|| śubham astu ||
|| iti dūtīvacanād āgatāḫ preyāṃsaḥ madyāni vadhūr apīpyat pāyayām āsuḥ piba
teś caṅ pare ṇo lopaḫ pivater īc ābhyāsasyety upadhālope bhyāsasya cet tve kṛte pīpya
nn iti rūpam_ |
āvaravyaḥ kalikā iti prasiddhā madhukalaśikāḥ tā api sa
līlahaṃsīvad udgrīvāḥ śuktayaḥ pānapāttrāṇi prāṇiviśeṣāś ca ālukā
bhir madhyadhānībhiḥ ko vā lakṣmīṃ vā tanvata
yā vākyāntarasamuccaye
rthaḥ
adṛṣṭacarī pūrvam adṛṣṭā
raṅgac calat_
pānī pānapātram_
karako madhukalaśaḥ
maireyaṃ madhuviśeṣaḥ recako bhramaṇa
m_
niravadyo niṣkalaṅkaḥ sadoṣas sakalaṅkaḥ sarātriś ca
kāṃsyaṃ caṣakam eva koṣaḥ
kalikā yasya
aṅgulibhiḥ taraṅgitas surāpūro yatra
mbitaśaśimūrtim unmārṣṭum abhilaṣanty
śītala
rajaẖ karpūrapāṃsuḥ laghutvād ūrdhvam aploṣaplutāni
madhurais svādubhir manojñaiś ca aṃ
citair manoharaiḥ dīrghaiś ca pañcabhiẖ kesaraiḥ lomaiś ca śobhā yasya
toṣāṃ niśvāsānāṃ
rabhasya yo tiśayas tena vāsaraṃ saṃskāram iva kartum agre tiṣṭhat_ ivaśabdasya
bhinnakramatve yuktir uktā
anyābhidhā sapatnīnāma rasacchaṭābhir iva dyutibhi
r āplāvitā panī śuśubhe |
āvarjitaṃ dattam udanaṃsīd unnanāma
suk ceti
candrasya mūrtiśarīram_ candrasyeva mūrtir yasyās sā ca yoṣi
t_ pādāṅ kiraṇāḫ pādaś caraṇaḥ avamarṣas sparśaḥ tena prāntena subhagaḥ
masāro
maṇiviśeṣaḥ prītyeva vikasvaraṃ kuvalayam eva cakṣur yasyāḥ saudaryaṃ bhrātṛtā tac ca
dvayor api samudrāt_ udgamāt_
saṃvādinī samā tārakā yasya tena tārakāya
māṇenotpalena śobhinaḥ
babhāreti bharaṇaṃ poṣaṇaṃ dhāraṇaṃ ca mukulākhyā
dṛṣṭiḥ yad uktaṃ sphuradāśliṣṭapakṣmāgrā mukulordhvapaṭāñcitā | sukhāmīlitatārā
ca mukulā dṛṣṭir iṣyate | mukulānāṃ ca kuṭmlānāṃ dṛṣṭir darśanam_
sphuṭamala
tvāt sotpalasi¯¯rāvataṃsasadṛśam indubimbacandrakāntacaṣakasāmyān na la
kṣitaṃ yat tan madhunotkṣipyamāṇam ivāvirbhūtaṃ tatpṛṣṭhe plavanāt_
karkaryaḥ karikā
āḍukā ity anye
samāne udare śete sodaryā bhaginī sodarādyat_
kiṃ sahakāre
bhyas saugandhyaṃ kiṃ vā śvasebhya iti saṃśayāyotaśabdaḥ
kapiśaṃ madhu
niraṃkuśas svatantro ni
rastasṛṇiś ca rāgaḫ prabhā raṃjitaṃ mukhaṃ yatra yasya ca nirapekṣā nissaṃkocā ghṛṇā
śūnyā ca
va mataṃgajaḥ | yasyāghrāya vimādyanti tam āhur gandhahastinam_
candrakalaiva
tamālapattraṃ tilakaḥ
śuktau taralam utpalaṃ dṛśi tu lulitā tāraketi sā
myam_
cittrakāṇi tilakāḥ
strīṇi sthānāny akṣiprabhṛtīni uraẖkaṇṭhaśi
rāṃsi ca guṇaś śobhā dravyatādiś ca
pakṣmāṇi kesarāṇy api
madirākhyā dṛ
ṣṭir uktaṃ ca
pāṅgamadirā taruṇe made
surāsavaṃ surābhidhānaṃ ma
manmathaḥ śarībhūtasya
cakṣuṣaḥ sandhānāyeva kāntāyāẖ karapadmaṃ pakṣaiva puṃkhabhāgas tatkoṭisaṃsparśe lo
luṃ babhūva | madavaśād akṣṇaḫ pakṣmaṇi karaspṛṣṭe jñātadayitayaiva smaraśaraḫ pri
yaṃ prati sandhitsita ity abhiprāyaḥ |
vikāsena vikāsaś śobhā tanmoṣamajjanakasya
madhunaḥ karoty uttaṃsotpalanimīlanāt_ anapekṣya nairghṛṇyena
tāmraṃ śūlaṃ tasyaiva
rucir yasya
udbhinnā vyaktā bālasya kuṭilāṅgulir evānukāriṇī nakhapaṃkti
r yasyāṃ
akramaṃ viśarārutayā
padmakśo nāmahastaḥ | uktaṃ ca
saralās sahāṅguṣṭhena kuṃcitāḥ | ūrdhvāntyasaṃyutāgrāś ca sa bhavet padmakośakaḥ ku
ruvindakośaṃ padmarāgaviśeṣacaṣakam_
parisrut surā dūrādhiroheṇa prakarṣa
gatyā abibhagaḥ adhārayan_
sitipaṃcaruhaṃ nīlotpalam_
adharakānter viśliṣṭa
bhedas samāno madasya rāgaḫ prabhā yayoḥ |
dṛṣṭer madainaiva raktatvād gottraskhalanajaḥ
dho na dayitaviṣaye vyaktaḥ viṣādas tu hṛdaye dṛśaḥ stabdhatārakatvena niveditaḥ
puṣpavarṣair natāṅgyaḫ priyatamāḥ stanalagnatvād abhinandita iva
saṃbhṛtya saṃghaṭaya |
nidigdhām upacitām_ piculaḥ aśokavṛkṣaḥ
ārūḍha pākāni pakvāni yā
ni phalāni tadviṣayavartinaḥ kīrāś śukā yāsām_ anvitaguṇās sadṛśyaḥ
śukaśirīṣāṇāṃ tulyavarṇatvāt_
śaśiruco ṅganāḥ
caturam eva cātura prajñāditvā
d aṇ_ pānahetau caturatāratam yam atiśayas tasya bhedo nānātvam anubadhnanti yāḥ
sādas svacchatā roṣo pagamaś ca
tasyākṣṇaḥ preraṇayā kṛto yaḥ karṇam asya bhaṃgaḥ tadbhaye
neva
vikasitotpaladarśanena sakhyā kasyāścid anumito madanaḥ vedasya cāsya vikāsasamaya
ḫ prabhātaṃ tāvat tvayātra rantavyam ity āśayenotpalaṃ vikāsya kāntāyādarśayat_
tac cālokya sakhyā vaidagdhyād anumitaṃ samyak_
aṃśava eva pakṣmāṇi tai ramyāḥ
smitastabakā yeṣāṃ tādṛśā vibhramapallavā yasya tadbhāvaṃ latā iva yoṣito
madhor madyasya vasantasya ca prasaṅgam āsādya dadhuḥ
tena sapatnīsannidhau pāyane
na yathā
māno parādhāsahiṣṇutvaṃ tadrūpo valepo ma
daḥ tatsambhṛtam api dhairyam upoḍhānunayatvāt_ madhunīva magnam_ upoḍha dhṛtam_
bahumato hitasaṃpādanādharaṇīyo tha ca priyatamaḥ
galitamānarug yasyāḥ
utka
liṅgās taraṅgā api makaraketus samudro pi
rāgo bhiṣaṅgo pi
ṅantāny api cetaso mado vaktrādīnāṃ tu rāgādaya iti virodhābhāsaḥ spaṣṭa eva
anupaplutaḥ sandaṣṭakakākaliprabhṛtigītudoṣarahito rāgaś śāḍavā
digītaviśeṣo garbhe yatra rāgaś cānurāgaḥ | tasyānupaplutas tvam anuttānatā kala
svarāẖ kākaliprabhṛtayaḥ svarāvayavabhedāś śrutayaḥ tāsām asaṃkīrṇatayā
kṛtaniyamā hāriṇaś ca ye śrutisamāhārarūpāḥ ṣaḍjādayaḥ svarās taiḫ prasṛtā
sāraṇottaramadrādikā mūrchanā yasyās tādṛśī vallaky āśrāvitā vāditā yaiḥ
bhāvo nubandhaś ca veṇuvādanaviśeṣau bhāvasya ca ratyākhyasyānubandhaḥ pravāhaḥ
rāgaṣṭakchakārādir anurāgaś ca
samā srotogatā gopucchād eti tridhā yatir dhvani
śūnyaḥ kālas samapāṇir ardhapāṇir iti trividhaḫ pāṇiḥ drutamadhyavilambi
tabhedena tredhaivānuraṇanarūpo layaḥ kalatalādayo vibhedā yasya tādṛśa
sya dhātoḥ vyaṃjanapūrvasya yad vācyaṃ tad vistāreṇa ramyām_ catvāro hi dhātavo vistā
rakaraṇāṃ vibaddhavyaṃjanapūrvāḥ vyaṃjanadhātoś calādayo bhedāḥ | uktaṃ ca
ẖ karaṇaḥ caiva viśuddho vyaṃjanas tathā
vyaṃjanadhātau puṣpaṃ kalatalaniṣkoṭitaṃ tathotsṛṣṭam_ rephe nubaddhasaṃjño nusvari
taṃ bindur avasṛṣṭam iti
anekaprakāraẖ kalpaẖ kalpanaṃ yasya tathāvidhena koṇa
sya vādanakāṣṭhikāyā hananena madhurasvarā kūrmī trisarikā sairandhrīti
prasiddhā
hṛdayaṃ vakṣo manaś ca bhāvanā avadhānaṃ śraddhā vā
ārdro manoharo madava
śāt kuṇṭhākṣaratnena skhalitapadatvāc chuṣka ivārthaśūnyaṃ hi gītaṃ śuṣkam abhidhī
yate
śiṣyata iti śeṣam_ akai
raka iti ghañ_ gītam eva śeṣaṃ gītaśeṣam_ karmasādhanaś śeṣaśabdo vidheya
valliṅgaḥ yathā mandākinyāḥ payaśśeṣam_ iti | bhāvasādhanaṃ tu puṃsyaiva saṃmataḥ
suratam eva nāṭakaṃ tasya pūrvaraṅgaḥ prastāvakatvāt_
kāpi sundarī priyamukhāt_
kāpiśāyanaṃ madyam abhilaṣanty ā prabhātāj jāgaram aicchat_ na tu śāyanaṃ pṛṣṭhaṃ śa
yanasaṃbandhi talam_
bhāvāveśo gītasya hṛdayaḫ praveśas tena mīlite netre yatra
tathā kṛtvā gītam ākarṇya punar apāyaḥ ¯¯nta tāẖ kāminaḥ madyam iti sāmarthyāt_ ||
|| || iti haravijaye ṣaḍviṃśas sargaḥ ||