratī saṃyugotpātamaholkāmatanuṅ gadāṃ| sasaṃkhapadmakobīre vaiṣṇavyāḥ śriyamāsadat|| dviṣacchiraḥ kārmukaughaiḥ sāraṃsta na na tāpadaṃ| sāṃdhakārā diśaḥ sarvvāḥ kurvvatī raṇareṇubhiḥ|| tāmabhīyāya garjaṃtī yā tadā vṛṣaparvvaṇaḥ| natayā senayā tatra yātayā nuttayā tanu| nutayātarayāviṣṭapāta¦yā senayānvitā||2

murajabaṃdhaḥ ||

kṛtānubaṃdhām utpaśyanvāgneyīn dhāraṇām iva| jagatkṛtamivairlokaḥ sarvvam evātra bhasmasāt|| karisiṃdhutatiś cāru¦ ruṭakacchā yayādhikaṃ| bhinnārer yas tadā reje kaṭakacchāyayādhikaṃ|| kṛtapuṃkhe 'pi saṃgrāme daityaloko nirargalaṃ| saṃprāpya sa nyavarttiṣṭha yāmyāṃ yamapurīm iva||

kīrtti¦r yajñe samīkeṣu navaiva svatayā tayā| bhrukuṭyā mumuce cāsau na vevasvatayātayā|| yudhi kṣayaghanasyeva vidyujjihvasya garjjitaḥ| pratinādacchalenāsā bhītā iva cucukrusuḥ| dadhau dhiyā samanneṣu yayā vairāvatāṃsatāṃaṃ| vigarhya sa tayārūḍho yayāvairāvataṃ śatāṃ|| tejasvimaṃḍalasyārākurvvannaṃtarddhamāhave| abhraṃkaṣevapuḥ śrīmān_ sa tadāstācalo 'bhavat|| taṃ cireṇa gatāyāsā samāyāpakṣapātinī| nītipā kṣapayāmāsa sā yātā gaṇaveditat||

anulomapratilomārddhaṃ śaktibaṃdhaḥ ||

anāropitabāṇena bāruṇā dhanuṣā kṣamaṃ| nijamaṃḍalasaṃsthānacāruṇā virarāja sā|| lālitailīlatālātā līlālalitatātatā| tālottālā tilatulāṃloletālulitālitāḥ||

dvyakṣaraḥ ||3

vispaṣṭasuṃdarasitā daityasenākumudvatī| tīkṣṇair aṃśuśaravrātaiḥ saurī ca samabhūkucat|| śātaṭaṃ¦kāḥ pramādena hīyamāṇā raṇājire| cāpaṭāṃkāranādena sātimānā raṇājire||

kāṃcībaṃdhaḥ ||

cāpam āhavasaṃraṃbhāt_ karṇṇāṃtākriṣṭicakritaṃ| vāyavyaā bibharāmāsa nijamaṃḍalavibhramaṃ|| viṣehe senayā saṃkhyasahā sā sātaṭaṃkayā| rundhānayā ripor bhūmnā sāhāsāśātaṭaṃ kayā|| niḍaṃcayaṃtī sārddheṃdumaṃḍalāmaṣṭamīniṣāṃ|| sa dīpraparaśuḥ saṃkhye śriyaṃ vaināyakī dadhau||

anulomapratilomapratilomapādaḥ ||

sārddhacaṃdrasaravrātaiḥ śarīrāṇi suradruhāṃ| cakārānalakānyājo vadanāni ca yoṣitāṃ|| svanaśriyā dhvanadyovaiḥ sā garīyasyamā yayā| sā jigāya dhvanaieḥ krauryā sāgarīyasya māyayā|| tāmatyapuṃkta yāsaṃkhyāsaṃkhyāvadbhir vṛtā bhaṭaiḥ| sūciromṇaścamūrdhnādaiḥ sūcitaḥ pralayāgamā| bhāsoddhātatrabhavanā sādimāyādasevitā| sāsahastatayāśāṃtasā꣹rā hita¦savidyutā||

prastāraślokaḥ ||

sahasā ditasenāsā tayāse sāhitadyutā| yātāvisrastasārāddhā sabhāmā tadanaṃtavit||

etad utthaś caturaṃgaśvapadapūraṇa¦ślokaḥ ||

ruṃdhatyā kukubhaḥ sarvvā vikarṇṇarapyajihmagaiḥ| senayā vṛṣasenasya saṃgrāmāgrabhuvastadā||2 līlāyāyiyayūllolayeyayā lāyalolayā|| ¦lolūyayālīya lulāyāyilayaṃ yaye||2

dvyakṣaraḥ ||4||

sarākṣasapurīdāhalagnamārutavibhramaḥ| vyajṛṃbhata surārīṇāṃ pādapāditatoraṇaḥ|| śaktī vahaṃto śaya¦sā navāḥ yuyudhire citāḥ| caklamuścāsurā bhītyā na cāyuyudhi recitāḥ|| divaukasāmathoddāmavegadaṃḍāhatā bhṛśaṃ| vineduḥ paruṣaṃ bheryo virūthinyaś ca saṃyuge|| sasāra pṛtanā nānā dhunānāriṃ sasāhasā| satarjanaravāsphoṭadhīrayodhagaṇāsurī|| ꣹

sīrabaṃdhaḥ || śaktabaṃdhaś ca ||

divo 'vatīrṇṇeva bhuvaṃ jagatpralayakālikā| vārāhī malinacchāyā prabhāṃ bhānoratastaran|| yudhi cakraṃ dviśāmāśu nīraṃdhrasamayaṃ ciyat| akṛtāṃtodanirmuktanīraṃ dhrasamayaṃ viyat||

sthirājirapyasthirājisārāpratimayā rucā| cāmuṃḍā baddhavairā sā jitarātir mṛdhe babhau||

musalaṃ ||

raṇe suradruhaḥ sainyaṃ tadāsa marutāṃ gaṇaṃ| raṇasya ca śivā bheje tadāsamarutāṃgaṇaṃ|| kṛtāṃtaveśmapadavīvibhramābhirmahāhave| surāsurageṇā jaghnur gadābhir itaretaraṃ| senāpa¦ryastanārācacakrasārājitāsurā| rājarājasya dānāṃbuviṣyaṃdakaṭakuṃjarā|| rāsabhinnanabhoraṃdhradiṅmukhā sā raṇājire| reje 'strasāra sānaṃdaharāśriyamapāśritā||2

ślokadvayena khaḍgabaṃdhaḥ ||

āliṃgitā yudhi prājyasārvvarāgatayā śriyā| gaurīva yudhyamānāsīdāparṇṇā svāminaś camūḥ|| saṃyuge 'tisahasrāṃśunavadhāmarṣitāpibhiḥ| nādīpyatāsuraistatra na vadhāmarṣitāpibhiḥ|| vahnijvālāpiśaṃkhorddhvakeśairyātubhir anvitā| laṃkeva nairvṛta reje yudhi trāsakarī dviṣāṃ|| tadraṇaṃ reṇurūpeṇa nā¦moci tamasā varaṃ| yatrākṛtatarāṃ sūro nāmocitamasāvaraṃ|| uromaṇiśriyā sorivibhramaṃ yudhi bibhrataḥ| avipannapuraskāra rejive| guravo gajāḥ| vidviṣaḥ sa¦mare 'nanyasamāyāsayamānayā| aghāni rauravī senā samāyā sayamānayā|| kalāpaśobhāṃ vibhrāṇamathasādyā śikhaṃḍinaṃ| nāgair iva raṇādbhītair vineśe dānavāhibhiḥ| sphuratkiraṇaratnaughataḍiḥ kiraṇakadhuraḥ| meghanīlo 'tha saṃgrāme prāvṛṭ_ kāla ivābabhau || 168 ||

atālavyaḥ ||

śaravyālapraṇavatāṃ dadhato raṇamūrddhani| kṛ¦tapuṃkha bhaṭāstasya mārgaṇāś ca virejire|| yena vyadhāyi na svargo nāśakrodhānuṣaṃ gataḥ| śakraurye śabdamatanonnāśakrodhānuṣaṃgataḥ|| tīkṣṇaśalyanakhāgrābhir mārga¦ṇāṃgulibhiḥ kramāt| yudhi gīrvvāṇasenāyāḥ patrabhaṃgaṃ vyadhatta saḥ|| ākṛṣṭadhanuṣo dūraṃ jyā yasya dhvanitānavaṃ| tenājaudviddhamūrttinye jyāyasyadhvani¦ tānavaṃ|| saṃkhye balibhujaṃ tatra navāyasam api krudhā| abhyāpataṃtaṃ| taṃ vairipṛtanā na visehire|| saṃraṃbhaḥ sa babhūvāsya sāravairivadhe navaḥ| valgitaiḥ tatrasuḥ senā sārāvairividhenavaḥ|| asahyo 'pi mahīkṛtvaṃ balatatro 'py asīritāṃ| akūṭātmāpi tuṃgatvam adhattādbhutavṛttayaḥ| nānenānilalolena līlollolena lolinā| nunnānūnānalenailīlūnānananalena ne||

dvyakṣaraḥ ||75

arddhacaṃdranakhanyāsair atiyogapaṭīyasā| abhāji bhūmnābhīkena senāsīmaṃtinī dviṣaḥ||2

viśeṣakaṃ ||

khaḍgasyānukṛtakrūrapātālas tasya sādhutā| kṣmā cāsīdiṣubhir bhinnapātālās tasya sā dhutā|| saprastāvairiṇe tasya karāgraiḥ pratihāribhiḥ| sāmaja^tva6sya sadṛśaṃ vyadhīyata viṣāṇibhiḥ|| surastrīṇāṃ dviṣo bhagnakalāvatikalāvati| nipetus tatra tigmāṃśuvibhāsinivibhāsini|| anena mukhatāṃ bibhrat_ karttātra yugapaddhateḥ| dviṣato saṃprahāre 'śāvekakaḥ¦ kamalāśanaḥ|| vāyavīyāya vāyavyayayuyājyavyayāya yaḥ| vyeyo vayovyayāyaiva yayāvarayavī yuvā||

dvyakṣaraḥ || yugalakaṃ ||

siṃsagrāma¦yiṣus tena baddhāmarṣārimaṃḍalī| saṃgaraṃgaram udgūrṇṇaśastracchāyāṃdhakārita|| yājarāpattadākṣodadakṣodātuparājayā| sāṃjanāmagatāghāni nighātāgamanāṃjasā||

anulomapratilomapādaḥ ||

citramakṣaṇikasyāpi tat_ kriyā pratisaṃyuge| paryāyayogamadyādyaṃ yadvirodho 'sya nābhavet|| raṇo 'bhūt spaṣṭasaṃghaṭṭarathadānavanāyakaḥ| vīrabhadrasya saṃgrāme yujyamānasya nirbharaṃ|| sehe na prasaro daityaiḥ kṣayavāyor ivādribhiḥ| vidadhus tatra saṃraṃbhaṃ sūratāpini tāpini|| dviṣaṃto yudhi sā¦ṭopadānavarttinivarttini|| dadṛṣe 'nyatra caṃḍeṣaḥ śūlaṃ raṇarasollasaḥ| bhramayannanalajvālātāpasaṃsodhitāṃbudhi|| yo hartuṃ samare bhītāsapalālasamānasaḥ|| paśyatyarica¦mūr dagdhuṃ na palālasamā na saḥ| cakṣur vvikṣipya rūkṣāgrapakṣmaparyaṃtapāṭalaṃ|| tasthārddhakhaṃḍakodaṃḍacaṃḍadorddaṃḍamaṃḍalaḥ||

yugalakaṃ ||

sa cakāra camūr yuddhe matimāna¦vamā yayā| visiṣmeye tayā viśvamatimānavamāyayā| dadhatyā sthitam ārūḍhabhogibhadraśriyākulaṃ| saṃprahārabhuvā tasya malayādhityakāyitaṃ|| sa¦ dikṣu yaśasā lokāmavācyo 'ṣṭāsu raṃjayaṃ| vipracitteḥ samīke yasainyam abhyāpatat_ krudhā| dadhanmūrttīḥ sadṛktistrastrimūrttiḥ parameṣṭhinā|| madamedodududdāmadāmāmodaṃ mudaṃ dadat| mamādimamado duddamadamodadadīdayat||

dvyakṣaraḥ ||

prahrādamṛtanācakraṃ hradair mukharatād diśaḥ| sa tārakagaṇenoccaiḥ saṃprahāre himadviṣaḥ|¦ tato rasādaśāṃtena daśāṃtena kalāpinā| kalāpinā tadāsevi tadāse vitaraurasā||2

kare parivrāja iva pradhane 'dhikamaṃḍalau| niśākarasahasrāṃ¦śū daityātkrodhānijaghnatuḥ|| daityacakram abhūd bhagnaprabhāvaraṇamaśvi taṃ| iṃdoś ca maṃḍalaṃ sāṃdraṃ prabhāvaraṇamaśvitat| apūryaṃta yudhi spaṣṭasaṃyugotkarṣabhairavaiḥ| kakubhaḥ prāvṛṣīvātha tridaśāsuramaṃḍalaiḥ| śriyaṃ daityādhipāḥ sainyairāsadaṃḍāmarocitaiḥ| dadhadbhis triṇatāṃ coccairāsadaṃḍāmaroci taiḥ|| tarasāmalakīnāśaśūnyāṃ śarabhadānavaḥ| saṃgrāmorvvī vyadhattātha himaśailataṭīm iva|| sarvvātmanā raṇe tasmin_ vatāmasamaṃjasā| tenāvesi dviṣāṃ senā navatāmasamaṃjasā|| āmardakṣastamabhyāgānnavāṃjanamalīmasaiḥ| anvīyamāno ditijaiḥ prāvṛṭkāla ivāṃbudaiḥ|| sa mārgaṇagaṇaṃ dūraṃ mastaṃ bhīdasya totratāṃ| saṃgrāmakāriṇaḥ prāptamastaṃbhodasyato 'tra tāṃ| pāriplavaharivrātaivaijayaṃtyacchanirjharaḥ| rarāra kūbarī ketor maṃdarādrir ivāhave|| so 'vaikṣitiṃ dviṣāṃ tasmai navācāmaṃtiko sthitāṃ| prāptaṃ yodhaṃ śivaughā śma navācāmaṃti ke 'sthitāṃ| pisaṃgajaghaṭā gurvvī urvvīdharagurūnnatāḥ| babhāra kālamuśalo raṇamūdhni yatārthatāṃ|| lalāṭe¯¯¯suṃganāsauṣṭāpadamāyatāṃ| śaraṇorvvīmanātīnāṃ nāsauṣṭāpadamāyatāṃ| tataḥ krauryordadher dīrghaiḥ śrotobhir iva mānināṃ| nistriṃśair vyāptadikcakramatyair dhūrjaṭir āhavaṃ|| durutsahatvaṃ saṃgrāme na vāhinyā sa kṛcchrayaṃ| virarāmāsurāmāsu navāhinyāsakṛcchrayaṃ|| sakṣveḍakamathā pramathāstadvaidagdhī sadāsadaṃ| saṃsārān niḥsasāroru sa sūrirasisārarut| sasārorasasīrīrāṃ sariraṃ rāsasūraraṃ||

yugmadvyakṣaraḥ ||

nityāṃjanopayogeva nayanānīva vidviṣāṃ| nirjitāmananirmmāni ye¦na straiṇāni cakrire| sa pureva jaṭobaddhasāravāsukirātatāṃ|| babhārārātisenāsu sāravāsu kirātatat| vahnigarbhacamūryāca sarvvalokābhibhāvinī| trilokīsarasīkṣobhākareṇa harahastinā| hariṇor iha sākaṃ sā sāyāsā vihatā gavi|| vibhunā bhuvi sārāsā tuṃgā tu nihatāhani||

prātilomyena sa evārthaḥ || yugala¦kaṃ ||

līlāluṃkhitapuṃkhasthapatramarutāhave| saṃdhukṣayayadbhir vviśikhaiḥ pratāpānnimivoddhatam|| śiśuṇā śaśinānāṃśunāśo 'mūno niśo 'niśaṃ| nāśānanāni nānāśo nauaiśāno nānase sanaiḥ||2

dvyakṣaraḥ || yugalakaṃ ||

sanmātrācyutakaṃ tasya ꣹ saṃprahāramahītalaṃ| spaṣṭāṃdhakaśriyaṃ bibhratkrīḍākāvyam ivābabhau|| muṣṇaṃtaṃ jīvitavanaṃ sa vyaṃsakusumākulaṃ| trailokyapralayotpāda¯¯śa iva nirgalāḥ|| yudhi ketumatī¦n_ dūrād āpayaṃtī śarair dviṣāṃ|| itai śātitāśo 'tītāśī śiśuśītāṃśutātataḥ| teteśitāśitāśātaiḥ śataśo 'tutu tāḥ śataiḥ||

yugalakaṃ ||

samavarttipurīvāthā viśikhāvalaśobhinī| vyasīryāt tārakaṃ prāpya vajrabāhuvarūthinī| tadā kṣaṇena vīryasya samadāḥ sahitaḥ padaṃ| reje stutanayaḥ sākṣānnayavedī kṣitāyataḥ|

mātrāpahāraya¦theṣṭābhyāṃ ślokadvayaṃ||

manorathasurārīṇāṃ viśliṣṭananukūbaraṃ| ślathaś cakraṃ cakārājau vajranābhaṃ ruṣotthitaṃ| yamamāyāmayāyāmamāyī mamamayo 'yamaḥ| yeyo 'mā¦yamiyāyāmumayeyayamayomayā|

dvyakṣaraḥ ||

tasya veṇīlatā tena saṃgrāmādapasarppataḥ| ayaśaḥpadavīvātha dadṛśe pṛṣṭhavarttinī| tatra sunmaṃḍalībaṃdhais tasmiṃś carati tadbhaṭāḥ| te kṛpāṇakṛte vyānivyātena niṃditāṃdini||

triśikhabaṃdhaḥ |

triśikhena śiraploṣacihnenevāyudhena saḥ| sūcilomāmamāyāṃtaṃ pratilomaāgatidviṣāṃ|| vividhāvivadhe vīvā vividhevā vavāvadhiḥ| dhīvāva dhīvadhī vidhai vivudho 'vavīt||

dvyakṣaraḥ |

niraghāṇa raṇāsenām asau duścavanā balaṃ|| aśeṣasuranā¦tho 'pi vipulomātmajādaraḥ| yaś cakāra dviṣān_ kupyan_ vāktrāsavatāṃ sabhāḥ| nājo nātiṣṭhate nyāyānavaktrāsavatāṃsabhāḥ|| prahāramūrcchayā bibhradākulatvaṃ tam anyataḥ| ketubāho raṇe sainyaḥ sapasyannīlalohitaṃ| garāgarorasogrorāḥ gaurīnāgī gurur girāṃ| gaurāgurugirīrāgau gaurarerururogaruk||

dvyakṣaraḥ ||

sanāgarājakaṭakaḥ saguhas tuhinojvalaḥ|| tuṣārādrir ivābhāti yo himānīśatāspadaṃ|| yo bhāti prajñakotkarṣād akṣayajñānalābhayā | dṛśā ca saruṣā dhvastadakṣayajñānalābhayā|

nānādevakulākīrṇṇaṃ sadharmmasthiti tatraṇaṃ| citrarathyākulaṃ bheje kṛtāṃtanagaraśriyaṃ| dviṣaṃtaṃ vratasenākaṃ nākaṃ yudhi śarair nayat| dadhatseṃdukalaṃ nākaṃvākaṃpiṣṭamanāka¦sau| tasyoccaiḥ saṃyuge tasmin_ navāridamano rathaḥ| saratkāla ivābhāsīsaṃcariṣṇunarargalaṃ| somo 'sāmasumāṃsāṃsa smomasomo 'samo 'simāṃ| samamāṃsamamīmāṃsamāsa¦ sumāmasūḥ||

dvyakṣaraḥ ||

sa vīramurajoddāmagarjjaḥ śīkaravarṣiṇaḥ| gajadhārāgṛhā rejus tasyāḥ śūnyāḥ kalādibhiḥ|| tadvapuṣkaraṇāsevi sajjaṭaṃ karavāribhiḥ| dānavānāṃ kasā sainyaṃ dānavānāṃ yuyutsu sat|| senayānugataḥ saṃkhye sarasvāni ca velayā| bhūyo yo 'bhayayāyībhyo bhūyo yo 'bhībhayo 'bhayaṃ| yayābhibhūya bhūyo ye bhā꣹bho 'bhī¦yāya bhāyayat||

dvyakṣaraḥ ||

yasya saṃhāraveleva dalayaṃtī bhṛtaḥ| nāsahyatāribhiḥ senā bāhusālibhir apy alaṃ|| yasya senā diśo daityādanavibhramadaśeocitā| yenārinārī vidadhe na vibhramavaśocitāḥ| trividhasyāpi haṃtātha ꣹ ꣹ svasadhvāṃta garīyasaḥ| saṃgrāmagagane bhāsvān_ tejasāti durutsahaṃ| daśāśādeśadādeśaḥ śaśadaṃśadaśāśidoḥ| deśī śaṃdadadāśūdaidurdaśuśaśido 'diśān||

dvyakṣaraḥ ||

tena sajjaghaṭe sārddhaṃ tatsenāyugapaddhatī| vivarttayan_ kālaketuḥ kālacakravadanyataḥ| pidadhurmārgaṇāstasya tamīśaṃ kāṃcanocitāḥ| cchāyayā na vyadhuvyomni tamīśaṃkā ca no citaāḥ| dadhatā śūnyatā śaśvat_ śainyena pratiyogināṃ| asaṃgaradhiyāyāte yasya nākatalāyitaṃ|| śaravṛṣṭiṃ dviṣaḥ prāptaṃ sa viśehe tu tāmitaḥ|| sphuranmaurvvītaḍiddaṃḍas tarkkodaṃḍa¦ghanāghanaḥ| sapṛṣaṃkaḥ pṛṇādena rājahaṃsānavivyadat|| agnānugenānūnānūnāgniguṇanenānugāninā| nūnaṃ nāgānugenenena gagane gāṃ nagānagāt||

dvyakṣaraḥ ||

śaraiḥ pūrayatā guptā nibhunā harivāhi|nī| vyaśnuvānā diśaḥ sarvvāstarasainya suketunā||2 samāraṇe samagrāse 'samāgrāse 'samā raṇe| surāriṇā samānebhāsamāne surāriṇā|| sa saṃgarāṃgane bhaṃgaparādīnamataṃgaje| araṃgaketunāraś ca suramaṃgalagītinā| nādinādīnanodena ninādenaina nādinā| nādi nānunude nena¦na nūnaṃ nādinādinā||2

dvyakṣaraḥ || pādādyaṃtayamakaṃ ||

tenānāyi pratisrotaḥ śastrair aghaistimirāśibhiḥ| vāhinī visphuratkūlakuṃjarājiḥ saparvvaṇaḥ| jaghāna ca vinighnaṃ taṃ vinighnaṃtaṃ sa bhāsuraṃ|| sabhāsu raṃjayannākaṃ jayannākaṃpivigrahaṃ|| durggaśālam ivārāti sacchedakramaśīrṣakaṃ| kurvvan_ stat_ subhaṭāḥ saṃkhye javādāpatato 'tha saḥ| jujūre rājarājājirorujārjjirajo rujaṃ| rarājājo rurūrjarjūreje 're rurunājirut||

dvyakṣaraḥ ||

tatsenāyāḥ prahananaiś cetohāri sururdruhān| raṇaṃ tadāsīt_ kṛ¦tibhiḥ parīra ratasaṃnibhaṃ|| niryaṃtyā jvālayo hete sa bhayānakayāśritaḥ| divokasāṃ dvisadbhītyā sabhayā na kayāśritaḥ|| pratyastraśastrasaṃdohayodhī yodhābhinaṃditaḥ| śikṣāviśeṣam akṣuṇṇaṃ darśayannāhavāṃgane|| hārihārahiranhohirāho rehorihā hareḥ| haro haroharāreho roruhoruraho 'hahī||

dvyakṣaraḥ ||

tadā krūra¦balopetaṃ rarāja bhaṭamaṃḍalaṃ| yudhi sauryāhitāṃ citralakṣmī vṛṣṇikulopamaṃ|| samadānagajāmardī samadā nagajāmadaḥ| vairirājaparāmarśī sa rarāja parāmayāḥ||

bhūṇabaṃdhaḥ ||

utsṛjya samaraṃ sārddhaṃ sābhimānena dānavāḥ| amāṃto dikṣu bhūyastvād atha kāṃcanabhūbhṛtaḥ|| idurdāradordrudaraduddūrodāradīradā|

balo bhaume 'rkasacchāya sa kalāsavadābabhau|

samaṃjasabaṃdho gūḍhacaturthaḥ |

saṃvarttakaghaṭāghoraghargharojitagarjjitaiḥ| kṛte tadānīṃ saṃgrāme sahasā dānavādhipaiḥ| sā ganāpakṣaye kṣmābhi ca sthā¦varāviratātibhī| bhītitāravirāvasthā na kṣmaye kṣapaṇāgamāḥ||

anulomapratilomārddhaślokaḥ ||

suravairicamū śliṣyanvidhūmā śleṣaśobhinā| locanajvalane¦nārād vapuṣā ca virājitaḥ|| yudhi yeyāyudhīyeyāṃ dhyeyādhyeyo dhiyādhidhūḥ| yodhādhāyī dhayo yodhyaṃ dhāyyādheyādhyayūyudhaṃ||

dvyakṣaraḥ ||

sa pārgaga¦rgalādaṃḍo jayadvārasya vidviṣāṃ| avāptasalabhacchāyaṃ saraiś cakre vihāyasaḥ|| ꣹ tasmin_ kurvvati tānvairinakre 'ṃkāropitāpadaḥ| yoddhais taddhanuṣaḥ sehe na kreṃkāro 'pi tāpadaḥ|| saṃprahāratalorvyā ca subhaṭaṃ suravidviṣaḥ| ninye na tarasā yogaṃ bhūmivarddhanatāṃ gataṃ| kayā kukākukāyāyakākīkākokayākayā| kukaikekikayā kaṃ yo 'kākī kāko 'kayākayā||

dvyakṣaro yukpādayamākaṃ ca ||

praṇataṃ sa vibhuḥ sabhrūmutsasarjjakule raṇe| himavān iva sannāgavidārīracitasthitaḥ|| sāsososupipāsosī so 'pipāsaḥ sapāpasūḥ|| sapasāso 'sipāpasī sapāpasya sapā srapāt||

dvyakṣaraḥ ||

sanmukhādṛḍhamuṣṭitvarṃ dadhadbhir mmārgaṇāsibhiḥ| vibhinnacchinnahṛtkaṃṭhāc cakrire tadbhaṭair bhaṭāḥ|| kṛtakāmo 'tha gaurbharttā savyūḍhakamalāsanaḥ| bhūmidhāma pa|raṃ te¦jaiḥ śaṃbhuḥ śaṃbhur ivāparaḥ||

arthatrayavādī ||

dhatte manobhavākāraṃ karaṃ yaḥ saṃbharājitaṃ| kṣobhito bhavanāpāye vīcimān iva durddharaḥ|| savasāmavasevāsu¦ sāsāsavasu sauvavāt|| suvāsosaḥ savāssevī vāsavaḥ savasāvasau||

dvyakṣaraḥ ||

varūthinīṣu samare daityarājakṣamābhṛtāṃ| vajrāhatibhir atyuccaiḥ sauryabhṛṃgadaśāvaya¦t|| nabhṛte nitarā mūrttyā kābaṃdhyāṃ samarecakaiḥ| samaśroṇī vicakare kā vaṃdhyā samare ca kaiḥ|| tadā jina va spaṣṭavajrāsanarucir madhe| kṣamādharagurur daityaskaṃdhamārāṃji¦ghāya saḥ|| dadhuṣī jaghanaṃ prāptakāṃcīr avasanāthatāṃ| yasyāristrī daśān nāma kāṃ cīravasanātha tāṃ|| sisaṃgrāmayiṣus tena daṣṭadaṃtacchadakrudhā| anyair abhyāgamāa ¦raṃbhāsaṃraṃbhādaśaniprabhaḥ| sauryānalaśikhājāle kośikasya hitāhini| nipete tena nirdṛṣṭaḥ sāratātāparamṛdhe||

śarabaṃdhaḥ ||

suketor atha saṃgrāme karālakuṭilabhravaḥ pṛtanā bhūribhūreṇudhūsarādi sphuraṃty alaṃ|| nunnanānāghanaughena nighānaghaghanāghanā| ghanāghanena nāghāni nāghnānā nuṃninighnanoḥ||

lalāṭataṭagā dṛṣṭi dhūrjjaṭer anukurvvatī| sadānalakṣmā śuśubhe tat_ kuṃjaraghaṭāraṇe|| saṃprahāre samaparyastanānāsaṃbahulohitaṃ| vyadhātadanusaṃbho nānānāśaṃ bahulo 'hitaṃ|| kapardīvā¦surāmardī sa hālāhalavibhramaḥ| tathā saṃjaghaṭe sākaṃ sīrapāṇi suketunā|| bibhradvapuḥ saraktaughavisraṃ sīrakṣato 'dayaṃ| tenākāri sa rāgāṃsavisraṃsī rakṣatodayaṃ|| varāhalīlāṃcchitayā śriyā hārir ivāśritaḥ| puṣpavarṣaiḥ kriyās tatvat samabhāvyata khecaraiḥ||

gūḍhakartṛkaḥ ||

yasyāṃbhaḥ praṇato naiva narake śaritāmadhā| vibhi¦nnadaityāṃ yaiś caiko narakeśaritāmadhā|| āsūrya daśanacchāyasaviśeṣavipāṃḍuraṃ| pāṃcajanyaṃ ravānmātabrahmastaṃbāṃtaraṃ raṇe|| sakākakīkasāke 'sau kokasaiko 'kukākusūḥ| sakāsūkaiḥ sa kaṃsāsī sākaṃ sāsāsiko 'kasat||

dvyakṣaraḥ ||

akṛdārikulakṣodāḥ ꣹ laṃbanā eva vāhavaḥ| ity avetya vyadhattāsau raṇe 'rikadanaṃ mahat| doṣṭi dṛṣṭiṃ dado pīne kaṃsahā yamatoraṇe| dviṣo haṃtum ivaikṣipta kaṃ sahāyamato raṇe| śirobhir amarārīṇāṃ nārācacchinnakaṃdharaiḥ| nipetivadbhis tasyājau sauryādrumaphalāyitaṃ|| sa sarārdikṣu dikṣepa sucakro 'ṣṭāsu rakṣitā| vyāpārayatsasaṃraṃbha sa naṃdakaparasvadhaṃ| ꣹ saṃgrāmakānane senāṃ surāreḥ patraśobhinī| vallavo vālilīlālailā vallīlā valāvalitaṃ| lulāva līlī lolaṃvāṃllavalīṃ vālaloluvaḥ||

dvyakṣaraḥ ||

kaustubhāṃbhoruho vakṣaḥ| sarasi dyotakeśaraṃ| dadhallakṣmīnivāsaikarāgenaiva vipāṭalaṃ|| dividevādividuddaivo dadaiva dadaddivaṃ| vedavādidivāṃ vidvadau vedī devadīdivi||

dvyakṣaraḥ ||

tatsaṃgrāmasarasyārāṃ꣹gaṃdharvvaṃ ca karevaraṃ| vṛṣṭamāsādya tarasā kākī vairasyamānayat| baddhakakṣo harir bhāsvadānano dīnatāraṇe| jahāvāricamūrnāgadānanodī natā raṇe|| tamatsaro vidhāyāsāvasthāmannadhikasvanau| yuyutsusaṃyugettānavasutārādhipo dviṣāṃ|| bhūtāvābhāvabhībhāvāvubhau bhauvāvavībhavat|

dvyakṣaraḥ ||

saṃgrāmas tasya bhātyāṃ ca sārddhaṃ sa saradurdinaḥ| paryāyavijayotphullanetradevāsuro 'bhavat|| dadhato pauruṣacchāyāmamṛśātāṃtadarjitau| tau yudhyamānau tenālamamṛśāṃtāṃ tadorjitau| tayokurūraniṣpeṣānmadhukaiṭabhayor iva|| patatriketaṃ tuṣṭā tutuṣṭāva surasaṃhitaḥ| tadvarūthavatīṃ kopādvipadaṃtarakaḥ satāṃ|| jaghānāsilabhālūnadvipadaṃtakaraḥ sa tāṃ| tatsaṃgrāmaṃ sasaṃraṃbhā surastrībhir vvilokitā| mṛtāḥ svavāsino 'bhūrvvaḥ sajīvāś cobhayer bhaṭāḥ|| sabhāsāsu sabhāsosaḥ sābhībhāsu sa sobhabhiḥ| sābhaḥ sabhāsu bhūtāsī¦ sāsitāḥsu satāsu tān||

dvyakṣaraḥ ||

astūyata suraiḥ saṃkhye saṃcariṣṇur anargalaṃ| saṃvādilakṣaṇagraṃthaḥ ślakṣṇaṃ taddhitatā dadhau|| abhraṣṭasaṃyuge 'rīṇāmapāyayatanāda¦daḥ| dalayan_ pṛtanā śatro ruṣākrāṃtasanā mṛdhe| avāryavīryābhiśayaḥ so 'niruddhas tadābhavat|| tena cakrābhighātena nighnatārer vvinighnatāṃ| kṛtā nānāhavakṛ¦tā sādhvasaṃśritasādhvasaṃ|| sthagitākāsadikcakraḥ sa mahāṃtaiḥ śarair dviṣāṃ| śirāṃsi pīvaracchedaskaṃdhacakrānyajīharat||

apaśabdābhāseaḥ|

kāve¦kākī kaviḥ kaṃvaṭ kekivaiko 'kukāṃkuvāk|| kavikākukavo 'vīkāvāvikaṃ vāvivekavat||

dvyakṣaraḥ ||

sa nihatya tato daityo yudhyamānāvasaṃbhramaṃ| cacārā pralayoṣṇāṃśudurnnirīkṣacamū raṇāt|| śuśubhe tena śaktena mānainā yamatākṛtau| tatra dṛṣṭiṃ janaprītimānināya matākṛtau|| atha vyutthānasaṃskāraḥ saṃskārāriva yogajān| vidhādhe vibudhān_ darppān_ kalāṃtakamahāsuraḥ|| nijaghānorjjitabāṇai rajastamasito 'triṇā|| sutaḥ so 'sya punā nunno rajastamasi totriṇā|| samavarttipuradvāraparighaṃ mudgaraṃ yavān|| udbhūrya tamubhahasti hastī haṃtum athābhyagāt|| abhagnaprasaroddāmatārasādī pratāpibhiḥ| sainikaiḥ sa ja¦ghānāsu tarasā dīpratāpibhiḥ| abhāji nāpi kenāreḥ pratikarmmakṛtasthitiḥ| veśyeva dadhatī śenā sphuṭakaitavasātarāt| bibhrataḥ saṃyugīm uccair amare dhuram atra tāṃ|| prāptā prabhubhyaḥ kiṃ kīrtter amaredhuramatratāṃ| kṛtāṃtanagarīśālavalaye cakritaṃ dhanuḥ|| dadhat tenātha yuyudhe jvālājihma samatsaraṃ|| navāṃtakana¦kanakacchāyāḥ sacchadā śīghrayāyinaḥ| tārkṣyeṇa sadṛṣās tasya sāyakā yudhirejire|

niroṣṇyaḥ ꣹

꣹ babhau tasya dvipaḥ senā nighnatī vraścanādibhiḥ| sainyaiḥ sa janitāmarṣanighnatīvraś ca nādibhiḥ| saptalokopasaṃhāra dṛṣṭasāra surāsuraiḥ| samare yudhyamāno 'sau māliṃgyata¦ jayaśriyā|| kakudī dakadūdo 'ko 'kūdakaukā kadaikakaḥ| kekādakike 'dūkaḥ kukakādike 'kukut||

dvyakṣaraḥ ||

sapuraskāram akṣunnaprasaraṃ samarāṃgaṇe| sātaṃbaraṃbareḥ sainyahāstikaṃ ca khagādhipaḥ|| vinihatya madāpāṇadaṃcurabhramaraṃ jayan| patatracchāyayā tīkṣṇacaṃcurabhramaraṃjayan| kṛtāpasaniḥ saṃgrāmasīmni dordarppato bhaṭaḥ| udāttatā¦m eva dadhatkevalo 'mbarato 'bhavat|| sthite 'rir yasya veśena kuśacīravatādinā| jagle ca hariṇākraṃdakuśācīravatāpinā| sphūryadvatātha saṃgrāme yenāvani nirarga¦laṃ| vajraketumaso darppādarppitātanusaṃbhṛtaṃ|| mamārimārī rāmoruraṃramo marmmaro marau| murāriramumārāmī rumumāramamīmaran||

dvyakṣaraḥ ||

anekapāpaharaṇa vyagraḥ sa¦padi vidviṣāṃ| praṇatānatānāṃ viśliṣṭabhavacārakapaṃjaraṃ|| sa karttāpsarasaḥ saṃkhye sajjahātismarakṣatāṃ| sajīvaṃ kiṃ dviṣāṃ sainyaṃ sajjahāti sma rakṣatāt|| daityādhipaiḥ¦ satīkṣṇaiḥ sa meghātairdṛḍhamuṣṭibhiḥ| nistriṃśair bbādhyamāno 'pi na cakaṃpe sthirasthitiḥ||

sadā vairivadher nūnāṃ śaktiṃ bibhradbhayaṃ dadhau|

tadaivāsurayodhānāṃ hataśeṣatvam īyuṣāṃ| vaktre hṛdi paraṃ no bhīḥ kurvvatām abhayāṃjaliṃ|| yadāyayāyī yuddo 'yaṃ deyādāyī diyaṃ dadat| dudāyādudayādodum udayāya dayāṃ yayau||

dvyakṣaraḥ ||

āmodadhāmabhis tasya sumanobhiḥ kṛtasthitiḥ| kabaṃdhayogyāṃ śuśubhe navaśoṣā raṇakṣatiḥ|| dviṣo raṇe 'parāmṛṣṭaḥ sa tataḥ kṣatriyāmayā| bhartuḥ saṃpratipattīnāṃ smara¦ś ciram aviklavaḥ| saṃyugīṃ subhaṭo yoddhuṃ naiva tatra kumārakaḥ|

tenāhatānāṃ saṃgrāme 'navame 'ghāsi tair asau| paśyato yudhi tadratthau garuḍonilabhāsvatāṃ| maṃtharatvaṃ gates tatra kasya cetasi nāsphurat|| raṇabhūmiṣu daityānāṃ sacamūkāsu raṅgatāṃ|| jahāra pauruṣacchāyāṃ sa ca mūkāsuraṅ gatāṃ| tārakākṣaṃ sa saṃgrāme sitaśalyaiḥ śilī꣹mukhaiḥ| puṃjīkṛta ivāśeṣalokasaṃvarttapāvakaḥ|| yaśaḥ śayyāśaya śeyaḥ śaśīsāśayaśāyyaśā| yayuyāyyāśayā śayaṃyeyo 'yāyāyyaśāyayat||

dvyakṣaraḥ ||47||

sa kāladamanasyātha yudhi nighnan_ varūthinīḥ| dadhaddhruvamivajraṃje cakraṃ bhramitatārakaṃ|| taṃ surāṃḍajanītaṃsaṃ vītaṃ saṃpadam ujjvalāṃ| ni꣹cakhāna ca vidhyaṃtaṃ taṃ vi¦dhyaṃci jagāma saḥ|| sa kṛṣānur ivoddīpti prabhaṃjanasahāyatā| dadhacchaktiṃ jvalavyetir ditijānīkakānane|| pippodapādī dīpo 'pi pādādau dadadāpadaṃ| didīpe padado 'ppodipādapaṃ pudadīdipat||

dvyakṣaraḥ ||

varṇṇasthitimatirmathyāṃ dadhadrucirabhāsvarāṃ| giraṃ ca pādapacchāyāṃ śriyaś ca caturaśritāṃ|| samānāni samānāni sa saṃyati sasaṃyatiḥ| sadāhāni sadāhānipalāni capalāni ca||

āvalibaṃdhaḥ ||

pragalbhaṃ valgamānāni bhujadarppātadarppayet| nikṛtvārātikaṃṭhotthai rakṣāṃsi kṣatajāsavaiḥ|

utsṛjya vakṣaḥśrīr yasya na parā jikuraṃ gatā|| dviṣam āsīd raṇe tasmiṃ na parāci kuraṃgatā|| saṃbhiṃdan_ viśikhai senāḥ sapatrākṛtavāraṇaiḥ| raṇājirorvvīmakhilāmamṛjocchalatā girau| pelū¦palālmapālīpe lolalopālipippale| pālī pāpolapālopī līlāpī lolupo 'lipat||

dvyakṣaraḥ ||

tārkṣyapakṣānilavyastasaratnaśikharotkaran| saṃprahārarasārmātapādātonmūlatadrumam|| sevyadhatta tathādīrghastatrastamagamanyathā| tattaṭī khecarās tyaktvā sūtrastamagamanyathā|| kṛtahomojvalacchāyapatrabhaṃgātsuparvvaṇaiḥ| saiaukiraddadhato bāṇān_ mayadānavavibhramaṃ|| śarīrīśo 'śarīrāśīraṃśaśe śiśirāṃguruk|| śarairāśāḥ śarairāśa śūraśrīśraḥ śarāruśuḥ||

dvyakṣaraḥ ||50||

aṃge vṛddhiguṇo 'śliṣṭā dhātavaḥ pratyayair iva| nṛpābhivyaktam anvītā vivavrur asuraiḥ surāḥ|| iti bhaṭabhrūkuṭīnāṃ kopanī yo 'panīyā kṛtabhirudasidhārāvārimattārimattā| dyuvati^su3rataratnābhogasārāsusārād ajani maraṇasampakcāsurāṇāṃ surāṇāṃ||

cha ||

śrībālabṛhaspatyanujīvino vāgīśvararatnākarakṛtau haravijaye mahākāvye citrayu¦ddhavarṇṇanoddyoro nāma trayaścatvāriṃśaḥ sargaḥ||